Hukuk Dairesinin 16.10.2023 tarih ve 2023/2201 Esas 2023/1318 Karar sayılı kararı ile davanın geçit ve mecra hakkına ilişkin uyuşmazlıklarda dairemizin görevli olduğu belirtilerek görevsizlik kararı verildiği ve anılan görevsizlik kararı gereğince dosyanın dairemize gönderildiği anlaşılmaktadır. Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince uyuşmazlığın mecra hakkından kaynaklandığından bahisle görevsizlik kararı verilmiş ise de, gerek dava dilekçesindeki açıklamalar gerekse ilk derece mahkemesince verilen karar ve istinaf dilekçeleri ile incelenen tüm dosya kapsamına göre eldeki davada geçit hakkı veya mecra hakkı tesisi istemine ilişkin bir talebin bulunmadığı, taraflarca bahsedilen mecra hakkına ilişkin uyuşmazlığın Denizli 4....

Mahkemece bozmaya uyulmuş,yargılama aşamasında davacı 16/06/2016 tarihli duruşmadaki beyanında ise kendinin her ne kadar dava dilekçesinde geçit ve mecra hakkı talep ettiği taşınmazın 12 parsel sayılı taşınmaz olarak belirtmiş ise de doğru parselin 11 parsel olduğunu, geçit ve mecra hakkı talebinde bulunduğu taşınmazın 11 parsel sayılı taşınmaz olduğunu, dava dilekçesini bu şekilde düzelttiğini beyan etmiştir. Mahkemece bozmadan sonra yapılan keşif ve toplanan deliller sonucu; davacıya ait 142 ada 11 parsel nolu taşınmaz lehine, 142 ada 8 ve 12 nolu parseller üzerinden mecra hakkı tesisine,ve davacıya ait 142 ada 11 parsel sayılı taşınmaz lehine 142 ada 10 ve 41 parsel sayılı taşınmazlar üzerinden geçit hakkı tesisine karar verilmiştir. Hükmü, aleyhine mecra hakkı tesisine karar verilen 142 ada 8 parsel sayılı taşınmaz maliki ... temyiz etmiştir. Bozma kararına uyulmasına rağmen gereği tam olarak yerine getirilmemiştir....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 04.04.1996 gününde verilen dilekçe ile mecra hakkı istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 16.12.2009 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava mecra hakkı kurulması istemine ilişkindir. Davalılar davanın reddini savunmuştur. Mahkemece Dairemizin 8.5.2009 tarihli ve 2009/5060-5810 sayılı bozma ilamına uyularak davanın kabulüne karar verilmiştir....

Davacı, bu parselleri lehine geçit hakkı ve sulama suyu mecra hakkı tesisi için dava açmış, kesifte ise davasını yalnız 15 parsel sayılı taşınmazına geçit hakkı ve mecra hakkı tesisi şeklinde ıslah etmiştir. Mahkemece de davalıya ait 353 ada 10 ve 11 parsel sayılı taşınmazlardan geçit hakkı tesisine ve yine davalıya ait 10 sayılı parsel aleyhine mecra hakkı tesisine karar verilmiştir. Ancak kısa kararda ve gerekçeli kararda maddi hatta sonucu ada numarası 350 olarak yazılmıştır. Davalı ... Aynacı aleyhine geçit ve mecra hakkı tesisi istenen 10 ve 11 parsel sayılı taşınmazlar zeminde bir bütün halinde kulanıldığından, her iki parsel bir bütün olarak değerlendirilerek, 10 no'lu parselin kuzeyinden doğudaki arka bağlantı sağlanacak şekilde mecra hakkı tesisine ve 11 no'lu parselin batısından ve güneyinden doğudaki genel yola ulaşımı sağlayacak şekilde geçit hakkı kurulmasına karar verildiği görülmüştür....

1-Yapılan yargılamaya, toplanan deliller ve dosya içeriğine göre davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde görülmemiş reddi gerekmiştir. 2-Davalı vekilinin temyiz itirazlarına gelince; Dava, mecra hakkı kurulması istemine ilişkindir....

Geçit hakkı kurulması istemine ilişkin davalarda, irtifak hakkı taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından, leh ve aleyhine irtifak hakkı kurulması istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına mecra irtifakı kurulacak taşınmaz müşterek mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. HUMK’nun 73. maddesi uyarınca kanunda gösterilen istisnalar dışında bir taraf usulünce davet edilerek, dinlenip iddia ve savunması tespit edilmeden aleyhine hüküm kurulamaz. Somut olayda; davacının geçit ihtiyacı içinde olduğu anlaşılan 21 parsel sayılı taşınmazının, fen bilirkişisi ...’ın 17.04.2009 tarihli raporuna ekli krokisinde belirlenen 1 numaralı güzergah üzerinden karşılanması mahkemenin de kabulünde olduğu üzere doğru bir biçimde belirlenmiştir. Bu güzergah davacının paydaşı olduğu 18 parsel sayılı taşınmaz üzerinden de geçtiğinden, bu parsel de yüküm altına sokulmuştur....

Ancak hemen ve özellikle belirtilmek gerekir ki, mecra irtifakının tescilsiz iktisabına imkan veren bu istisnai hükümle, hakkın dayanağını teşkil eden mecra irtifakı sözleşmesi veya hakka sebep teşkil eden bir diğer hukuki işlemin usulünce düzenlenmesi gerçeği bertaraf edilmiş değildir. Aksi halde, mecra irtifakının doğduğu kabul olunamaz ve taşınmazın maliki TMK'nın 683. maddesi uyarınca tecavüzün men'ini dava edebilir. Bu ilkeler, YHGK.nun 8.12.1978 günlü ve 1/592 Esas, 1077 Karar sayılı kararında da aynen vurgulanmıştır. Başka bir deyişle her halukarda, sözleşme yapılmadan, mecra irtifakının doğduğu kabul olunmaz. İstinafa konu bu davada, davalı tarafından irtifak tesisi ile trafo inşaatının varlığını gösteren bir belge veya kayıt sunulmadığı gibi dosyada mevcut tapu kaydının incelenmesinden de irtifak hakkı tesis edilmediği anlaşılmaktadır. Bu hali ile, davalı ile davacılar arasında bir mecra irtifak sözleşmesinin bulunmadığı ihtilafsızdır....

ye ait 329 parsel sayılı taşınmazın bir başka kaynaktan sulanabilme olanağı bulunmadığı anlaşılmakta olup zorunlu mecra ihtiyacı içinde olduğu kabul edilmek suretiyle ... Bilirkişisi...'nun 01.07.2003 tarihinde düzenlediği rapor ekindeki krokiye göre C1, C ve B3 harfleri ile gösterilen güzergahtan mecra kurulması uygun görülerek bu yolda takdir ile istemin kabulünde yasaya aykırı bir yön yok ise de, kural olarak akıtılacak suyun miktarı ve arazilerin topografik yapıları nazara alınarak mecranın zemin altı güzergah ya da açıktan geçirilmesi seçeneklerinden hangisinin uygun olduğu ve mecra genişliği yanında derinliği de bilirkişice nazara alınarak boyutlandırılması, bu hususlara da hüküm yerinde yer verilmesi gerekir. Her ne kadar, 05.06.2003 günlü raporu oluşturan bilirkişi kurulunun kanal derinliği hakkında 70-80 cm'lik ölçü konulmuş ve kapalı boru hattının uygun olacağı öngörülmüş ise de mahkeme hükmünde gerekçe ya da hüküm fıkrası içinde bu rapordan söz edilmemiştir....

"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki mecra irtifakı ve geçit hakkı tesisi davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 11.06.2014 gün ve 2014/2416 Esas, 2014/7801 Karar sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmişti. Süresi içinde davacılar vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Mahkemece yapılan yargılamaya toplanan delillere ve Dairemizce de benimsenen mahkeme kararının gerekçesine göre ve özellikle davacılar vekilinin duruşma istemi dava değeri yönünden reddedildiği halde Dairemizin; 11.06.2014 tarihli onama ilamının karar başlığında bu hususun yazılmamasının maddi hatadan kaynaklandığı, esas bakımından usul ve yasaya uygun bulunan hükmün onandığı anlaşılmıştır....

Mahkemece geçit hakkı davasının kabulü ile 352 ada 16 parsel lehine, aynı ada 19 ve 17 parseller aleyhine geçit hakkı kurulmasına, mecra hakkı davasının reddine karar verilmiş, hükmü davalı ... temyiz etmiştir. 1-Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya içeriğine göre davalının diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir. 2- Dava geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir. Davacı bahçe olarak kullandığı 352 ada 16 parsel sayılı taşınmazının genel yola bağlantısının bulunmadığını bildirerek parselinin güneyindeki yola bağlantısının sağlanması için davalı ve dahili davalıya ait 352 ada 19 ve 17 parsellerden geçit hakkı kurulmasını istemiş, mahkemece de bu parseller üzerinden geçit hakkı kurulması yönünde hüküm kurulmuştur. Geçit hakkı davalarında amaç genel yola ulaşmak olduğundan, genel yola kesintisiz bağlantı kurulmalıdır....