İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk derece mahkemesi tarafından yapılan yargılama sonucunda; kural olarak, meraların kuru mülkiyetinin Hazineye, yararlanma hakkının köy ve belediyelere ait olduğunu, meradan yararlanma hakkı olan köy ve belediyelerin yoksun kaldıkları yararlanma nedeniyle haksız elatmanın kaldırılmasını, hayvanlarının yararlanamaması sebebiyle ot bedelini, mülkiyet hakkı sahibi olan Hazine ise, haksız elatmanın giderilmesi ve bunun dışında 4342 sayılı Mera Kanununun 4/4 maddesine dayanarak meralarda meydana gelen tahribat sebebiyle eski hale getirme masraflarının tahsilini haksız eylem sahibinden isteyebileceklerini, başka bir ifade ile köy ve belediyelerin eski hale getirme masraflarını, Hazinenin de ot bedelinin tahsilini talep etmesine olanak olmadığını, diğer taraftan eski hale getirme bedeli vasfı bozulan meranın ıslah edilmek suretiyle mera vasfının kazandırılması için boş olan arazide yapılacak masraflar olduğunu, başka bir deyişle mera vasfını yitirmiş yerin...
Hukuk Dairesi MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 23.01.2014 gününde verilen dilekçe ile meraya elatmanın önlenmesi kal ve eski hale getirme bedelinin tahsili talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 25.06.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: _ K A R A R _ Davacı ... vekili, davalının 110 ada 74 sayılı mera parselinin 1038,73 m2'lik kısmına ev, tandırlık ve garaj yapmak suretiyle elattığını belirterek, bu elatmanın önlenmesini, yapıların kalini ve meranın eski hale getirilmesi bedelinin yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini istemiştir. Davalı mera parseline elatmasının olmadığını beyanla davanın reddini savunmuştur. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 08.10.2013 gününde verilen dilekçe ile mera parseline vaki elatmanın önlenmesi, eski hale getirme ve kal talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 28.05.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, mera parseline elatmanın önlenmesi, kal ve eski hale getirme bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Davacı ... vekili, davalının Doğanşehir İlçesi Sürgü Kasabası 2229 parsel sayılı mera parselinin bir kısmına buğday ekmek sureti ile müdahalede bulunduğunu müdahalenin men’ine muhtesatın kal’ine eski hale getirme bedelinin işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini dava ve talep etmiştir....
Davacı idare davalının mera parselini 2016 yılında kullandığı iddiasına dayalı olarak meranın eski hale getirilmesi bedelinin tahsilini talep etmiş ise de, keşifte ve duruşma sırasında dinlenen tanık beyanlarına göre, mera parselini davalının 2010 yılından sonra hiç kullanmadığı, taşınmazın da 31/01/2014 tarihinde mera olarak sınırlandırıldığı, öncesinde mera olmadığı, dolayısıyla 2016 yılında mera parselinin davalı tarafından kullanılmaması ve davalı tarafından kullanıldığı tarihte taşınmazın mera olmaması nedeniyle meranın eski hale getirilmesi bedelinden davalının sorumlu olmayacağı kanaatine varılmış ve aşağıdaki gibi hüküm kurmak sonuç ve kanaatine varılmıştır..." gerekçesiyle davının reddine karar verilmiştir....
UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR : Dava konusu taşınmazın yargılama sırasında idari yolla yapılan cins değişikliği sonucu meralık vasfını kaybeden taşınmaza tecavüz edilerek mera vasfının bozulması nedeniyle eski hale getirme bedeli istenip istenemeyeceği ile davanın açılmasına davalının sebebiyet verip vermediği uyuşmazlık konusudur. DELİLLER : Tapu kayıtları, Mera Özel Sicil kayıtları, 17/08/2016 tarih 40 sayılı men kararı, Belediye yazı cevapları, Keşif, Bilirkişi raporu, v.s. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve HUKUKİ SEBEPLER : Dava, davalının mera vasfındaki dava konusu taşınmazı ekip sürmek suretiyle meralık vasfını bozmasından dolayı meranın eski hale getirme bedelinin tahsili istemine ilişkindir....
Mülkiyet hakkı sahibi olan Hazine ise, haksız elatmanın giderilmesi ve bunun dışında 4342 sayılı Mera Kanununun 4/4 maddesine dayanarak meralarda meydana gelen tahribat sebebiyle eski hale getirme masraflarını haksız eylem sahibinden alabilirler. (4342 sayılı kanunun 4. maddesi uyarınca mera yaylak ve kışlakların amacı dışında kullanma olanağı yoktur. Yine bu maddenin 4. bendi gereği amaç dışı kullanılması suretiyle vasfının bozulması halinde meranın tekrar eski konuma getirilmesi için yapılan masraflardan buna sebebiyet verenler sorumludur. Yargıtay 14.H.D. 2007/3340- 4368 Esas-Karar sayılı ilamı) Diğer yandan, Yargıtay 14. Hukuk Dairesi'nin 2018/5522 Esas ve 2019/2789 Karar sayılı kararında kadim mera olmayıp tahsisli mera olan yerler açısından mera vasfının bozulduğundan söz edilemeyeceği ifade edilmiştir....
Başka bir ifade ile köy ve belediyelerin eski hale getirme masraflarını, Hazinenin de ot bedelinin tahsilini talep etmesine olanak yoktur. 4342 sayılı Mera Kanununun 4. maddesinde mera, yaylak ve kışlakların hukuki durumu belirlenmiş, 5. maddede mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilecek yerler sayılmış, 6. maddede ise mera, yaylak ve kışlakların tespit, tahsis ve tahdit işlemlerinin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca yapılacağı belirtilerek komisyonun kurulma ve çalışma şekli hükme bağlanmıştır. Anılan yasanın 4/1. maddesinde meraların devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunduğu ve bunlardan yararlanma hakkının bir veya birden çok köy veya belediyeye ait olabileceği hüküm altına alınmış olduğundan, devletin hüküm ve tasarrufu altında olan meralar hakkında Hazinenin mülkün sahibi olması sıfatıyla dava açma hakkının varlığını kabul etmek gerekir. Hemen belirtmek gerekir ki, Yargıtay 14....
Gerekçe ve Sonuç Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile esastan ret kararı verilmiştir. V. TEMYİZ A. Temyiz Yoluna Başvuranlar Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur. B. Temyiz Sebepleri Davacı Hazine vekili, istinaf talep dilekçesinde ileri sürdüğü aynı nedenlerle hükmü temyiz etmiştir. C. Gerekçe 1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, meranın eski hâle getirilmesi bedelinin tahsili istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 4342 sayılı Mera Kanunu'nun 4 üncü maddesinde; "Amaç dışı kullanılmak suretiyle vasıfları bozulan mera, yaylak ve kışlakları tekrar eski konumuna getirmek amacı ile yapılan veya yapılacak olan masraflar sebebiyet verenlerden tahsil edilir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava, meraya el atmanın önlenmesi ve eski hale getirme bedelinin tahsili isteğine ilişkindir. 6100 sayılı HMK’nun 355. maddesi uyarınca inceleme, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılmış, kamu düzenine aykırılık olup olmadığı ise re'sen gözetilmiş ayrıca; HMK'nun 357. maddesindeki "İlk derece mahkemesinde ileri sürülmeyen iddia ve savunma istinafta dinlenemez ve istinafta yeni delillere dayanılamaz." kuralı nazara alınmıştır....
Kural olarak, meraların kuru mülkiyeti Hazineye, yararlanma hakkı köy ve belediyelere aittir. Meradan yararlanma hakkı olan köy ve belediyeler yoksun kaldıkları yararlanma nedeniyle haksız elatmanın kaldırılmasını, hayvanlarının yararlanamaması sebebiyle ot bedelini, mülkiyet hakkı sahibi olan Hazine ise, haksız elatmanın giderilmesi ve bunun dışında 4342 sayılı Mera Kanununun 4/4 maddesine dayanarak meralarda meydana gelen tahribat sebebiyle eski hale getirme masraflarının tahsilini haksız eylem sahibinden isteyebilir. Başka bir ifade ile köy ve belediyelerin eski hale getirme masraflarını, Hazinenin de ot bedelinin tahsilini talep etmesine olanak yoktur. Diğer taraftan eski hale getirme bedeli vasfı bozulan meranın ıslah edilmek suretiyle mera vasfının kazandırılması için boş olan arazide yapılacak masraflardır....
