İNCELEME VE GEREKÇE: Dava, TTK.nun 757-765. madde hükümlerine göre zayi nedeniyle senet(bono) iptali isteğine ilişkindir. TTK.757-765.maddelerinde yer alan yasal düzenlemeye, yerleşik uygulamaya ve ilmi açıklamalara göre zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibine iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir.(TTK.652.m.) Dava dilekçesinin ekinde davaya konu bononun fotoğrafı dosyaya sunulmuştur. Talep TTK.760-762.maddeleri uyarınca ilan edilmiş, bono mahkememize veya bankaya ibraz edilmemiştir. Tüm dosya kapsamına göre, dava konusu senedin (bono) davacı yedinde iken zayi olduğu sonucuna varıldığından davanın kabulüne dair aşağıdaki karar verilmiştir....
Zayi nedeniyle açılan iptal davasında, öncelikle zayi edildiği bildirilen evrakın kıymetli evrak niteliğini taşıması, kıymetli evrakın davacının kendi iradesi dışında elinden çıkması ve zayi edilen kıymetli evrakın kimin elinde olduğunun bilinmemesi ve zayi edildiği bildirilen kıymetli evrakta hak hamili olması gerekmektedir. Davacının --- sahibinin miraçsının olduğu, davacının murisinin zayi edildiğini bildirdiği çeklerde keşideci sıfatıyla yer alıp almadığının çeklerin örneği ibraz edilmediğinden tespit edilemediği, keşideci olduğunun kabulü halinde ise de keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkının olmadığı, kaldı ki zayi edilen belgelerin T.T.Knun 780.madde hükümlerinde belirtilen unsurları içerdiği tespit edilmediği de anlaşılmakla; -------------yönünden davayı açan keşideci olduğundan aktif husumet yokluğundan dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir....
Kıymetli evrak iptali zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Toplanan deliller, yapılan ilanlar ve tüm dosya içeriği incelendiğinde; yetkili hamil tarafından kıymetli evrakın zayii nedeniyle açılan iptal davasında kanunda öngörülen şekilde ticaret sicil gazetesinde gerekli ilanların yapıldığı ve yasal süre içerisinde bu çek ile ilgili herhangi bir hak iddiasının yapılmadığı, mahkememize müracaat edenin olmadığı anlaşılmakla dava konusu çekin zayi nedeniyle iptaline karar vermek gerekmiştir. Anlatılan nedenlerle, HÜKÜM: DAVANIN KABULÜ İLE, 1-....bedelli çekin zayi nedeni ile ayrı ayrı İPTALLERİNE, 4-HMK 392....
Kıymetli evrak iptali zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Toplanan deliller, yapılan ilanlar ve tüm dosya içeriği incelendiğinde; yetkili hamil tarafından kıymetli evrakın zayii nedeniyle açılan iptal davasında kanunda öngörülen şekilde ticaret sicil gazetesinde gerekli ilanların yapıldığı ve yasal süre içerisinde bu çek ile ilgili herhangi bir hak iddiasının yapılmadığı, mahkememize müracaat edenin olmadığı anlaşılmakla dava konusu çekin zayi nedeniyle iptaline karar vermek gerekmiştir. Anlatılan nedenlerle, HÜKÜM: DAVANIN KABULÜ İLE, 1-....bedelli çekin zayi nedeni ile ayrı ayrı İPTALLERİNE, 4-HMK 392....
Kıymetli evrak iptali zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Toplanan deliller, yapılan ilanlar ve tüm dosya içeriği incelendiğinde; yetkili hamil tarafından kıymetli evrakın zayii nedeniyle açılan iptal davasında kanunda öngörülen şekilde ticaret sicil gazetesinde gerekli ilanların yapıldığı ve yasal süre içerisinde bu çek ile ilgili herhangi bir hak iddiasının yapılmadığı, mahkememize müracaat edenin olmadığı anlaşılmakla dava konusu çekin zayi nedeniyle iptaline karar vermek gerekmiştir. Anlatılan nedenlerle, HÜKÜM: DAVANIN KABULÜ İLE, 1-....bedelli çekin zayi nedeni ile ayrı ayrı İPTALLERİNE, 4-HMK 392....
Dava, zayi nedeniyle kıymetli evrak/çek iptali istemine ilişkindir. 6. Kıymetli evrakın iptaline ilişkin düzenleme genel olarak 6102 sayılı TTK m. 651 ila 653. maddelerinde yapılmış, TTK'nın 651. maddesinin 1. fıkrasına göre, kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebileceği, yine 651. maddenin 2. fıkrasında ise kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişinin, senedin iptaline karar verilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir. Ayrıca her bir kambiyo senedi türü bakımından ise "Kambiyo Senetleri" başlığı altında 670 ve devamı maddelerinde yer verilmiştir. 7....
TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir.TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir. HMK nun DAVA ŞARTLARININ İNCELENMESİ başlıklı 115. maddesi; "(1) Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır....
TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir.TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir. HMK nun DAVA ŞARTLARININ İNCELENMESİ başlıklı 115. maddesi; "(1) Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır....
Zayi nedeniyle çek iptali davası ancak zayi edildiği bildirilen çekte Hak Hamili tarafından açılır. Çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkına sahip olmayıp, T.T.K.nun 711/son Madde hükmü gereğince keşideci çekin kendisinin veya üçüncü bir kimsenin elinden rızası olmaksızın çıkmış olduğu iddiasında ise muhatabı çeki ödemekten men etme hakkına sahiptir.Kaldıki zayi edilen çeklerin boş bulunması sebebiyle TTK.nun 692.Maddesi hükmünde belirtilen çek vasfını ihtiva etmemesi nedeniyle kıymetli evrak niteliğinde bulunmamaktadır. Kıymetli evrak niteliği ihtiva etmeyen bir belgenin de iptali mümkün değildir.Bu itibarla davacının zayi edildiği bildirilen çekte hak hamili olmadığı gibi, çek keşidecisi olması nedeniyle muhatap banka şubesine ödemekten men talimatı verme hakkına sahip bulunduğundan davanın reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2023/665 Esas KARAR NO:2024/81 DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ: 20/09/2023 KARAR TARİHİ: 06/02/2024 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İDDİA:Davacı şirket yetkilisi dava dilekçesinde özetle, -------- sıra numaralı makbuz ile yetkilisi bulunduğu --------- geçtiğini, çekin davacı şirket çalışanı tarafından kaybedildiğini,zayii nedeniyle iptali ile birlikte; söz konusu çekin ödenmesinin engellenmesi için, ödeme yasağı konulması yönünde tedbir kararı verilmesini, çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.Dava, TTK.nun 818/1-s, 757-765. madde hükümlerine göre zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali isteğine ilişkindir.TTK.757-765.maddelerinde yer alan yasal düzenlemeye, yerleşik uygulamaya ve ilmi açıklamalara göre zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca hamile aittir....
