Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun malvarlığından bir başkasının aleyhine olarak zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Haklı bir sebep olmaksızın başkası zararına mal edinen kimse onu iade ile yükümlüdür. Sebepsiz zenginleşme kurumunun varlık sebebinde haksız değer kaymalarının önlenmesi amaçlanmıştır. Nitekim aynı mahiyette olan Yargıtay 10 HD nin 10.Hukuk Dairesi esas 2017/3376 esas 2017/5524 karar, 2019/1922 esas 2020/4310 karar, 13. Hukuk Dairesi'nin 2009/6943 esas2009/13740 karar sayılı ilamlarında da belirtildiği üzere; "........ davanın özü itibariyle sebepsiz zenginleşme hükümlerine ilişkin olup, 5510 sayılı Kanunun uygulanmasından kaynaklandığını ortaya koyacak yasada başka bir hüküm de mevcut değildir....
Davacı kiracı, işbu dava ile icra takibi nedeniyle ödenmek zorunda kalınan ve davalı tarafından fazla tahsil edilen takip öncesi ve sonrası faiz ile vekalet ücretinin istirdatı, bunun mümkün olmaması halinde sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesi talebinde bulunmuş, Mahkemece sözleşme ve Türk Borçlar Kanunu hükümleri değerlendirilmek suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Borç ilişkilerini düzenleyen 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nda borç ilişkisinin kaynakları, diğer bir anlatımla borç ilişkisini kuran sebepler sözleşme, haksız fiil ve sebepsiz zenginleşme olmak üzere üç başlık altında düzenlenmiştir. Sebepsiz zenginleşmeye ilişkin maddelerdeki düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir....
İSTİNAFA BAŞVURAN TARAFLAR ve İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekilinin istinaf dilekçesi ile özetle; ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması talep edilmiştir. DELİLLER: 6098 sayılı TBK, Yargıtay kararları ve tüm dosya kapsamı. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE: Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) konuya ilişkin 77 ve devamı maddelerindeki düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır....
YHGK'nın 06.04.2011 tarih ve 2010/3-727 E., 2011/75 K., Dairemizin 12.03.2014 tarih ve 2013/8037 E., 2014/1827 K; 11.03.2015 tarih ve 718 E., 1542 K. sayılı ilamında açıklandığı üzere; 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 818 sayılı Borçlar Kanunu'ndaki sebepsiz zenginleşmeye ilişkin maddelerdeki düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Öte yandan, hukuki işlemin borç doğurmasının nedeni irade açıklamasıdır. Sebepsiz zenginleşmenin borç doğurmasının nedeni kişinin iradesi dışında malvarlığında bir eksilmenin meydana gelmesidir....
Asliye Ticaret Mahkemesi ile ... 6. Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: - K A R A R - Dava, sebepsiz zenginleşme hukuki sebebine dayalı alacak (istirdat) istemine ilişkindir. Asliye Ticaret Mahkemesi; davanın sebepsiz zenginleşme hukuki sebebine dayalı alacak davası olduğu ve uyuşmazlığa genel hükümlerin uygulanacağı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir....
Ancak, taraflar verdiklerini yukarıda açıklanan sebepsiz zenginleşme kuralları gereğince geri isteyebilirler. Haklı bir sebep olmaksızın mal edinen kimse onu iade ile yükümlüdür. Somut olayda; taraflar arasında 21.04.2015 tarihli harici yazılı gayrimenkul satış sözleşmesi bulunmakta olup, bu sözleşme geçersizdir. Bu nedenle davacı; sebepsiz zenginleşme kuralları çerçevesinde davalıdan ancak ödediği bedelin iadesini isteyebilir, konut kredisi nedeniyle bankaya yaptığı ödemeleri ve bu çerçevede yaptığı DASK sigorta ödemesini isteyemez. Zira; davacı bu ödemeleri dava dışı 3. kişilere yapmış olup, davalının bu hususta sebepsiz zenginleştiğinden bahsedilemez. O halde mahkemece; davacının çektiği konut kredisi nedeniyle yaptığı 2.860 TL ödeme ile 167,00 TL DASK sigorta ödemesi yönünden davanın reddi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ve yukarıdaki gerekçe ile davanın tümden kabulü doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir....
Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, sebepsiz zenginleşme hukuki nedenine dayalı alacak istemine ilişkindir. Davacı, ...Büyükşehir Belediyesinin aldığı karar uyarınca kullandığı minibüsün 18+1 kapasiteli otobüse çevrilmesi sonucu bu nitelikte bir araç edindiğini, bu durumun Özel Halk Otobüslerini zarara uğrattığı iddiasıyla ... arasında düzenlenen protokol uyarınca imzalanan bono karşılığında gerçek kişi olan davalıya 38.100.-TL ödediğini belirterek, herhangi bir alacak ve borç ilişkisinin bulunmadığı halde haksız olarak ödediği paranın davalıdan tahsilini talep etmiştir....
Asliye Hukuk ile Malatya 1. İş Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, sebepsiz zenginleşme nedenine dayalı alacak istemine ilişkindir. Malatya 3. Asliye Hukuk Mahkemesince, uyuşmazlığın işçilik alacağından kaynaklandığı gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. Malatya 1....
Geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak sebepsiz zenginleşme gerçekleşir. Kazandırma yapılırken ortada bir hukuksal neden bulunmamakla birlikte, ileride gerçekleşecek bir neden göz önüne alınmışsa, bunun gerçekleşmemesi üzerine "gerçekleşmeyen nedene dayanan zenginleşme" söz konusu olur. Sebepsiz zenginleşme hangi yolla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Dava konusu uyuşmazlık, iptal edilen idari işlem nedeni ile geri alınan maaşların sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesi istemine ilişkindir. İdarenin bir tasarrufundan dolayı idare mahkemesine iptal davası açılabilmesi için, idarenin hukuk düzeninde değişiklik yaratan kesin ve yürütülmesi zorunlu olan bir işleminin bulunması gerekir. Somut olayda, davalı idare tarafından alınmış böylesi bir idari karar ya da tasarruf bulunmamaktadır....
Eldeki davada ödendiği ihtilâfsız bulunan bu miktarın sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre istirdadı istenilmekte ise de; davalı borç karşılığı ödeme olduğunu savunduğundan,... Bankası ..../... şubesine ait banka dekontlarında da ödemenin nedeni açıklanmadığından, kural olarak olay tarihinde yürürlükte bulunan mülga 818 sayılı BK'nın 85. maddesi uyarınca davalının savunmasına itibar etmek zorunludur. Başka anlatımla, alacaklının gösterdiği neden için ödeme yapılmış sayılmalıdır. O halde davacı usulen davalının sebepsiz zenginleştiğini kanıtlayamadığından davanın tümüyle reddine karar verilmelidir. Mahkemenin aksine düşünceyle kısmen kabulüne dair kararı yerinde olmadığından bozulması gerekirken onanmış olduğu bu defa yapılan incelemede anlaşıldığından davalının karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin onama ilâmının kaldırılmasına karar verilmesi uygun bulunmuştur....
