Menfi tesbit davalarında ihtiyati tedbir ile özel düzenleme içeren ,İİK 72. madde gereğince; "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebilir." şeklinde düzenleme içermektedir....
Tedbir talebinin kabulü veya reddi bir kısım genel ilkeler konularak hakime bırakılmış, ancak ihtiyati tedbirin uyuşmazlık konusu hakkında verileceğini düzenlemiştir. Menfi tespit davalarına ilişkin ihtiyati tedbir 2004 sayılı İİK'nın 72. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; icra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ise, ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir....
Menfi tespit davası, İİK'nın 72. maddesinde düzenlenmiş olup bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ise ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesini isteyebilir....
Maddesi devamı maddeleri uyarınca icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesi hususunda ihtiyati tedbir konulmasına karar verilmiş, davalı vekili tarafından 29/06/2022 tarihli dilekçesi ile itiraz etmiş, mahkemece itirazın duruşmalı olarak değerlendirilmesine karar verilmiş, mahkemenin 19/07/2022 tarihli ara kararı ile; ihtiyati tedbire karşı yapılan itirazın reddine karar verilmiş, karar davalı vekili tarafından istinaf edilmiştir. Dava, menfi tespit davası niteliğinde olduğundan ve TTK'nun 5/a maddesinde düzenlenen; dava şartı olan arabuluculuğa başvuru zorunluluğunun Yerleşik Yargıtay kararlarıyla menfi tespit davaları yönünden uygulanamayacağı benimsenmiş olduğu, davalı vekilinin bu yöndeki istinaf itirazları yerinde görülmemiştir. İİK'nun 72/3 maddesinde; icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yönünden takibin durdurulmasına karar verilemez....
Maddesi devamı maddeleri uyarınca icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesi hususunda ihtiyati tedbir konulmasına karar verilmiş, davalı vekili tarafından 29/06/2022 tarihli dilekçesi ile itiraz etmiş, mahkemece itirazın duruşmalı olarak değerlendirilmesine karar verilmiş, mahkemenin 19/07/2022 tarihli ara kararı ile; ihtiyati tedbire karşı yapılan itirazın reddine karar verilmiş, karar davalı vekili tarafından istinaf edilmiştir. Dava, menfi tespit davası niteliğinde olduğundan ve TTK'nun 5/a maddesinde düzenlenen; dava şartı olan arabuluculuğa başvuru zorunluluğunun Yerleşik Yargıtay kararlarıyla menfi tespit davaları yönünden uygulanamayacağı benimsenmiş olduğu, davalı vekilinin bu yöndeki istinaf itirazları yerinde görülmemiştir. İİK'nun 72/3 maddesinde; icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yönünden takibin durdurulmasına karar verilemez....
İİK'nun 73/2. maddesi " İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın % 15'inden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde icra takibinin durdurulmasın hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir " şeklinde, 72/3. fıkrasında ise " icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurumasına karar verilemez, Ancak borçlu gecikmesinden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir" şeklinde düzenleme mevcuttur. İİK'nın 72. Maddesinde düzenlenen tedbirler HMK'nın 389. vd düzenlenmiş olan Geçici Hukuki Koruma mahiyetinde olup, HMK 389.maddesiyle birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. HMK 394/2....
İİK 72. maddesinde; "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir........" denilmiştir....
Maddesine dayalı menfi tespite ilişkin olup tedbiren dava konusu faturalar nedeniyle elektriğin kesilmemesi ve icra takibinin durdurulması talep edilmektedir.1- Takibin durdurulması yönünden; İİK'nun "Menfi Tesbit ve İstirdat Davaları" başlıklı 72.maddesinde: "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir.İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir.İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurul- masına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir." hükmüne yer verilmiştir.İİK 72....
Davacı, takibe ve davaya konu 600.000 USD bedelli bononun sahte olarak düzenlendiğinden bahisle menfi tespit ve öncelikle takibin ihtiyati tedbir yoluyla durdurulmasını istemiştir. İlk derece mahkemesinin 28.04.2022 tarihli ara kararı ile "Davacı vekilinin talebin kabulü ile, İstanbul ... İcra Müdürlüğünün ... E. icra dosyasında başlatılan takibin, dava dilekçesi ile menfi tespite konu edilen kısmı olan 600.000,00 USD'nin dava tarihindeki TL karşılığı olan 8.916.000.-TL üzerinden %15 oranında 1.337.400,00.-TL teminatın yatırılması halinde, tedbiren durdurulmasına." karar verildiği, ancak teminat yatırılmadığı için tedbir kararının infaz edilmediği, davacı vekilinin bu defa teminatsız olarak ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ettiği, mahkemenin yukarıda anılan kararı ile bu talebin reddine karar verildiği anlaşılmıştır....
İlk derece mahkemesince davacının ihtiyati tedbir talepleri reddedilmiş ancak taleple bağlı olmaksızın icra veznesine girecek paranın alacaklıya ödenmemesine karar verilmiştir. Davacı vekili tarafından ara kararın ,talebin reddine dair kısmına yönelik süresinde istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. İİK'nın 72. maddesinde menfi tespit davalarıyla ilgili ihtiyati tedbir düzenlemesi mevcut olup, anılan hükmün HMK'nın 389 vd. maddeleriyle birlikte uygulanması gerekir....
