Davacı tarafça daha sonra menfi tespit davası açılmıştır.Ancak bunun öncesinde yapılan takip nedeniyle itirazdan dolayı ... tarafından İstanbul 12.Asliye Ticaret Mahkemesinde 2023/264 E.sayılı dosya ile dosyamız davacısı aleyhine itirazın iptali davası açıldığı anlaşılmıştır. Davacının menfi tespit davasının elektriğin kesilmemesine dair ihtiyati tedbir kararı sonrası tedbirin kaldırılmaması için süresinde açıldığı gözetildiğinde ,itirazın iptali davası varsa da aynı tahakkuk nedeniyle tedbir sonrası menfi tespit davası açılmasında davacının hukuki yararının bulunduğu açıktır. Bu sebeple itirazın iptali davası mevcutken aynı tahakkuk açısından açılan menfi tespit davasında davacının hukuki yararının bulunmadığı neden gösterilerek davanın reddine karar verilmesi usul ve hukuka uygun bulunmamıştır. Her iki davanın birleştirilmesi hususunun da usul ekonomisi açısından değerlendirilmesi gerekir....
Bunun için, takip devam ederken alacaklıya karşı menfi tespit davası açabileceği gibi, böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise, ödemiş olduğu paranın kendisine verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir (Kuru, B.; İcra ve İflas Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003, s. 233). HMK'nın 106. maddesinde düzenlenen tespit davasının özel bir şekli olan menfi tespit davası, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat davası olarak nitelendirilemez. Menfi tespit davası sonucunda, borçlunun borçlu olmadığının anlaşılması halinde borçlu olunmayan kısım belirtilmek suretiyle olumsuz tespit hükmü kurulması gerekir. Menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştüğü hâllerde dahi olumsuz tespit hükmü kurulması gerekmektedir....
Kozmetik Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. arasında 29/06/2007 tarihinde satış temsilcisi kayıt formu imzalandığı, sözleşmenin ifa yerinin ... ili olduğu, davacının ikametgahının ..., davalının ikametgahının İstanbul ili olduğu, HMK'da menfi tespit davalarına ilişkin özel bir yetki kuralının bulunmadığı, menfi tespit davasına dayanak icra takibinin ...'da başlatılmış olmasının ... Mahkemelerini yetkili hale getirmeyeceği gerekçeleriyle yetkisizlik kararı verilmiştir. 6100 sayılı HMK'nun 6. maddesi gereğince bir davada genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Aynı Kanunun 10. maddesinde sözleşmeden doğan davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir ki bu da özel yetkiye ilişkin bir düzenlemedir. İcra ve İflas Kanunu’nun 72/son maddesine göre menfi tespit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının ikametgâhı mahkemesinde de açılabilir....
Asliye Hukuk Mahkemesi'nce, menfi tespit talebi ile tapu iptali ve tescil davalarının farklı usul hükümlerine tabi olduğundan bahisle menfi tespit talebi yönünden tefrik kararı verilerek, her ne kadar davalı ikametgahı ... ise de, icra takibinin ...'da yapılmış olması, davalının süresi içinde usulüne uygun yetki itirazında bulunmaması nedeniyle ... Asliye Hukuk Mahkemeleri'nin yetkili hale geldiği gerekçesiyle, dosya üzerinden yetkisizlik kararı verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. Davacı tarafından başlangıçta menfi tespit talebiyle birlikte tapu iptali ve tescil talepli dava ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılmış olup, anılan mahkemece taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinin kesin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilerek, dava dosyası ......
ne, İİK 89. maddesi uyarınca, 89/1, 89/2 ve 89/3 ihbarnameleri gönderildiğini, ihbarnamelere itiraz edilmemesi ve 15 günlük yasal süre içinde menfi tespit davası açılmadığı için ...Şti.'nin icra dosyasına borçlu olarak eklenmiş ve cebri icra için girişimlerde bulunulmuş olduğunu, davacı tarafından, davalı aleyhine menfi tespit davası açıldığını, tedbir talebinin reddedildiğini, ancak davacı ...Şti.'nin menfi tespit davası açtığına dair derkenar alarak icra dosyasına ibraz etmiş ve icra müdürlüğü tarafından hukuken hatalı olarak ...Şti. hakkındaki takibin durdurulduğunu, davalı ...Şti'ne 89/3 ihbarnamesi ... tarihinde tebliğ edildiğini, ancak yasal 15 günlük süre içinde menfi tespit davasının açılmamış ve tebliğden itibaren menfi tespit davası açıldığına dair derkenarın icra dosyasına sunulmadığını, müvekkilinin menfi tespit davası konusu Antalya ... İcra Müdürlüğü ......
H U K U K İ N İ T E L E N D İ R M E - G E R E K Ç E : Dava, icra takibinden önce açılan menfi tespit davasıdır. (İİK 72) Davacı vekili davaya konu çeklerin bedelsiz kaldığı iddiası ile davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir. Davacı vekili beyan dilekçesinde menfi tespit davasının arabuluculuk dava şartına tabi olmadığını belirterek Yargıtay kararları sunmuş, tedbir kararı verilerek davanın esastan karara bağlanmasını istemiştir. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi ... ....
Böyle bir borçlu, borçlu olmadığını tespit ettirmek için menfi tespit davası açabilir ve bu davada hiç değilse icra dairesinin banka hesabına yatan paranın alacaklıya ödenmemesi için ihtiyati tedbir kararı alarak (İİK m. 72/III/2.c.) aleyhine yapılmakta olan icra takibinin durdurulmasını ve davayı kazanınca da takibin iptalini sağlayabilir. Borçlu, böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise, ödemiş olduğu paranın kendisine geri verilmesi için istirdat davası açabilir (İİK m. 72/VII). Borçlunun menfi tespit davası açmış olması hâlinde, menfi tespit davası sonuçlanmadan önce borcun ödenmesi üzerine de menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilmelidir. (İİK m. 72/VI)....
Tasarrufun iptali davaları basit yargılama usulüne tabi menfi tespit davası ise yazılı yargılama usulüne tabidir. Ayrıca tasarrufun iptali davasının temyiz inceleme yeri ile menfi tespit davasının temyiz inceleme yerinin farklı olması nedeniyle ayrı bir dava olarak açılan menfi tespit davasının tasarrufun iptali ile birleştirilmesi hatalı olmuştur. Mahkemece, menfi tesbit davasının tefrik edildikten ve ayrı esasa kaydı yapıldıktan sonra, tasarrufun iptali davasının diğer ön koşullarının gerçekleşmiş olduğunun anlaşılması halinde, gerçek bir borç ilişkisinin varlığı tasarrufun iptali davasını etkileyeceğinden bekletici mesele yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle asıl davada davalı-birleşen davada davacı ...Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden asıl davada davalı-birleşen davada davacı ...Ş.'...
Asliye Hukuk Mahkemesince, davanın İİK'nun 89/3. maddesi kapsamında açılmış bir menfi tespit davası olup haciz ihbarnamesi gönderilen ilgili icra takip dosyasının konusunu teşkil eden alacak istemi kambiyo senedinden kaynaklandığından bu itibarla ticari iş niteliğindeki takip dosyasından gönderilen ihbarnameye karşı açılan menfi tespit davasının ticaret mahkemesinde görülmesi gerektiği gerekçesiyle davaya Asliye Ticaret Mahkemesince bakılması gerektiğinden bahisle görevsizlik kararı verilmiş, Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesi ise, 3.kişinin açmış olduğu menfi tespit davalarında görevli mahkemenin asliye hukuk mahkemeleri olduğu gerekçesiyle karşı görevsizlik kararı vermiş, her iki karar da istinaf edilmeksizin kesinleşmiş olduğundan dosya merci tayini için dairemize gönderilmiştir.Dava, üçüncü şahıs tarafından açılan menfi tespit istemine ilişkindir. Yargıtay 11....
Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında ya da icra takibinden sonra borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır. Başka bir anlatımla; kendisine karşı icra takibi yapılmış olan borçlu, ödeme emrine itiraz edilmemiş veya itiraz edilmiş olmakla birlikte yerinde görülmemiş olması sebebiyle icra takibi kesinleşse dahi maddi hukuk bakımından borçlu olmadığını ileri sürebilir. Bunun için, takip devam ederken alacaklıya karşı menfi tespit davası açabileceği gibi, böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise ödemiş olduğu paranın kendisine verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir (Kuru, Baki: İcra ve İflâs Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003, s. 233). 15....
