Orta yerde Borçlar Kanunu’nun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kira ilişkisi var diyebilmek için kiralananın hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme veya hakkın bulunması, kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. TTK. m.11. maddesine göre de ticari işletmeden maksat ticarethane ya da fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseselerdir. Somut uyuşmazlıkta, 12.03.2006 günlü kira sözleşmesinde soyut iş makinası kiralandığından, kira ilişkisinin hasılat kirası ilişkisi olarak kabulü olanaksızdır. Tarafların sıfatlarına ve mahkeme önüne getirilen uyuşmazlığın niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Dairemize değil Yüksek 11. Hukuk Dairesine aittir. Ne var ki; anılan Yüksek Dairece de görevsizlik kararı verildiğinden ortaya çıkan görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosyanın Yargıtay Yüksek Birinci Başkanlığına gönderilmesine, 05.05.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Orta yerde Borçlar Kanununun 270. ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirası var diyebilmek için kiralananın hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme veya hakkın bulunması, kiralanan demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. TTK.nun 11. maddesine göre de ticari işletmeden maksat ticarethane ya da fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseselerdir. Somut uyuşmazlıkta kira sözleşmesinin konusu soyut iş makinaları kiralandığından, kira ilişkisinin hasılat kirası olarak kabulü olanaksızdır. Tarafların sıfatlarına ve mahkeme önüne getirilen uyuşmazlığın niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Dairemize değil. Yüksek 11. Hukuk Dairesine aittir. Ne var ki, anılan Yüksek Dairece de görevsizlik kararı verildiğinden ortaya çıkan görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosyanın Yargıtay Yüksek Birinci Başkanlığı'na gönderilmesine, 14.12.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Sulh Hukuk Mahkemesi ise, mahkemenin görevinin 6570 sayılı Kanundan kaynaklanan tahliye davalarına ilişkin olduğu belirtilip B.K.'nun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirasından açılan davalarda görevin değere göre belirleneceğinden bahisle görevsizlik yönünde karar vermiştir. Somut olayda, davacı adına mermer ocağı olarak işletilmek üzere ruhsat verilen arazi 9.6.2008 başlangıç tarihli rödövans sözleşmesi ile işletilmek üzere davalıya kiralanmışdır. Rödovans sözleşmeleri, kendine özgü bir sözleşme tipi olmakla birlikte B.K'nun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirası özellikleri göstermektedir. Kiralananın niteliği itibariyle taraflar arasındaki kira ilişkisi hasılat kirasıdır. Hâsılat kirasında kiralayanın önde gelen borcu, BK. 272 maddesi hükmüne göre, kiralananla birlikte kiralanmış menkul şeyler varsa bunlar dahi dahil olduğu halde kiralananı akitten maksut olan kullanmaya ve işletmeye salih bir halde kiracıya teslim borcudur....
Hasılat kirası, ürün veren, gelir getiren bir malın veya hakkın kullanılması yanında semerelerinden yararlanılmasının kiraya veren tarafından kiracıya devredildiği kira sözleşmesidir. Hasılat kirasının konusunu adi kiradan farklı olarak kullanılma veya yararlanmaya elverişli olan haklar da oluşturabilir. Hasılat kirası ürün veren bir mal veya hakkın kullanılmak, semerelerinden yararlanılmak ve işletilmek üzere bir bedel karşılığında kiraya veren tarafından kiracıya devredilmesi borcunu doğurur. Bir kira sözleşmesinin hasılat kirası olarak taraflar arasında nitelendirilmesi sözleşmenin hasılat kirası olduğu anlamına gelmez. Diğer bir deyişle, kira bedeli olarak “işletme cirosundan pay verilmesi”nin kararlaştırılması veya kiralananın tüm demirbaş ve mefruşatlarıyla birlikte kiralanmaları tek başına bu sözleşmenin hasılat kirası olduğunu göstermez. Ayırt edici olan kiralananın ürünlerinin toplanması, kullanımı ile gelir elde etmenin yani yararlanmanın kiracıya devredilmesidir....
Dava süre bitimi nedeniyle kiralananın tahliyesi istemine ilişkindir. Mahkemece daha önce verilen red kararı Dairemizin 2011/14604 Esas, 2012/2500 Karar sayılı 20.02.2012 tarihli ilamı ile "Kiralananın 2886 Sayılı Yasaya göre kiraya verilip verilmediğinin araştırılarak ihale evraklarının temini ile tahliye şartlarının gerçekleşip, gerçekleşmediğinin araştırılması, 2886 Sayılı Kanun hükümlerine göre kiraya verilmemiş ise, Borçlar Kanununun hasılat kirası hükümlerine tabi olup olmadığı hususunun değerlendirilmesi gerektiği "gerekçesi ile bozulmuş, mahkemece bozma ilamına uyma kararı verildikten sonra ihale evrakları dosyaya sunulmuş, yapılan yargılama sonucunda kiralananın 13.01.1987 tarihinde bir yıllığına ihale ile ...'a verildiği, adı geçenin ... Büyükşehir Belediye'sine 23.11.1995 tarihinde başvurarak kiralanan WC'yi ...'a devretmek istediği 28.01.1995 tarihli encümen kararı ile ...'...
Davacı, anılan sözleşme gereğince davalıya 2008-2010 arası yılları kirası olarak 224.000 TL'nin ödenmesi konusunda yasal otuz günlük ödeme süresi tanıyarak 22.3.2010 tarihinde temerrüt ihtarnamesi keşide etmiştir. Anılan ihtarnamenin davalıya 6.4.2010 tarihinde tebliğ edilmesine karşın, bir ödemede bulunulmadığından söz edilerek davacının 14.5.2010 tarihinde açmış olduğu işbu dava ile kiralananın tahliyesi ile 2008-2010 yılları kirası 224.000 TL'nin tahsili istenmiştir. Yargılama sırasında alınan bilirkişi raporu çerçevesinde davalının talep konusu 2008 yılı kirasını ödediği tespit edilerek, halen ödenmemiş bulunan 2009 yılı kirası 81.830.65 TL ve gecikme zammı 11.547.21 TL, 2010 yılı kirası 86.928.70 TL ile gecikme zammı 3.453 TL kira borcu dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile hüküm altına alınmıştır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/825 Esas KARAR NO : 2022/981 DAVA : Tazminat (Hasılat Kirası Sözleşmesinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 05/12/2022 KARAR TARİHİ : 06/12/2022 Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Hasılat Kirası Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile davalı şirket arasında 27/03/2020 tarihinde mermer ruhsat sahasının kiralanmasına ilişkin olarak sözleşme akdedildiği, sözleşmenin 10/07/2020 tarihinde ...'...
Bu noktada hukuki tavsifin hakime ait olduğu gözetilerek yapılan tavsifte taraflar arasındaki sözleşmenin "Hasılat Kirası" olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 6100 sayılı HMK'nun 4-a maddesinde, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dahil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davaların Sulh Hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiği yasal düzenlemesi karşısında, taraflar arasındaki uyuşmazlığın hasılat kirası sözleşmesinden kaynaklanması nedeniyle mahkememizin görevsizliğine, dava dilekçesinin görev yönünden reddine, dosyanın görevli ve yetkili Bursa Nöbetçi Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerekmiştir....
Mahkemece taşınmazın hasılat kirası hükümlerine tabi olduğundan altmış gün ödeme Süresi verilmemesi nedeniyle istemin reddine karar verilmiş karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Takibde dayanılan ve karara esas alınan 1.1.2002 başlangıç tarihli üç yıl süreli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşmede kiralananın cinsi, boş dükkan olarak belirlenmiş ve büfe olarak işletilmesi kararlaştırılmıştır. Sözleşme içeriğine göre kiralananın niteliği itibariyle Borçlar Kanununun hasılat kirası hükümlerine tabi olmayıp 6570 Sayılı Yasa hükümlerine tabidir. Takip talepnamesine uygun olarak düzenlenen ve yasal otuz günlük ödeme süresi tanınan ödeme emri geçerlidir. Bu durumda uyuşmazlığın İİK.'nun 269/c maddesine göre değerlendirilmesi gerekir. Davalı takip konusu kira borcunu İİK.'...
Mahkemece taşınmazın hasılat kirası hükümlerine tabi olduğundan altmış gün ödeme süresi verilmemesi nedeniyle tahliye isteminin reddine ve itirazın kaldırılmasına karar verilmesi üzerine karar davacı vekili tarafından tahliye yönünden temyiz edilmiştir. Takibde dayanılan ve karara esas alınan 1.1.2002 başlangıç tarihli üç yıl süreli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşmede kiralananın cinsi, boş dükkan olarak belirlenmiş ve büfe olarak işletilmesi kararlaştırılmıştır. Sözleşme içeriğine göre kiralananın niteliği itibariyle Borçlar Kanununun hasılat kirası hükümlerine tabi olmayıp 6570 Sayılı Yasa hükümlerine tabidir. Takip talepnamesine uygun olarak düzenlenen ve yasal otuz günlük ödeme süresi tanınan ödeme emri geçerlidir. Bu durumda davalı borçlu süresinde kira parasını ödediğini ispatlayamadığından temerrüt olgusu gerçekleşmiştir....
