İtirazın iptali davaları 21/10/2020 tarihinde, işbu menfi tespit davası ise itirazın iptali dava tarihinden sonra, 22/08/2021 tarihinde açılmıştır. Bu durumda menfi tespit davasından önce açılan itirazın iptali davalarında davacı borçlunun genel kredi sözleşmesine ilişkin menfi tespit davasındaki iddialarını itirazın iptali davasında savunma olarak ileri sürebilecektir. Bu nedenle itirazın iptali davaları açıldıktan sonra borçlunun aynı genel kredi sözleşmesi sebebiyle menfi tespit davası açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır (Emsal Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 24/11/2016 tarih ve 2016/4359 Esas 2016/15093 Karar sayılı ilamı). HMK'nun 114/1-h maddesi uyarınca ise hukuki yarar dava şartı olup, davanın her aşamasında hukuki yarar dava şartının mevcut olup olmadığı mahkemece kendiliğinden araştırılır....
Belirtilmelidir ki, Teklifle, 6102 sayılı Kanunun 5/A maddesi ile 7036 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine menfi tespit ve istirdat davalarının yanı sıra itirazın iptali davası da eklenmektedir. Ancak, itirazın iptali davasının dava şartı olarak arabuluculuk kapsamında olduğuna ilişkin mevcut uygulamalar dikkate alınarak bu fıkrada, itirazın iptali davasıyla ilgili hükme yer verilmemektedir" Bu değişiklik ile bu fıkrada sayılan her bir dava çeşidinin ayrı ayrı arabuluculuğa tabi olduğu açıkça düzenlenmiştir....
DAVA TÜRÜ : Menfi tespit, itirazın iptali Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı menfi tespit, itirazın iptali davasına dair kararın temyiz incelemesi duruşmalı olarak davacı/bir.dos.davalılar tarafından süresi içinde istenilmekle gün tayin edilerek taraflara gönderilen davetiyelerin tebliğ edilmesi üzerine belli günde davacı/k.davalılar vekilleri Av. ve ... ile davalı/.... geldiler. Hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Asıl ve birleşen dava,kefiller tarafından kiralayan aleyhine açılan menfi tespit istemine, diğer birleşen dava ise kiralayan tarafından kefiller hakkında ödenmeyen kira bedellerinin tahsili amacıyla başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece,asıl dava ve birleşen dava olan 2009/... sayılı davada, ... icra müdürlüğünün 2009/.......
Asliye Hukuk Mahkemesinde açtıkları menfi tespit davasında her iki senetten dolayı 1.500.000.000 TL borçlu olmadıklarına karar verilerek kesinleştiğini, davalının haksız tahsil ettiği paranın faiz ve fer'ileriyle birlikte tahsili için başlattıkları icra takibinin itiraz sonucu durduğunu belirterek, itirazın iptaliyle takibin devamına, % 40 tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, alacağın icra marifetiyle 24.08.1999 tarihinde tahsil edilmesine rağmen menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştürülmediğini, istirdat davası için yasada öngörülen 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçirildiğini belirterek davanın reddini istemiştir....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki itirazın iptali-menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı-karşı davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili, müvekkili banka ile davalı şirket arasında imzalanan Genel Kredi Sözleşmesinde diğer davalının kredi sözleşmesinin teminatı olarak taşınmazını ipotek ettirdiği, kredi borcunun ödenmemesi üzerine hesabın kat edilip takibe geçildiğini ancak itiraz nedeniyle takibin durduğunu belirterek itirazın iptali ile %40 tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit ve birleşen itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı menfi tespit davasının reddine, birleşen itirazın iptali davasının kabulüne yönelik verilen hükmün süresi içinde davacı-birleşen davalılar ..., ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacılar vekili, müvekkillerinden ... ile davalı banka arasındaki tarımsal kredi sözleşmesinde diğer davacıların da kefil olduğunu, davalı bankanın 550.000,00 TL bedelli krediyi haksız olarak kullandırmadığı buna rağmen hesap kat edilmek suretiyle müvekkilleri aleyhine 16.900,00 TL borçlu olduklarını belirten ihtarname gönderdiğini belirterek, davalıya müvekkillerinin anılan tutarda borçları bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı-birleşen davacı banka vekili, davacı ...'...
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi Tarih : 25.02.2010 Nosu : 46/95 Taraflar arasındaki karşılıklı menfi tespit-itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı esas davanın reddine karşı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün davacı-karşı davalı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacı-karşı davalı vek.Av.... ile davalı-karşı davacı vek.Av....'ın gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. -K A R A R- Asıl dava, 26.07.2005 tarihli 299.666,73 TL’lik sanayi kaçak gaz bedeli ile borçlu olunmadığının tespiti, birleşen dava ise anılan fatura alacağının tahsili için yapılan icra takibine yönelik itirazın iptali ve tazminat istemine ilişkindir....
Bu sebeple itirazın iptali davası açıldıktan sonra takip konusu borçla ilgili olarak borçlunun menfi tespit davası açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır.Hukuki yararın varlığı dava şartlarından olup, mahkemece de bu hususun resen dikkate alınması gerekmektedir. Zira menfi tespit davasında ileri sürebileceği borçla ilgili iddiasını itirazın iptali davasında savunma sebebi yapabilmekte ve savunmayla ilgili tüm delillerini gösterebilmektedir.Somut olayda dava, İstanbul Anadolu ... İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı icra takibi dosyasıyla aleyhine başlatılan takipten dolayı borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkin olup, aynı icra takibi nedeniyle davalı tarafından davacı aleyhine İstanbul Anadolu 10. Asliye Ticaret Mahkemesinde 2022/561 Esas sayılı itirazın iptali davası açılmış ve bu dava devam ederken iş bu dava açılmıştır....
Dava, menfi tespit istemine ilişkin olup istinaf açısından uyuşmazlık konusu HMK'nın 355. maddesine göre kamu düzeni ve istinaf nedenleri ile sınırlı olmak üzere İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul, yasa ve dosya içeriğine uygun olup olmadığıdır. Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 13/02/2017 tarih, 2016/6749 E. ve 2017/1043 K. sayılı kararında vurgulandığı üzere "Dava İİK 72. maddesine göre açılan menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. Alacaklı tarafından itirazın iptali davası açılması durumunda, menfi tespit davasında ileri sürülebilecek iddialar itirazın iptali davasında savunma sebebi olarak ileri sürülebileceğinden, bu durumda borçlunun ayrı bir menfi tespit davası açmakta hukuki yararı yoksa da, henüz alacaklı tarafından itirazın iptali davasının açılmamış olduğu durumda ise böyle bir imkan söz konusu olmadığından, borçlunun itirazın iptali davasının açılmasını beklemeden menfi tespit davası açmakta hukuki yararı bulunduğunun kabulü gerekir....
Dava, menfi tespit istemine ilişkin olup istinaf açısından uyuşmazlık konusu HMK'nın 355. maddesine göre kamu düzeni ve istinaf nedenleri ile sınırlı olmak üzere İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul, yasa ve dosya içeriğine uygun olup olmadığıdır.Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 13/02/2017 tarih, 2016/6749 E. ve 2017/1043 K. sayılı kararında vurgulandığı üzere "Dava İİK 72. maddesine göre açılan menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. Alacaklı tarafından itirazın iptali davası açılması durumunda, menfi tespit davasında ileri sürülebilecek iddialar itirazın iptali davasında savunma sebebi olarak ileri sürülebileceğinden, bu durumda borçlunun ayrı bir menfi tespit davası açmakta hukuki yararı yoksa da, henüz alacaklı tarafından itirazın iptali davasının açılmamış olduğu durumda ise böyle bir imkan söz konusu olmadığından, borçlunun itirazın iptali davasının açılmasını beklemeden menfi tespit davası açmakta hukuki yararı bulunduğunun kabulü gerekir....
