ın kooperatife karşı arsa edim borcunu yerine getirdiğinin davacı tarafça ispat edilemediği, Tapu Sicil Müdürlüğü'ne bu konuda yazılan müzekkereye de olumsuz cevap verildiği, bu üyeliği davacıya devreden önceki üyeler... ile...'ın da bu üyelik için kooperatife bir ödemelerinin bulunmadığı, davacının üyeliği devraldığı...'un davalı kooperatif inşaatları için sıhhi tesisat işleri yaptığına, yapmışsa bu ... sebebiyle kooperatiften hak ediş alacağı olduğuna, üyeliğin bu ... karşılığı verildiğine dair dosyada ve kooperatif kayıtlarında yeterli delilin bulunmadığı, Kooperatifler Kanunu'nun .... maddesi gereğince üyelerin hak ve borçlarda eşit olması gerektiğinden davacının da diğer üyeler gibi aidat ve varsa gecikme faizi ödemesi gerektiği, davacının, davalı kooperatife üyeliğinden dolayı dava tarihi itibariyle ....821,00 TL aidat, 112.999,65 TL de gecikme faizi borcunun bulunduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir....
Davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; kooperatif hisse devir sözleşmesinin yazılı olarak yapılmış olması halinde geçerli olduğunu, ferdi ilişkiye geçilmesi sonrasında kooperatiften edinilen yerin tapuda devrinin kooperatif hissesinin de devredildiği anlamına gelmediğini ve kooperatif hissesinin ayrıca devrinin gerektiğini, davacı tarafça dosyaya ibraz edilen tapu kaydının incelenmesinde; yalnızca ...nolu bağımsız bölümün davacıya satıldığının anlaşıldığını, kooperatif hissesinin devrine ilişkin olarak herhangi bir kayda rastlanılmadığını, davacının delilleri ve dosyaya ibraz edilen belgeler arasında kooperatif hisse devrine ilişkin bir belgenin de bulunmadığını, yazılı olarak yapılmış bir hisse devri söz konusu olmadığından, yalnızca tapu devri söz konusu olduğundan davanın haksız olduğunu, bu hususun tanık beyanı ile ispatının mümkün olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir. Dava, kooperatif üyeliğinin tespiti istemine ilişkindir....
Davalı kooperatif ve davalı ... ... vekili cevap dilekçesinde, davacının kooperatif üyeliğini devraldığı ...'ün kooperatife karşı yükümlülüklerini yerine getirmediğini, davacının da kooperatife herhangi bir ödemesinin olmadığını, E blok 10 nolu dairenin katkarşılığı inşaat sözleşmesine göre kooperatif hissesine düşen daire olduğunu, bu nedenle davalı ... ...ün davalı sıfatı olmadığını savunarak, davanın reddini talep etmiştir. Davalı ... cevap dilekçesinde, dava konusu daireyi banka kredisi kullanmak suretiyle satın aldığını, davacı ile kooperatif arasındaki ilişkiden haberdar olmadığını savunarak, davanın reddini talep etmiştir. Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; davacının kooperatif tarafından peşin ödemeli kooperatif üyeliğine kabul edilen ...'den üyeliği devraldığı için peşin ödemeli ortak olduğu, kooperatif tarafından davacıya tahsis edilen E blok 10 nolu dairenin arsa sahibi ... tarafından davalı ...'...
Dava tarihinde yürürlükte bulunan HMK'nın 14/2. maddesi uyarınca, kooperatif ile üyeleri arasındaki davaların kooperatifin merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde görülmesi gerekir. Bu yetki kuralı kamu düzenine ilişkin kesin yetki kuralı olup, davanın her aşamasında ileri sürülebileceği gibi mahkemece re'sen dikkate alınması gerekir. TMK'nın 51. maddesine göre hükmi şahsın yerleşim yeri, anasözleşmede aksine hüküm bulunmadıkça işlerinin yöneltildiği yerdir. Bu durumda mahkemece, davacının kooperatif üyeliğinden kaynaklanan şahsi hakka dayalı talepte bulunduğu, HMK'nın 12. maddesindeki ayni hakka dayalı bir talebi bulunmadığı ve ......
Davalı vekili, davacının kooperatif üyeliği devam ettiği sırada, Yozgat Asliye Hukuk (İş) Mahkemesinin 16.06.2002 tarihli kararı ile SSK’ya borçlu duruma düştüğünü, genel kurul kararı ile bu borcun taksitle üyelerden alınmasının kararlaştırıldığını davacının da bu genel kurul, kararına göre aidat borcunun bulunduğunu ve bu amaçla hakkında icra takibi yapılmış olduğundan tazminat isteminin haksız olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, davacının kooperatif üyeliğinin devam ettiği, devrin ispatlanamadığı, bu konuda alınmış bir yönetim kurulu kararının bulunmadığı, bu nedenle genel kurul kararına dayalı aidat borcunun bulunduğu, buna göre de tazminat isteminin haksız olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir....
Dava, kooperatif üyesinin üyelikten ayrılması nedeniyle çıkma payı ve kooperatife yapmış olduğu işin karşılığının tahsili istemine ilişkindir. Bilirkişi kurulu raporunun sonuç bölümünden bir önceki paragrafında davacının kooperatif üyeliği nedeniyle iddia ettiği sermaye ve diğer alacaklarının tüm kooperatif evraklarının muhasebeci, mali müşavir uzman bilirkişi tarafından incelenerek tespit edileceği, bu nedenle mali konuda kanaat belirtemeyeceği görüşünün bildirildiği anlaşılmıştır. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu' nun 17. ve anasözleşmenin 15. maddesine göre, ayrılan üyenin, kooperatiften ayrıldığı yılın bilançosunun karara bağlandığı genel kurul kararından bir ay sonra alacağı muaccel olur. Alacak, o yıla ait genel giderlerden, çıkan üyenin payına düşen kısmının mahsubu suretiyle hesaplanır....
DEĞERLENDİRME: Davacı tarafça davalı arsa sahipleri üzerine tapu sicilinde kayıtlı taşınmazın davacı tarafça haricen satın alındığı, davacının kooperatif üyesi olmasına rağmen tapu kaydının devredilmediği belirtilerek ... bağımsız bölüm numaralı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesi talep edilmiş olup; Davacının davalı arsa malikleri adına tapu sicilinde kayıtlı , davalı kooperatif hissesine düşen dava konusu bağımsız bölümü alt yüklenici ...'...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki kooperatif üyeliğinin tespiti ve tescili davasının bozma kararına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleşen davanın kabulüne yönelik verilen hükmün süresi içinde birleşen davada davalı kooperatif temsilcisi temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Asıl davada, davacı vekili davalı S.S. ... Kenti Konut Yapı Koperatifine ait bir üyeliği ...'dan noter sözleşmesi ile devir aldığını, devir tarihinde kendisi de kooperatif yöneticisi olan ...'nın bu devri kooperatif defter ve kayıtlarına işlemediğini, müvekkilinin kooperatifte üye olmadığı ve üyeliğin halen ...'da bulunduğunu tespit ettiğini ileri sürerek, müvekkilinin davalı kooperatife üye olduğunun tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Asıl davada davalı kooperatif vekili, davacının müvekkili kooperatife ihtarname göndererek üyeliği ...'...
- KARAR - Davacı vekili,... 1084 ada, 5 parsel nolu gayrimenkuldeki 15 nolu dairenin maliki olan davalının kooperatif üyeliğinin yok hükmünde olduğunu, davalının üyeliğe kabul edildiği tarihte boş üyeliğin olmadığını ve asıl üyelik hakkının Mahmut Yaylamaz adına olduğunu ileri sürerek, taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı kooperatif adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davanın reddini istemiştir....
Üyelik ayrıca devredilmedikçe satıcının üyeliği kooperatif nezdinde devam eder. Satıcının üye olması, alıcının bu üyeliği ayrıca devir alması, devir alanın kooperatif üyelik koşullarını taşıması halinde kooperatifin bu kişiyi 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 14/3. ve anasözleşmenin 17/2. maddesi uyarınca ortaklığa kabul etmesi zorunludur. Üyelik devir sözleşmesi yapıldığı tarih itibariyle sözleşmenin yanları arasında geçerli sonuç doğurmasına karşın, kooperatif bakımından ise 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 14/3. ve anasözleşmenin 17/1. ve 2. maddeleri hükümleri gereği, devrin kooperatife bildirilmesi ve yönetimin makul sürede yapacağı inceleme sonunda devir alanın ortaklık şartlarını taşıması durumunda devir alanı makul süre içerisinde üyeliğe kabulü kararı verdiği tarihte hüküm ifade eder. 17/1. madde hükmünde yer alan yazılı başvuru koşulu, devrin geçerliliğine ilişkin olarak değil, devrin kooperatife iletilmesi ve kabulü için ispat bakımından sevk edilmiştir....
