dan kiraladıkları otelin kira bedelleri için protokol uyarınca bono düzenlediklerini, taşınmazın ... tarafından 3. kişiye satılması ve 3. kişi ... ile yeni bir sözleşme yapılması nedeniyle kira paralarının yeni malike ödendiğini, ancak, eski malik ve kiraya veren ...'ın bonoları eskiden yanında çalışan ...'a ciro ettiğini, ...'ın da senetleri icraya koyduğunu bildirerek, menfi tespit talebinde bulunmuşlardır. Senetleri ciro yoluyla edinen alacaklı ... tarafından kendisinin taraf olmadığı kira sözleşmesinin tarafları arasında düzenlendiği iddia edilen bonoların tahsili için hem kiracı kefil hem de kiraya veren (ciro eden) aleyhine takip yapıldığından, ...'ın kira sözleşmesinin tarafı olmadığı nazara alındığında, kambiyo senedine dayalı olarak yapılan takip nedeniyle borçlu olmadığının tespitine ilişkin uyuşmazlığın genel görevli olan asliye hukuk mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Menfi tespit Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı menfi tespit davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, icra takibine yönelik menfi tespit istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili dava dilekçesinde, takip alacaklısının ... İcra Müdürlüğünün 2013/26362 Esas nolu dosyası ile hakkında takip başlattığını, icra takibinde kira alacağı talebinde bulunduğunu, davalı ile ne yazılı ne de şifahi bir kira sözleşmesi yapmadığını, taşınmazın maliki iken davalının hile ile taşınmazı devraldığını belirterek icra takibi nedeniyle borçlu olmadığının tespitine, takibin iptaline, karar verilmesini talep etmiştir....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün davalı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davalı vek.Av. ... gelmiş, diğer taraftan kimse gelmemiş olduğundan onun yokluğunda duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Dava, taraflar arasında düzenlenen kira sözleşmesinin feshi nedeniyle davacı tarafından davalıya peşin olarak verildiği iddia edilen bedelin tahsiline ilişkindir....
Menfi tespit istemi yargılama aşamasında istirdata dönüşse de yasa gereği bu tür ilamların icrası için kesinleşme şartı aranmalıdır. Somut olayda; takip dayanağı ilamda; davacı faturalardan dolayı borçlu olmadıklarının tespitini talep etmiş iken, yargılama aşamasında davacı davasını istirdat davasına dönüştürmüş ve mahkemece fazladan tahsil edilen 100.000,00 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir. Her ne kadar menfi tespit davası istirdata dönüşmüş olsa da bu ilamın kesinleşmeden infazı mümkün değildir. Mahkemece şikayetin kabulüne karar verilmesi gerekirken istemin yazılı gerekçe ile reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir....
İİK'nın 72. maddesinin 5. fıkrası gereğince borçlunun açmış olduğu menfi tespit davasında ihtiyati tedbir kararı almamış veya verilmiş olan ihtiyati tedbir kararının herhangi bir sebeple kaldırılmış olması nedeniyle dava konusu borcu alacaklıya ödemiş olursa açılmış olan menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (İİK m. 72/6). Bu durumda borçlunun menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştürülerek devam edilmesi için bir talepte bulunmasına gerek yoktur. Borcun ödenmiş olduğunu öğrenen mahkemenin yukarıda yazılı yasa hükmü gereğince davaya kendiliğinden istirdat davası olarak devam etmesi gerekir (Çavdar, S.: İtirazın İptali, Borçtan Kurtulma, Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, Ankara 2007, s. 803). 20. Kesinleşmeden icraya konulamayacak istisnai düzenlemelerden biri de İİK'nın 72. maddesinin 4 ve 5. fıkralarında yer alan menfi tespit davasına ilişkindir. 21....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira sözleşmesinin feshi ve kiralananın iadesi Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira sözleşmesinin feshi ve kiralananın iadesi davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, temerrüt nedeniyle kira sözleşmesinin feshi istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili, dava dilekçesinde davalı ile çeşitli makine ve ekipmanlarının kiralanması husunda taraflar arasında kira sözleşmesi yapıldığını davalının kira bedellerini ödemekten imtina ettiğini belirterek kira sözleşmesinin feshi ile kiralananların iadesini istemiştir. Davalı vekili,davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulü ile kira sözleşmesinin feshi ile kiralananların iadesine karar verilmiştir....
Davacı vekili dava dilekçesinde, davalının 01.06.2001 tarihli kira sözleşmesi ile kiralananda aylık net 5.000,00 YTL bedelle kiracı olduğunu, 2004 yılı Ocak ayından kalan 3.000,00 YTL ile Şubat ve Mart ayı kiralarını ödemediğini ileri sürerek itirazın kaldırılması, kiralananın tahliyesi ve icra inkar tazminatına karar verilmesini istemiştir. Davalı vekili, icra takibinde esas alınan kira sözleşmesinin Özel Şartlar 3. maddesinin geçerli olmadığını, iradelerine aykırı şekilde doldurulduğunu, bu konuda menfi tespit davası açtıklarını, Cumhuriyet Savcılığı'na şikayette bulunduklarını belirterek davanın reddi ile kötü niyet tazminatına hükmedilmesini savunmuştur. İlamsız tahliye takibinden sonra borçlu kiracının menfi tespit davası açmış olması halinde menfi tespit davasına bakan mahkeme, ihtiyati tedbir yoluyla ilamsız tahliye takibinin durdurulmasına karar veremez. Ancak teminat karşılığında ihtiyati tedbir kararı verebilir....
Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeniyle yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava menfi tespit ve ödenen kira bedellerinin iadesi istemine ilişkindir. ... 3.Asliye Hukuk Mahkemesince, dava konusu alacağın kira bedeline ilişkin olduğu ve yargılamanın Sulh Hukuk Mahkemesince yapılması gerektiği gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesi ise, eldeki menfi tespit davasında dava değerinin 30.000 TL olduğu, davanın 24.10.2010 tarihinde açıldığı ve dava tarihine göre görevli mahkemenin asliye hukuk mahkemesi olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir. Dava tarihinde yürürlükte bulunan 1086 sayılı HUMK'ya göre alacak ve menfi tespit davalarında görev dava değerine göre belirlenir....
Gerçekten, 23.03.2001 başlangıç tarihli hasılat kira sözleşmesinin her iki taraf bakımından da tahammül edilmez hale geldiği ve tarafların Borçlar Kanununun 274.maddesi hükmünden yararlanarak ancak akti feshetmek yetkisine sahip oldukları, hükmün Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşen karardan anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, hasılat kira sözleşmesinin tarafları Borçlar Kanununun 274.maddesi hükmünden yararlanarak sözleşmenin süresi dolmadan feshini isteyebilir. Yine Dairemizin bozma kararında vurgulandığı gibi, yasanın 286.maddesine göre sözleşmenin aktin hitamından evvel feshi için iki taraftan birinin diğerine tam bir tazminat ödemesi gerekir. Sözü edilen hükmün 2.fıkrasına göre de, kiralayana veya kiracıya verilecek tazminat bir senelik kiradan aşağı olamaz....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi KARAR Dava, kira sözleşmesine kefaletten kaynaklanan menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. Davanın açıklanan niteliğine göre hükmü temyizen inceleme görevi, yürürlükte bulunan işbölümü uyarınca Yargıtay 3. Hukuk Dairesinindir. Her ne kadar, Hukuk İşbölümü İnceleme Kurulu’nun 24/11/2015 tarih, 2015/18170 Esas, 2015/19361 Karar sayılı ilamı ile dosya Dairemize gönderilmiş ise de, maddi hatanın giderilerek görevli dairenin belirlenmesi için dava dosyasının Yargıtay Hukuk İşbölümü İnceleme Kuruluna gönderilmesine karar vermek gerekmiştir. SONUÇ: Görevli dairenin belirlenmesi için dava dosyasının Yargıtay Hukuk İşbölümü İnceleme Kuruluna GÖNDERİLMESİNE, 01/07/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi....
