Orta yerde Borçlar Kanununun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirası ilişkisi var diyebilmek için kiralananın hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal ticari işletme veya hakkın bulunması, kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. TTK'nun 11.maddesine göre de ticari işletmeden maksat ticarethane, ya da fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseselerdir. Somut uyuşmazlıkta, 23.1.2006 günlü kira sözleşmesinde soyut "malzeme ve personel taşımak" için araç kiralandığından, kira ilişkisinin hasılat kirası ilişkisi olarak kabulü olanaksızdır. Tarafların sıfatlarına ve mahkeme önüne getirilen uyuşmazlığın niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi, 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 14.maddesi gereğince 13.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen nedenle dosyanın görevli sözü edilen Yüksek Daire Başkanlığına gönderilmesine, 07.05.2011 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Otel olduğu, işletme izin belgesinden kiralananın işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verildiğinin anlaşıldığı, bu durumda taraflar arasında hâsılat kira sözleşmesi mevcut olup, ödeme için 60 günlük süre verilmesi gerekirken ödeme emrinde 30 günlük süre verildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Takibe dayanak yapılan ve karara esas alınan 01.05.2013 başlangıç tarihli ve on yıl süreli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık, taraflar arasındaki kira ilişkisinin Borçlar Kanununa göre çatılı işyeri hükümlerine mi yoksa hâsılat kirası hükümlerine mi tabi olduğu konusunda toplanmaktadır. Sözleşmede, kiralananın cinsi “işyeri-otel” olarak belirlenmiştir. Kira ilişkisine, Borçlar Kanunu’nun hâsılat kirasına dair hükümlerinin uygulanabilmesi için, kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiralanmış olması gerekir....
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARAR ÖZETİ: Mahkemece; icra mahkemesinden kiralananın tahliyesinin istenebilmesi için tahliyesi talep edilen şeyin taşınmaz niteliğine haiz olmasının gerektiği, bu durumun nedeninin tahliye konusu olan malın tahliye sonucunda aynı amaçla kullanımının devam etmesi olduğu, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'nin 2018/1472 esas 2018/1334 karar sayılı ilamında bu durumun; "Taşınmaz kirası, örneğin tarla kirası veya konut veya çatılı işyeri kirası söz konusu olduğunda kiralananın tahliyesi halinde taşınmaz yeniden aynı şekilde kiralanabilir halde olup aynı amaçla kullanıma elverişli olduğu halde, eldeki davaya konu olayda söz konusu billboard, megalight reklam panosu vs. mevcut yerinden kaldırıldığı halde artık sözleşmenin konusu da ortadan kalkmaktadır....
Takipte dayanılan ve taraflar arasında uyuşmazlık konusu olmayan 01.06.2008 başlangıç tarihli ve 5 yıl süreli kira sözleşmesinde kira bedeli ciro üzerinden % 11,5 + KDV olarak belirlenmiş, davalı vekili sözleşmenin bu hükmüne dayanarak kiranın ciro üzerinden belirlendiğini bu nedenle hasılat kirası olduğunu ve ödeme emrinde altmış günlük süre verilmesi gerektiğini savunmuştur. Türk Borçlar Kanunu'nun 357 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirasından söz edilebilmesi için hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme ya da hakkın kira ilişkisinin konusunu oluşturması ve kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. Oysa taraflar arasında düzenlenen sözleşmede kiralanan işyerinin cafe-bar olarak kullanılmak üzere kiraya verildiği, dekorasyonun kiracıya ait olduğu, kararlaştırılmıştır. Kira sözleşmesinde kiralananın işletme ruhsatıyla ve demirbaşlarıyla birlikte kiralandığına dair bir hüküm bulunmamaktadır....
Takipte dayanılan ve taraflar arasında uyuşmazlık konusu olmayan 01.06.2008 başlangıç tarihli ve 5 yıl süreli kira sözleşmesinde kira bedeli ciro üzerinden % 11,5 + KDV olarak belirlenmiş, davalı vekili sözleşmenin bu hükmüne dayanarak kiranın ciro üzerinden belirlendiğini bu nedenle hasılat kirası olduğunu ve ödeme emrinde altmış günlük süre verilmesi gerektiğini savunmuştur. Türk Borçlar Kanunu'nun 357 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirasından söz edilebilmesi için hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme ya da hakkın kira ilişkisinin konusunu oluşturması ve kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. Oysa taraflar arasında düzenlenen sözleşmede kiralanan işyerinin cafe-bar olarak kullanılmak üzere kiraya verildiği, dekorasyonun kiracıya ait olduğu, kararlaştırılmıştır. Kira sözleşmesinde kiralananın işletme ruhsatıyla ve demirbaşlarıyla birlikte kiralandığına dair bir hüküm bulunmamaktadır....
Orta yerde Borçlar Kanunu’nun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kira ilişkisi var diyebilmek için kiralananın hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme veya hakkın bulunması, kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. TTK. m.11. maddesine göre de ticari işletmeden maksat ticarethane ya da fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseselerdir. Somut uyuşmazlıkta, 12.03.2006 günlü kira sözleşmesinde soyut iş makinası kiralandığından, kira ilişkisinin hasılat kirası ilişkisi olarak kabulü olanaksızdır. Tarafların sıfatlarına ve mahkeme önüne getirilen uyuşmazlığın niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Dairemize değil Yüksek 11. Hukuk Dairesine aittir. Ne var ki; anılan Yüksek Dairece de görevsizlik kararı verildiğinden ortaya çıkan görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosyanın Yargıtay Yüksek Birinci Başkanlığına gönderilmesine, 05.05.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Orta yerde Borçlar Kanununun 270. ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirası var diyebilmek için kiralananın hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme veya hakkın bulunması, kiralanan demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. TTK.nun 11. maddesine göre de ticari işletmeden maksat ticarethane ya da fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseselerdir. Somut uyuşmazlıkta kira sözleşmesinin konusu soyut iş makinaları kiralandığından, kira ilişkisinin hasılat kirası olarak kabulü olanaksızdır. Tarafların sıfatlarına ve mahkeme önüne getirilen uyuşmazlığın niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Dairemize değil. Yüksek 11. Hukuk Dairesine aittir. Ne var ki, anılan Yüksek Dairece de görevsizlik kararı verildiğinden ortaya çıkan görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosyanın Yargıtay Yüksek Birinci Başkanlığı'na gönderilmesine, 14.12.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Davacı, anılan sözleşme gereğince davalıya 2008-2010 arası yılları kirası olarak 224.000 TL'nin ödenmesi konusunda yasal otuz günlük ödeme süresi tanıyarak 22.3.2010 tarihinde temerrüt ihtarnamesi keşide etmiştir. Anılan ihtarnamenin davalıya 6.4.2010 tarihinde tebliğ edilmesine karşın, bir ödemede bulunulmadığından söz edilerek davacının 14.5.2010 tarihinde açmış olduğu işbu dava ile kiralananın tahliyesi ile 2008-2010 yılları kirası 224.000 TL'nin tahsili istenmiştir. Yargılama sırasında alınan bilirkişi raporu çerçevesinde davalının talep konusu 2008 yılı kirasını ödediği tespit edilerek, halen ödenmemiş bulunan 2009 yılı kirası 81.830.65 TL ve gecikme zammı 11.547.21 TL, 2010 yılı kirası 86.928.70 TL ile gecikme zammı 3.453 TL kira borcu dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile hüküm altına alınmıştır....
Kiralananın, demirbaşları ile kiraya verilmiş olması kira ilişkisini ürün kirası olarak nitelendirmek için yeterli değildir. Kiralananın, demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiralanmış olması ve işletme hakkının devredilmiş bulunması gerekir. Rödovans sözleşmelerinde , maden ruhsatının ruhsat sahibi üzerinde bırakılması , bu ruhsat kapsamındaki alanın da, belirli bir bedel karşılığında rödovansçıya kullandırılması kurucu unsurlarıdır. Somut olayda: Davacı, dava dışı ortağı ile birlikte davalıya ait maden ruhsatının kapsamı dahilindeki alanın işletilmesi ve karşılığında, ruhsat sahibine satışı gerçekleştirilen her türlü malzeme için net 1.40 TL /ton rödovans bedeli ödenmesi kararlaştırılmıştır. Bu sözleşme, unsurları itibarıyla TBK'nun ürün kirası hükümlerine tabidir....
Sözleşmede kiralananın otel olarak kullanılmak üzere demirbaşları ile birlikte kiralandığı anlaşılmaktadır. Kiralanan taşınmazın demirbaşları ile kiraya verilmiş olması kira ilişkisini hasılat kirası olarak nitelendirmek için yeterli değildir Kira ilişkisine Borçlar Kanununun hasılat kirasına dair hükümlerinin uygulanabilmesi için, kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiralanmış olması ve işletme hakkının devredilmiş bulunması gerekir. Dosyada bulunan ruhsatların incelenmesinden davaya konu taşınmaz için 20.03.1998 yılında dava dışı önceki kiracı tarafından ruhsat alındığı, 15.05.2003 tarihinde ise davalı kiracı adına ruhsat alındığı anlaşılmaktadır. Kira sözleşmesinde kiralananın işletme ruhsatıyla birlikte kiralandığına dair bir hüküm bulunmamaktadır....
