Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. İlk derece mahkemesince; dosyadaki bilgi ve belgelerden, dava konusu edilen tutar yönünden davacı ile dava dışı ... arasında görülen menfi tespit ve istirdat davası bulunduğu ve derdest davada değerlendirme yapılacağı, bu bağlamda dava konusu alacağın sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre tahsilinin talep edilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş olup, bu bağlamda Geyve Asliye Hukuk Mahkemesinin (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) 2012/407 Esasında kayıtlı ve derdest olan dava sonucunun bu dava için bekletici mesele yapılarak ve anılan dava dosyasının sonucu beklenerek, hasıl olacak sonuç dairesinde hüküm kurulması gerekirken, yanılgılı değerlendirme ve eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Dava, çekin davacı şirketin rızası ve bilgisi dışında üçüncü şahısların eline geçerek davalı tarafından çek bedelinin tahsil edilmesi nedeniyle istirdat istemine ilişkin olup, mahkemece sebepsiz zenginleşme nitelendirmesinde yapılmadığı anlaşılmaktadır. Davanın bu niteliğine göre inceleme görevi Yargıtay 19.Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Yüksek 19.Hukuk Dairesine gönderilmesine, 21.02.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi Taraflar arasındaki sebepsiz zenginleşme nedeniyle istirdata ilişkin davada ... 1. Asliye Ticaret Mahkemesi ile ... Tüketici Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, taraflar arasında kurulan elektrik abone sözleşmesinden kaynaklanan ve davalı kuruma fazladan ödeme yapıldığı iddiası ile açılan sebebsiz zenginleşme nedeniyle istirdat istemine ilişkindir. Dosya kapsamından, davacının kendisine ait döküm atölyesinde ticari maksatlı elektrik kullandığı anlaşılmaktadır. Ticari amaçlı düzenlenen sözleşmeden doğacak uyuşmazlıkların çözümünde görevli mahkeme genel mahkemelere aittir. SONUÇ: Yukarıda belirtilen nedenlerle; H.Y.U.Y.’nın 25. ve 26. maddeleri gereğince ... 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 16.02.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi....
İcra Müdürlüğü'nün 2011/3161 E. sayılı dosyası ile ilamsız icra takibi yapıldığını, takibe dayanak çeklerin zamanaşımına uğradığını, sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanılamayacağını, ayrıca söz konusu çeklerin hatır çeki olarak düzenlendiğini ve müvekkilinin sebepsiz zenginleşmesinin de söz konusu olmadığını, davalı banka yetkilileri tarafından takibin iptal edileceğinin sözlü olarak beyan edilmesi nedeniyle takibe itiraz edilemediğini belirterek ... İcra Müdürlüğü'nün 2011/3161 E. sayılı dosyasından müvekkilinin borcunun olmadığının tespiti ile müvekkili lehine % 40 kötü niyet tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davacı vekili, müvekkili tarafından yargılama sırasında icra tehdidi altında borcun tamamını ödediğinden bahisle davaya istirdat davası olarak devam ettikleri beyan etmiştir....
Ayrıca sebepsiz zenginleşme, ikinci derecede (tali nitelikte) bir dava hakkı temin eder. Malvarlığındaki azalmanın başka asli nitelikteki davalarla önlenmesi mümkün ise, sebepsiz zenginleşme davası gündeme gelemez. Eldeki davada icra takibi nedeniyle borçlu olunmayan bir paranın icra tehdidi nedeniyle ödendiği ileri sürüldüğünden ve bu halde istirdat istemi 2004 sayılı İİK'nın 72/6. Maddesinde açıkça düzenlendiğinden mahkemece davada sebepsiz zenginleşme hükümlerinin tatbik edileceğine ilişkin kabulü yerinde olmayıp dava konusu istemin 2004 sayılı İİK'nın 72/6. maddesindeki istirdat davası hükümlerine göre çözülmesi gereklidir. (Emsal Yargıtay 11....
Kabule göre de İİK’nun 72/7 maddesinde belirtilen sürenin geçirilmiş olması halinde artık başka hiç bir sebeple bu bağlamda sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre de tahsil edilen paranın talebi mümkün değildir. Mahkemece hem hak düşürücü süre nedeniyle red hem de sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre red gerekçesi oluşturulması doğru olmamıştır" denilmiştir. Dosya kapsamına göre; somut uyuşmazlıkta davacı, Akçakoca İcra Dairesi'nin 2019/692 Esas sayılı takip dosyasında murisin icra baskısı altında ödediği 120.000- TL'nin istirdadını, mümkün olmaması durumunda ise 120.000- TL'nin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalıdan tazminini talep etmiş, yerel mahkemece ödeme tarihinden itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre dolduğundan istirdat istemi yönünden davanın usulden reddine karar verilmiştir....
Kabule göre de İİK’nun 72/7 maddesinde belirtilen sürenin geçirilmiş olması halinde artık başka hiç bir sebeple bu bağlamda sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre de tahsil edilen paranın talebi mümkün değildir. Mahkemece hem hak düşürücü süre nedeniyle red hem de sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre red gerekçesi oluşturulması doğru olmamıştır" denilmiştir. Dosya kapsamına göre; somut uyuşmazlıkta davacı, .... İcra Dairesi'nin ....Esas sayılı takip dosyasında murisin icra baskısı altında ödediği 120.000-TL'nin istirdadını, mümkün olmaması durumunda ise 120.000-TL'nin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalıdan tazminini talep etmiş, yerel mahkemece ödeme tarihinden itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre dolduğundan istirdat istemi yönünden davanın usulden reddine karar verilmiştir....
Kabule göre de İİK’nun 72/7 maddesinde belirtilen sürenin geçirilmiş olması halinde artık başka hiç bir sebeple bu bağlamda sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre de tahsil edilen paranın talebi mümkün değildir. Mahkemece hem hak düşürücü süre nedeniyle red hem de sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre red gerekçesi oluşturulması doğru olmamıştır.Ancak istirdat davasının süresi içinde açıldığının kabulü halinde yapılan değerlendirmede mahkemece yapılan tahkikat sonuçlarına göre ...’in keşide ettiği dava konusu çek nedeniyle borçlu olmadığını ispat edemediğinden davanın reddine yönelik hüküm sonucu itibariyle doğru olduğundan usul ekonomisi ilkesi uyarınca gerekçesinin bu şekilde değiştirilerek ve düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir....
Hukuk Dairesi'nin 2015/16289 Esas 2016/3744 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere, dosyanın tarafı olmayan davacı üçüncü kişinin ödediği bedeli sebepsiz zenginleşme kurallarına göre dosya borçlusundan geri isteme hakkı bulunmakla birlikte, davalı alacaklı sebepsiz zenginleşen konumunda olmayıp İİK 72. maddesi uyarınca istirdat davasını da ancak takip borçlusu açabileceğinden davacının icra takip dosyasına ödediği bedeli davalı ...Ş.'den geri isteme hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm verilmiştir....
Hukuk Dairesi'nin 2015/16289 Esas 2016/3744 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere, dosyanın tarafı olmayan davacı üçüncü kişinin ödediği bedeli sebepsiz zenginleşme kurallarına göre dosya borçlusundan geri isteme hakkı bulunmakla birlikte, davalı alacaklı sebepsiz zenginleşen konumunda olmayıp İİK 72. maddesi uyarınca istirdat davasını da ancak takip borçlusu açabileceğinden davacının icra takip dosyasına ödediği bedeli davalı ...Ş.'den geri isteme hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm verilmiştir....
