Mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkânsız hâle geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hâllerinde, uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir. HMK'nun 392. maddesine göre; ihtiyati tedbir talep eden, haksız çıktığı takdirde karşı tarafın ve üçüncü kişilerin bu yüzden uğrayacakları muhtemel zararlara karşılık teminat göstermek zorundadır. Öte yandan iş bu dava menfi tespit davası olup, menfi tespit davası 2004 sayılı İİK'nın 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir....
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Dava, menfi tespit istemine ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK 355. Madde gereğince istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle ve resen de kamu düzenine aykırılık yönünden sınırlı olarak yapılmış olup, Dava, icra takibinden sonra açılan menfi tespit talebine ilişkin olup uyuşmazlık, mahkemece icra veznesine yatırılan paranın alacaklıya ödenmemesi yönünde verilen ihtiyati tedbir ara kararının usul ve yasaya uygun olup olmadığı noktasındadır. Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu (İİK)’nun 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir....
Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/175 esas sayılı dosyası ile menfi tespit davası açıldığı ve anılan mahkemece 05.06.2014 tarihinde; “... Şubesine ait ... nolu, 12.06.2014 keşide tarihli, 33.400 TL bedelli çek hakkında mahkememizce bir karar verilinceye kadar bu çekin herhangi bir işleme esas alınmaması yönünde tedbiren ve teminatsız olarak karar verilmesine” şeklinde tedbir kararı verildiği, açılan menfi tespit davasından sonra, alacaklı tarafça, tedbir kararı verilen çeke dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip başlatıldığı görülmektedir. Alacaklı, tedbir kararının verildiği menfi tespit davasında taraf olduğu için, verilen bu tedbir kararı kendisini bağlar. O halde, mahkemece, borçlunun şikayetinin kabulüne karar verilmesi gerekirken, reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki ihtiyati Tedbir (Menfi Tespit) davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - İhtiyati tedbir isteyen (davacı) vekili, boş çek yapraklarının çalınıp tedavüle konulduğunu belirterek imzanın sahteliği vakıasına dayanarak açmış olduğu menfi tespit davasında çekin icra takibine konulmaması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep etmiştir. Mahkemece, ihtiyati tedbir isteyen vekilinin çalınan çek yapraklarının boş olarak kaybedildiğini iddia ettiği, bu nedenle söz konusu çeklerin kıymetli evrak niteliğinin bulunmadığı gerekçesiyle ihtiyati tedbir isteminin reddine karar verilmiş, kararı ihtiyati tedbir isteyen vekili temyiz etmiştir....
İHTİYATİ TEDBİR KARARI: İlk derece mahkemesince 16/07/2021 tarihli ara karar ile; menfi tespit davalarında ihtiyati tedbir müessesesine ilişkin özel düzenleme bulunmakta olup İİK'nun 72/2. maddesi gereğince icra takibinden önce açılan menfi tespit davalarında icra takibinin durdurulması, İİK'nun 72/3. maddesi gereğince icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilebileceği gerekçeleriyle " 1- Davacı vekili dava dilekçesi ile icra takibinin tedbiren durdurulmasını talep etmiş ise de, İİK'nun 72/3 1. cümlesi gereğince icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilemeyeceğinden tedbir talebinin REDDİNE, Bakırköy 16....
İHTİYATİ TEDBİR KARARI: İlk derece mahkemesince 16/07/2021 tarihli ara karar ile; menfi tespit davalarında ihtiyati tedbir müessesesine ilişkin özel düzenleme bulunmakta olup İİK'nun 72/2. maddesi gereğince icra takibinden önce açılan menfi tespit davalarında icra takibinin durdurulması, İİK'nun 72/3. maddesi gereğince icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilebileceği gerekçeleriyle " 1-Davacı vekili dava dilekçesi ile icra takibinin tedbiren durdurulmasını talep etmiş ise de, İİK'nun 72/3 1. cümlesi gereğince icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilemeyeceğinden tedbir talebinin REDDİNE, Bakırköy ... İcra Müdürlüğü'nün ......
Menfi tespit davası açılması halinde verilebilecek tedbir kararı da İİK 72/3-4 maddelerinde özel olarak düzenlenmiştir, ayrıca bu nedenle genel tedbir düzenlemesi olan HMK 389. maddesi hükümleri somut olayda uygulanamaz. Kaldı ki hemen eda davası (menfi tespit) açılabilecek durumlarda tedbir isteyenin genel hükümlere dayalı olarak değişik iş dosyasından tedbir talebinde bulunmasında da hukuki yararı yoktur." gerekçesi ile tedbir isteminin reddine karar verilmiş ve verilen karara karşı, ihtiyati tedbir talep edenler vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur....
Talep, icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında mahkemece verilen ihtiyati tedbir kararına itiraza ilişkindir. İnceleme, 6100 sayılı HMK'nın 355. maddesi hükmü uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. Mahkemece, icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında, teminat mukabilinde haczedilen paranın alacaklıya ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmiştir. İİK’nın 72. maddesinde; "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez....
Asliye Hukuk Mahkemesinin ...E sayılı dosyası ile birleştirilmesine ve borçlunun ihtiyati tedbir talebinin kabulü ile davaya konu çekin alacaklıya ödenmemesi ve icra takibine konulmaması yönünde tedbir kararı verildiği, kararın gerekçesinde birleştirilen ...2. Asliye Hukuk Mahkemesinin ... E. sayılı dosyasında yeterli teminat alındığından ayrıca teminat alınmasına yer olmadığı hususunun belirtildiği, menfi tespit davasında alacaklının taraf olduğu görülmüştür. Alacaklı tarafından borçlu hakkında menfi tespit davasına konu çek ile ilgili takip, menfi tespit davasında verilen 29/04/2016 tarihli tedbir kararından önce 21/04/2016 tarihinde başlatılmış olup alacaklı takibi tedbir kararından önce başlatmış olduğundan bu durumda verilen bu tedbir kararı, önce başlatılan icra takibinin iptali sonucunu doğurmaz ise de çekin icra takibine konulmaması yönünde verilen tedbir kararına rağmen takibe devam edilemeyeceğinden icra takibinin durdurulması gerekir....
Menfi tespit davası İİK'nın 72. maddesinde düzenlenmiş olup bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ise ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesini isteyebilir....
