TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir....
açılan davada çekin zayi olduğunun ileri sürülmediği, mahiyeti itibari ile menfi tespite yönelik beyanları içerdiği, ancak dava dilekçesi içeriği ile dava konusu ve talep sonucu arasında çelişki bulunduğu, dava konusu ve talep sonucu olarak çekin zayi olması sonucuna bağlı talepler olan çekin iptali ve ödeme yasağı konulmasının talep edildiği tespit edilmiştir....
GEREKÇE: Dava, zayii nedeniyle çek iptaline ilişkindir. Çeklerde de uygulama yeri bulan TTK. 818/1-s yollaması ile 758. maddesine göre çeki eline geçiren kişi bilindiği taktirde mahkemece dilekçe sahibine istirdat davası açması konusunda uygun süre vereceği bu süre zarfında davayı açmadığı taktirde ödeme yasağı kararını kaldıracağı düzenlenmiştir. TTK 764/1 maddesi ''Elden çıkan poliçe, verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa, iptaline karar verilir'' hükmü düzenlenmiştir. Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm verilmelidir....
KANITLARIN DEĞERLENDİRMESİ VE HUKUKİ NİTELENDİRME : Eldeki dava Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasıdır.Eldeki menfi tespit davasına ilişkin somut gerekçeye yer vermeden önce kısa açıklamalara yer vermekte fayda vardır.Menfi tespit davası, ödeme tehdidi altında bulunan bir kimsenin ileri sürülen hak veya alacağın doğmadığını ya da doğduktan sonra sona erdiğini tespit ettirmek amacıyla açtığı tespit davasıdır. Bu davalarının dayanağı "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir." şeklindeki İcra İflas Kanunu'nun 72/1. maddesidir. Menfi tespit davası Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 106. maddesinde düzenlenen tespit davasının özel bir görünümüdür. Bu sebeple HMK'nın 106/2. hükmü gereğince bu davaların dinlenebilmesi için davacının korunmaya değer güncel bir yararının bulunması gerekir. ... ve ... içtihatlarında bu davalardaki güncel yararın alacak talebi tehdidi olduğu kabul edilmiştir....
Bu taleplerden menfi tesbit davası hasımlı, çek iptali davası ise hasımsız olarak açılması gereken birbirinden bağımsız davalar olup sonuçları itibari ile de birbirinden farklıdırlar. Bu durumda mahkemece öncelikle menfi tesbit ve çek iptali taleplerini içeren davaların tefrikine karar verilmelidir. Öte yandan icra mahkemesince yapılan yargılama ve yargılama neticesinde verilen karar takip hukuku ile ilgilidir. Bu nedenle mahkemece yeni bir imza incelemesi yaptırılarak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmelidir.Bu yönler gözetilmeden eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine 28.11.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi. Aslı gibidir....
Asliye Hukuk Mahkemesinde menfi tespit ve çek iptali davalarının açıldığını, buna rağmen sözü edilen çeklerin hamiller tarafından sonradan Şişli 1. ve 4....
Ltd.Şti’nin çek keşidecisi olup, müvekkiline karşı menfi tespit davası açmakta hukuki yararı olmadığını, diğer davacının çekte ciro imzasının bulunduğunu, ciro edilen çekin gasp edilmiş olduğu iddiasının kanıtlanması gerektiğini, müvekkilinin iyiniyetli hamil bulunduğunu belirterek davanın reddini istemiştir. Mahkemece çek iptali davası ile Asliye Ceza Mahkemesinin kesinleşen mahkeme hükmü karşısında çekin hileli veya irade dışı olarak borçlunun elinden çıktığına kesin delil teşkil ettiği kanaatiyle ve menfi tespit davası istirdat davasına dönüştüğünden , tedbiren icra dosyasına ödenen 3.590.TL’nin 27.03.2007 tarihinden itibaren temerrüt faizi ile davalıdan istirdadına, istenilen tazminatın reddine karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir. Yerel mahkemenin gerekçesinde sözü edilen ceza mahkemesi kararının, dava konusu çeki kapsadığına dair kararda bir açıklık bulunmamaktadır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE : Davacı dilekçesi ile ...Gıda İnşaat Oto. San. Tic. Ltd. Şti. İle yaptığı satış ilişkisi karşılığında ödeme yaptığını ancak ürünü alamadığından bahisle çek iptali ve çekten dolayı borçlu olmadığının tespitini talep etmiş ise de; TTK 818/1-s maddesi yollaması ile aynı yasanın 764.vd. maddeleri çerçevesinde açılmış rıza hilafına elden çıktığı ileri sürülen çekin iptaline ilişkin davalarda çekin davacının elinden rızası dışında çıkması gerektiği, ancak çekin satış ilişkisi kapsamında verildiği, ...iptal davası yoluyla rıza dışında elden çıkan kıymetli evrakın mahkeme tarafından iptaline karar verilemeyeceği, çek iptali davasının şartlarının oluşmadığı , yine davanın ...olarak açıldığı, menfi tespit davasının ...olarak açılamayacağından davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1....
Emsal Kararlar; "Mahkemece iddia ve dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde, 6102 sayılı TTK'nın 818/1-s maddesinin yollaması ile çek iptali konusunda aynı Yasa'nın 757 vd. m. uygulanacağı, bu maddeler uyarınca çek iptalini isteme hakkının sadece hamile ait olduğu, böyle bir iddiaya sahip keşidecinin muhatabı çeki ödemekten men edebileceği gibi, elinden rızası hilafına çıkan çekin bedelinin kendisinden istenmesi halinde de menfi tespit davası açma hakkının bulunduğu ayrıca, henüz keşide edilmemiş çek vasfında olmayan, tamamen boş çek yaprakları tedavüle çıkmış sayılamayacağından hesap sahibi tarafından zayi nedeni ile iptal davası açılamayacağı, ele geçirilenlerce imzalanıp doldurulması durumunda ise çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabileceği, bu nedenlerle boş çek yapraklarına dayanarak iptal isteminde bulunmakta hukuki yararın bulunmadığı gerekçesiyle, davanın HMK'nın 114/h ve 115/2 maddeleri uyarınca dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir...
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : KARAR NO : HAKİM : KATİP : DAVACI : DAVALI : HASIMSIZ DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ KARAR TARİHİ : GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacının mahkememize verdiği dava dilekçesinde özetle; Tarafına ... A.Ş. Tarafından verilen çeklerden ... El ve ......
