ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2023/458 Esas KARAR NO : 2023/424 DAVALI : HASIMSIZ DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 14/07/2023 KARAR TARİHİ : 19/07/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;haricen söz konusu çekin varlığından haberdar olduklarını, imzanın müvekkili şirket yetkilisine ait olmadığını, keşideci imzasının da şirket yetkilisine ait olmadığını beyanla tedbiren ödemeden men yasağı kararı verilmesini ve çekin iptalini dava etmiştir. DELİLLER VE GEREKCE : Dava zayii nedeniyle çek iptali davasıdır. Tüm dosya kapsamı ve toplanılan delillerin bir bütün olarak değerlendirilmesi sonucunda; TTK 'nın 651. maddesi ile "Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir....
sayılı kararı ile menfi tespit davası açılmış ve bu çekle ilgili firmanın borçlu olmadığına dair karar verilmiş olduğunu belirterek istinaf yasa yoluna başvurmuştur. Dava, tasarrufun iptali istemine ilişkin olup istinaf açısından uyuşmazlık konusu HMK'nın 355. maddesine göre kamu düzeni ve istinaf nedenleri ile sınırlı olmak üzere İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul, yasa ve dosya içeriğine uygun olup olmadığıdır. Dava İİK’nun 277 ve devamı maddeleri gereğince açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkindir.İcra ve İflas Kanununun 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davalarında amaç, borçlunun haciz ya da iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamaktır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/1 Esas KARAR NO : 2022/4 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 03/01/2022 KARAR TARİHİ : 04/01/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının dosya üzerinde yapılan incelemesi sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA/ Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ...'in ... bankası ... şubesinde bulunan ... nolu hesabına ait ...-...-...-...-...-... seri numaralı boş çek yapraklarının kaybolduğunu, bu nedenle ödeme yasağı kararı verilerek çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER VE GEREKÇE/ İşbu dava; zayii nedeniyle kıymetli evrakın bir çeşidi olan kambiyo senedi iptali (çek iptali) davasıdır. Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir....
Tüm dosya kapsamı yukarıdaki açıklamalar ışığında değerlendirildiğinde davacı zayi nedeniyle çek iptali istemi ile dava açmış, dava konusu çeklerin elinde bulunduran şahıs mahkememize başvurması üzerine davacı vekiline çeki elinde bulundurana karşı menfi tespit/istirdat davası açması için süre verilmiş, davacı vekili ise dava açmadıklarını belirtmiştir. 6102 sayılı TTK'nın 818/1-s maddesinin yollamasıyla çeklerde de uygulanması gereken 758 ve devamı maddeleri uyarınca; çek iptali talebiyle açılan ve hasımsız görülen yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı/menfi tespit davası açması konusunda süre verilmesinin gerekmesi, davanın açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi karar verilmesinin gerekmesi nedeniyle davanın reddine karar verilerek aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur....
Bankası ... şubesinde bulunan hesabına, çeke karşılık olarak ve havale yapılırken çek belirtilmek suretiyle 16.05.2007 tarihinde 14.000 TL, 27.07.2007 tarihinde 6.000 TL olmak üzere toplam 20.000 TL ödeme yapıldığını gösterir dekontları delil olarak sunmuştur. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda bu ödemelerin söz konusu çeke ilişkin olduğu ve çek aslının ödendiği belirtilmiştir. Menfi tespit davasına konu çek bedelinin ödeme tarihi 16.05.2007 – 27.07.2007'dir. Davalı alacaklı tarafından başlatılan icra takip tarihi 20.09.2007, dava tarihi ise 19.10.2007 olup, davacı dava konusu çek bedelini dava ve icra takip tarihinden önce ödemiştir. Bu durumda davacıyı menfi tespit davası açmaya zorlayan takip haksız ve kötüniyetlidir. O halde mahkemece İİK 72/5. maddesi uyarınca davacı borçlu lehine % 40 oranında tazminata hükmedilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir....
Vekilinin İhbarda bulunduğu, çek aslının İstanbul ..... icra dairesi'nin ....esas sayılı dosyasında olduğunun bildirildiği, mahkememizin 21/11/2022 tarihli duruşma zaptının ... no'lu ara kararı ile davacı vekiline .... no'lu çek için .... A.Ş.'a karşı istirdat davasını açması konusunda kesin süre verildiği, davacı vekilinin 25/11/2022 tarihli beyan dilekçesi ile; İstanbul .... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin .... esas sayılı dosyası ile menfi tespit davası açıldığını bildirdiği, dosyanın mahkemesinden Uyap sistemi üzerinden celp edildiği, incelenmesinde menfi tespit davası olduğu ve çek istirdat talebinin bulunmadığı tespit olundu. Tüm dosya kapsamı ve yapılan yargılama neticesinde davaya konu çek ile ilgili davacının verilen kesin süre içerisinde istirdat davası açmadığı anlaşılmakla davanın reddine dair aşağıdaki hüküm tesis olunmuştur....
Davacının keşidecisi sıfatıyla bu davayı açtığı ve keşideci olduğunun davacının kendi kabulünde olduğu, bu hususta bir tereddüt bulunmadığı, ancak keşidecinin zayi nedeniyle çek iptali isteme hakkı bulunmadığı, zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkının 6102 sayılı TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişinin senede bağlı alacak hakkı olan yetkili hamil de olduğu, keşidecinin (hesap sahibinin) iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmadığı, dava konusu çeklerin davacının çek hesabına ait oldukları, TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818-(1)s) maddesi yollamasıyla aynı kanunun 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptali davası açabileceği, esasen zayi olmuş çek hakkında keşidecinin, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabileceği veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açması mümkün olduğu ve dolayısıyla bu halde...
Davacının keşidecisi sıfatıyla bu davayı açtığı ve keşideci olduğunun davacının kendi kabulünde olduğu, bu hususta bir tereddüt bulunmadığı, ancak keşidecinin zayi nedeniyle çek iptali isteme hakkı bulunmadığı, zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkının 6102 sayılı TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişinin senede bağlı alacak hakkı olan yetkili hamil de olduğu, keşidecinin (hesap sahibinin) iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmadığı, dava konusu çeklerin davacının çek hesabına ait oldukları, TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818-(1)s) maddesi yollamasıyla aynı kanunun 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptali davası açabileceği, esasen zayi olmuş çek hakkında keşidecinin, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabileceği veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açması mümkün olduğu ve dolayısıyla bu halde...
Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtiliği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK nun 818/s. maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptali davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyetinin olmadığı anlaşılmıştır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir ve yahut hamile karşı menfi tespit davası ve yahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Yukarıda belirtildiği üzere keşidecesinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı da bulunmamaktadır....
Zira zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Banka çek hesabı sahibi olduğu ve çeklerin boş olduğu hususları dikkate alınarak gerek çek hesabı sahibinin kıymetli evrakın iptalini talep edemeyeceğini gereksiz tedavüle çıkması çek hakkında iptal talebinde bulunulmasına hukuki yarar olmadığından çek iptali davasının dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur....
