ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2023/578 Esas KARAR NO:2023/594 DAVA:Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ:01/09/2023 KARAR TARİHİ:04/09/2023 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesi ile; müvekkilinin keşidecisi olduğu ... Şubesi, 31/07/2023 tarihli, 15.000,00-TL bedelli, Keşidecisi müvekkili olan, ... seri nolu çek düzenlenerek, dava dışı ... San. Ve Tic. A.Ş.'ye verildiğini, ... şirketi tarafından, ... ...'nun ... Şubesinden ... ... takip nolu ve ... seri nosuna kayıtlı olarak ... Mh. ... Sk. Kapı No:... .../... adresinde kain ... isimli firmaya kargolandığını, çek kargoda iken çalındığını, mezkur çek ve diğer çekler için .... Asliye Ticaret Mahkemesinin ......
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2021/708 Esas KARAR NO:2021/1047 DAVA:Kıymetli Evrak İptali (Hasımsız) DAVA TARİHİ:10/11/2021 KARAR TARİHİ:01/12/2021 Mahkememizde görülen çek iptali davasının yapılan yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ/ İDDİA: Davacı şirket yetkili temsilcisi, ticari müşterisi olduğu ... Bankası (Dış Bank) ... Şubesi ... seri numaralı çeklerin iptali sağlanmışsa da bankaya geri dönüşünün olmadığını, 2005 tarihli çeklerin üzerinden 10 yıldan fazla zaman geçtiğini belirterek hesabı kapatmak için zayi olduklarının tespiti ile iptallerine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. İNCELEME VE GEREKÇE: Dava, TTK'nın 818/1.s maddesi yollamasıyla aynı Kanun'un 757 vd. maddeleri uyarınca zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir. Dava dilekçesindeki anlatımlardan ve dosya kapsamından keşideci sıfatını taşıyan davacının, zayi davası açma hakkı bulunmamaktadır....
Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir....
Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Davacı, çek hesabı sahibi olduğundan kendi çeki hakkında zayi nedeniyle iptal davası açamayacağından, kaldı ki davacı çekin kimde olduğunu bilmekte olup, bu şartlarda hasımsız olarak çek iptali davası açılamayacağından HMK nun 114/1-d (tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları dava şartıdır) ve HMK nun 115/2. maddeleri gereğince dava şartlarından olan bu hususun sonradan giderilmesi mümkün olmadığından bu konuda davacıya ek süre vs. verilmesine gerek olmaksızın davacının ...... Bankası ...... Şubesine ait, ...... no'lu çeke ilişkin davasının dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine ilişkin aşağıdaki hükmün kurulması gerekmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2023/526 KARAR NO : 2023/635 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 26/07/2023 KARAR TARİHİ : 07/09/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının dosya üzerinden yapılan açık incelemesi sonunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TALEP: Talep eden vekili 26/07/2023 tarihli dilekçesinde özetle; ------ ---- Şubesi 'ne ait -----nolu hesabının -----nolu çek koçan yaprağının 10.09.2023 tarihinde 70.000,00 TL olarak ----- adına keşide yaparak imzaladığını, çek yaprağını cebine koyduktan sonra bulamadığını, kaybolduğunu, çek yaprağının iptali ile ödenmemesi hususunda ödeme yasağı konulmasını talep etmiştir....
İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı icra takip dosyası ve bu dosyaya istinaden ikame edilen İstanbul ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... esas sayılı menfi tespit ve çek istirdadı dava dosyası, Ankara 3. İcra Müdürlüğü'nün ...ı ve İstanbul ...İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı icra takip dosyaları ve bu dosyalara istinaden ikame edilen Ankara ...Asliye Ticaret Mahkemesi'nin E:..sayılı menfi tespit ve çek istirdadı dava dosyası, İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı icra takip dosyası ve bu dosyaya istinaden ikame edilen Ankara... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin E:... sayılı menfi tespit ve çek istirdadı dava dosyası, İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı icra takip dosyası ve bu dosyaya istinaden ikame edilen İstanbul ......
Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır. Menfi tespit davası görülmekte iken borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (m.72/6); yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder. Somut olayda, dava menfi tespit davası olarak açılmış, yargılama sırasında davaya konu çek davalının cirosu ile dava dışı 3. Kişiye geçmiş ve 3. Kişinin bankaya ibrazı üzerine çek bedeli 3. Kişiye ödenmiştir. Davacı da 30/09/2019 havale tarihli bilirkişi raporuna karşı beyan dilekçesinde çek bedelinin ödendiğini ve davanın istirdat davasına dönüştüğünü belirtmiş olup, mahkeme gerekçesinde de bu husus belirtilmiştir. Mahkemece buna göre istirdada karar verilmesi gerekirken, menfi tespit hükmü kurulması hatalı olmuştur....
Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır. Menfi tespit davası görülmekte iken borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (m.72/6); yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder.Somut olayda, dava menfi tespit davası olarak açılmış, yargılama sırasında davaya konu çek davalının cirosu ile dava dışı 3. Kişiye geçmiş ve 3. Kişinin bankaya ibrazı üzerine çek bedeli 3. Kişiye ödenmiştir. Davacı da 30/09/2019 havale tarihli bilirkişi raporuna karşı beyan dilekçesinde çek bedelinin ödendiğini ve davanın istirdat davasına dönüştüğünü belirtmiş olup, mahkeme gerekçesinde de bu husus belirtilmiştir. Mahkemece buna göre istirdada karar verilmesi gerekirken, menfi tespit hükmü kurulması hatalı olmuştur....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE Dava; İİK. 72/2. maddesi gereğince icra takibinden önce açılan menfi tespit davasıdır. Dava konusu uyuşmazlığın, davacı tarafça davalı tarafa verilen ...... çek numarlı 30.07.2020 keşide tarihli 53.000 bedelli çekin taraflar arasında sözlü sözlşeme uyarınca verilip verilmediği bu çekin bedelsiz kalıp kalmadığı, çekin bedelsizliğinin tespiti, çekin iptali ve çek aslının iadesi talebinde ilişkindir. Kambiyo senedi niteliğinde olan çek, düzenlenmesine esas teşkil eden temel ilişkiden bağımsız karşı edimin ödenmesi şartına bağlanamayan kayıtsız şartsız bir bedelin ödenmesi taahhüdünü içeren mücerret (soyut) bir borç ilişkini ifade etmektedir. Menfi tespit davasında kural olarak; hukuki ilişkinin varlığını ispat yükü kıymetli evrakta hak iddia eden davalı/alacaklıdadır ve alacaklı hukuki ilişkinin (borcun) varlığını kanıtlamak durumundadır....
Şubesi nezdindeki ...... seri numaralı çekteki imzanın şirket yetkilisine ait olmadığının raporda tespit edildiği ve mahkemece davacının menfi tespit davasının kabul edildiği, Bakırköy ... ATM ...... esas sayılı dosyaya konu ...... Bankası A.Ş. /..... Şubesi nezdindeki ..... seri numaralı çekteki imzanın şirket yetkilisine ait olmadığının raporda tespit edildiği ve mahkemece davacının menfi tespit davasının kabul edildiği, Bakırköy ..... ATM ...... esas sayılı dosyaya konu ....... Bankası A.Ş ....... Şubesi nezdindeki .........
