Sokak Armatürü Kalıp İşletme Sözleşmesi niteliği itibariyle bir hasılat kirası sözleşmesi olup, HMK’nın 4/1-a maddesinde; kira sözleşmesinden kaynaklanan alacak davaları da dahil olmak üzere tüm uyuşmazlıkların Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp çözüme kavuşturulacağı hükme bağlanmıştır. Eldeki dava 6100 sayılı HMK’nun yürürlüğe girmesinden sonra 15.05.2015 tarihinde açılmış olduğuna göre mahkemece Sulh Hukuk Mahkemelerinin görevli olduğundan bahisle görevsizlik kararı verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile Ticaret Mahkemelerinin görevli olduğunun kabulü ile görevsizlik kararı verilmesi doğru görülmemiş, hükmün temyiz eden davalı yararına bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 27/01/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava, hasılat kirası uyarlamasına ilişkindir. Davanın bu niteliğine göre inceleme görevi ... ....Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere ... ....Hukuk Dairesine gönderilmesine, 23.01.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Ancak adi kira sözleşmesinin aksine ürün kirası bakımından kanun ürün getirebilen hakkı da kapsama almıştır. Bu durumda ürün (hasılat kirası), kiraya verenin kiracıya ürün (hasılat) veren bir mal, işletme ya da hakkın kullanılmasını, semerelerinden yararlanılmasını veya işletilmesini belli bir bedel karşılığında terk ettiği kira türüdür. Hemen belirtmek gerekir ki, hem doğal hem de hukuki ürün getiren eşya ürün kirasına konu olabilir. Bu kapsamda işletmenin işletilmesi sonucu elde edilen kâr hukuki ürün olarak nitelendirilebilir. Bir kira sözleşmesinin adi kira mı yoksa ürün kirası mı olduğunun belirlenmesinde kiracının, kiralanan şeyin ürünlerinden yararlanma yetkisi olup olmadığı başlıca ve en önemli kriterdir....
Orta yerde Borçlar Kanunu’nun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kira ilişkisi var diyebilmek için kiralananın hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme veya hakkın bulunması, kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. TTK. m.11. maddesine göre de ticari işletmeden maksat ticarethane ya da fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseselerdir. Somut uyuşmazlıkta, 12.03.2006 günlü kira sözleşmesinde soyut iş makinası kiralandığından, kira ilişkisinin hasılat kirası ilişkisi olarak kabulü olanaksızdır. Tarafların sıfatlarına ve mahkeme önüne getirilen uyuşmazlığın niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Dairemize değil Yüksek 11. Hukuk Dairesine aittir. Ne var ki; anılan Yüksek Dairece de görevsizlik kararı verildiğinden ortaya çıkan görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosyanın Yargıtay Yüksek Birinci Başkanlığına gönderilmesine, 05.05.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Borçlar Kanununun 270. ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirasından söz edilebilmesi için hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme ya da hakkın kira ilişkisinin konusu oluşturması bunların demirbaşları ve işletme ruhsatları ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. Varlığı bildirilen sözleşme iddiasında bir demirbaş devrinin söz konusu olmadığı, işletme ruhsatı ile kiralanmadığı ileri sürülmüştür. Bu iddia şekli kira ilişkisinin hasılat kirası olduğunu göstermez. Uyuşmazlıkta ileri sürülen iddia adi kira hükümlerine tabi olduğundan, tarafların sıfatları itibariyle hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Yüksek Yargıtay 11. Hukuk Dairesi Başkanlığı’na ait bulunmaktadır. Ne var ki; anılan Yüksek Dairede görevsizlik kararı verdiğinden, ortaya çıkan görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosya Yüksek Yargıtay 1. Başkanlığı’na gönderilmelidir. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle görev uyuşmazlığının halli için dosyanın Yargıtay Yüksek 1....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Mahkemece dava hasılat kirası olarak nitelendirilmiş olup, kararın temyizen incelenmesi görevi 6.Hukuk Dairesine aittir. SONUÇ: Dosyanın görevli Yargıtay Yüksek 6.Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 10.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Ancak adi kira sözleşmesinin aksine ürün kirası bakımından kanun ürün getirebilen hakkı da kapsama almıştır. Bu durumda ürün (hasılat kirası), kiraya verenin kiracıya ürün (hasılat) veren bir mal, işletme ya da hakkın kullanılmasını, semerelerinden yararlanılmasını veya işletilmesini belli bir bedel karşılığında terk ettiği kira türüdür. Hemen belirtmek gerekir ki, hem doğal hem de hukuki ürün getiren eşya ürün kirasına konu olabilir. Bu kapsamda işletmenin işletilmesi sonucu elde edilen kâr hukuki ürün olarak nitelendirilebilir. Bir kira sözleşmesinin adi kira mı yoksa ürün kirası mı olduğunun belirlenmesinde kiracının, kiralanan şeyin ürünlerinden yararlanma yetkisi olup olmadığı başlıca ve en önemli kriterdir....
Zira şoförlerden birine gündüz birine gece çalıştırmak üzere aracın saat bazında hasılat kirası için verildiği kabul edilmelidir. Hatta tanıklar aracı çalıştırmadıkları günlerde ekonomik risk kendilerinde olduğu için başka bir şoför bulup çalıştırdıklarını her halde mal sahibine ödemeyi yapmak zorunda olduklarını beyan etmişlerdir. Yine tanıklar yakıt paralarını ve trafik cezalarını da kendilerinin karşıladığını beyan etmiştir. Tanıkların beyanlarına göre araç sahibinin aracı başkasına kiraya vereceği için davacının işine son vermesi kira ilişkisinin sonlandırılması olarak kabul edilmelidir. Tüm bu açıklamalar ışığında davacı ile davalı arasındaki ilişkinin işçi işveren ilişkisi olmayıp hasılat kirası ilişkisi kabul edilmiş ve aşağıdaki şekilde görevsizlik verilmiştir." gerekçesiyle, görevsizlik kararı verilmiştir. İSTİNAF SEBEPLERİ: Mahkemece yazılan gerekçeli karar , taraflara usulüne uygun tebliğ edilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Uyuşmazlık, hasılat kirası alacağına ilişkindir. Davanın bu niteliğine göre inceleme görevi Yargıtay 14. Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Yüksek 14. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 3.5.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Uyuşmazlık, hasılat kirası istemine ilişkindir. Davanın bu niteliğine göre inceleme görevi Yargıtay 14. Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Yüksek 14. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 14.12.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi....
