Hemen belirtilmelidir ki; dava, muhdesatın aidiyetinin tesbiti davası olup bu tür davalarda HMK'nın 323 ve 114.maddeleri ve 492 Sayılı Harçlar Kanununun 16.maddesi uyarınca; davanın değeri ve buna göre alınacak harcın, dava edilen muhdesatın davalılara ait hisselerine isabet eden değerinden ibaret olacağı kuşkusuzdur. Bilindiği üzere; 492 Sayılı Harçlar Yasasında da, harcın alınması veya tamamlanması yanların isteklerine bırakılmamış; değinilen yönün mahkemece kendiliğinden (re'sen) gözetilmesi hükme bağlamıştır....
Bu ilke gereğince kural olarak muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetinin tespiti istenemez. Ancak çoğun içinde azda vardır kuralı gereğince,muhdesatın mülkiyetinin aidiyetinin tesbiti talebinin, muhdesatı meydana getirenin tespitini de kapsadığını kabul etmek gerekmektedir. Muhdesatın aidiyeti isteğiyle açılan bu tür davalarda, davanın açıldığı tarihte davacının hukuki yararının olması ve iddianın kanıtlanması halinde muhdesatın davacı tarafından meydana getirildiğinin tespitine karar verilmesi gerekir. Tespit davası, kendine özgü davalardan olup dava sonucunda verilecek kararın icra ve infaz kabiliyeti yoktur. Bu nedenle uygulama alanı sınırlıdır. Tespit davalarının görülebilmesi için güncel hukuki yararın bulunması gerekir. ( 6100 sayılı HMK106/2) ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerekir. Eda davası açılmasının mümkün olduğu hallerde eda davasının açılmasında hukuki yararın olmadığı kabul edilmektedir....
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ: Havza Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/262 esas, 2021/237 karar sayılı kararında: Davanın muhdesatın aidiyetinin tespiti talebinden ibaret olduğu anlaşılmaktadır....
Birleşen dava dosyasında ise; muhdesatın (ağaçların) aidiyetinin tesbiti istenilmiştir. Mahkemece asıl davanın (ecrimisil davasının) reddine; birleşen davanın ise kabulüne karar verilmiştir. Hükmün temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması davacı-k.davalı vekili tarafından istenilmekle; taraflara yapılan tebligat üzerine duruşma için tayin olunan günde temyiz eden Davacılar Vek.Av.... geldi. Aleyhine temyiz olunan Davalı ..., Vek.Av.... geldi. Gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için saat 14.00’e bırakılması uygun görüldüğünden, belli saatte dosyadaki bütün kağıtlar okunarak, tetkik hakiminin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü....
Bu ilke gereğince kural olarak muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetinin tespiti istenemez. Ancak çoğun içinde azda vardır kuralı gereğince,muhdesatın mülkiyetinin aidiyetinin tesbiti talebinin, muhdesatı meydana getirenin tespitini de kapsadığını kabul etmek gerekmektedir. Muhdesatın aidiyeti isteğiyle açılan bu tür davalarda, davanın açıldığı tarihte davacının hukuki yararının olması ve iddianın kanıtlanması halinde muhdesatın davacı tarafından meydana getirildiğinin tespitine karar verilmesi gerekir. Tespit davası, kendine özgü davalardan olup dava sonucunda verilecek kararın icra ve infaz kabiliyeti yoktur. Bu nedenle uygulama alanı sınırlıdır. Tespit davalarının görülebilmesi için güncel hukuki yararın bulunması gerekir. ( 6100 sayılı HMK106/2) ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerekir. Eda davası açılmasının mümkün olduğu hallerde eda davasının açılmasında hukuki yararın olmadığı kabul edilmektedir....
Açıklanan ilke ve esaslara göre, kural olarak muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetinin tespiti istenemez. Ne var ki; çoğun içinde azda vardır kuralı gereğince, muhdesatın mülkiyetinin aidiyetinin tespiti isteğinin, muhdesatı meydana getirenin tespitini de kapsadığı kabul edilmelidir. Muhdesatın aidiyeti isteğiyle açılan bu tür davalarda, güncel hukuki yararın mevcut olması ve iddianın kanıtlanması durumunda muhdesatın davacı tarafça meydana getirildiğinin tespitine karar verilmesi gerekir. Somut olayda; dosyanın içeriğine, toplanan delillere, tanık beyanlarına göre muhdesatların davacı tarafından dikildiği ve yetiştirildiği sabit olmuştur. Mahkemece dava konusu meyve ağaçlarının davacı tarafından meydana getirildiğinin/dikildiğinin tespitine karar verilmesi gerekirken, muhdesatın aidiyetine karar verilmesi doğru değilse de, bu husus yeniden yargılama yapmayı gerektirmediğinden bozma nedeni yapılmamıştır....
Asliye Hukuk Mahkemesinde 2 18/200 esasıyla muhdesatın aidiyetinin tesbiti davası açıldığını, açılan bu dava nedeniyle taşınmazda keşif yapılmış, yeniden inşaa dilen kısınlar, tadilatlar, kuruluk ve tuvalat yağım harcamaları bilirkişiler aracılığıyla rapor edildiğini, deliller toplandığını, mahkemece tüm bu muhdesatların taşınmaz için zorunlu ve faydalı işlem olduğu görüş ve kağnatıyla davalarının reddine karar verildiğini, davacının harcamalarınında ortaklığın gideril esinden sonra, alacak davasıyla istenebileceğinin belirtildiğini, bu nedenle kararın kaldırılması için istinaf talebinde bulunmuştur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki muhdesatın aidiyetinin tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Davanın kısmen kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi davalı idare vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü; - K A R A R - Dava, muhdesatın aidiyetinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre, davanın kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Davalı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olmadığından usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, idare harçtan bağışık olduğundan harç alınmamasına, 07.03.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 19.09.2011 gününde verilen dilekçe ile ... iptali ve tescil ile muhdesatın aidiyetinin tespiti istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; ... iptali ve tescil davasının reddine, muhdesatın aidiyetinin tespiti isteminin kabulüne dair verilen 13.02.2013 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya içeriğine göre, mahkeme kararı ve dayandığı gerekçeler usul ve yasaya uygun bulunduğundan yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine, 19.12.2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Muhdesatın aidiyetinin tespiti ... ve müşterekleri ile ... ve ... aralarındaki muhdesatın aidiyetinin tespiti davasının kabulüne dair ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nden verilen 19.03.2013 gün ve 332/315 sayılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi davalılar vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Davacılar vekili, hakkında...Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2009/257 Esas sayılı dosyasında ortaklığın giderilmesi davası açılan dava konusu 405 ada 9 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki 4 katlı binanın bütün işlemlerinin ve masraflarının müvekilleri tarafından yapıldığını ileri sürerek taşınmaz üzerindeki 4 katlı bina vasfındaki muhdesatın müvekkillerine aidiyetinin tespitine karar verilmesini istemiştir. Davalılar vekili, davacıların müvekkillerin rızasını almadan binayı inşa ettiklerini, binanın yapımında davacıların babası, müvekkillerin de dedesi olan muris ...'...
