Dava kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu işler bedelinin kiralanandan tahsili istemine ilişkindir Davacı vekili dava dilekçesinde; davalıya ait işyerinin davacı tarafından 22.10.2007 tarihli sözleşme kiraladığını, kiralanan taşınmaza yönelik bir takım zaruri ve faydalı masraflar yapıldığını, bu kapsamda kiralananda zemin döşemeleri, elektrik ve güvenlik tesisat, alüminyum korkuluklar, bahçe düzenlemesi gibi bir takım imalatlar yapıldığını, kira sözleşmesinin 15.10.2010 tarihinde karşılıklı olarak feshedilerek anahtarının davalıya teslim edildiğini, davalıdan talep edilmesine rağmen 117.521 TL tutarındaki zorunlu ve faydalı masraf bedellerini ödemediğini belirterek şimdilik 15.000 TL’sinin davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir. Davalı vekili ise; sözleşmenin 9. madde hükmüne göre davacının her hangi bir talep hakkı bulunmadığının belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir....
Ancak davacı tarafından yapılan ve davalının benimsediği sonucuna varılan imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, faydalı ve zorunlu masraflardan sökülüp götürülmesi mümkün olmayan, kalıcı imalatların imal tarihleri itibariyle değerleri, yıpranma durumları bedeline hükmedilmesi gerekmektedir....
Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacı- karşı davalı kiracı tarafından kiralananda yapılan imalat ve tadilatların, faydalı ve zorunlu ya da lüks nitelikte olup olmadıkları belirtilmediği gibi, belirlenen imalat bedelinden kiracının kullanım süresi ile orantılı yıpranma payının da düşülmediği görülmüştür. Rapor, bu haliyle hüküm kurmaya elverişli değildir....
Ancak sözleşmelerin ilgili hükümleri faydalı ve zorunlu masrafların talep edilemeyeceği şeklinde yorumlanmaması gerekir. Kiracı, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alınıp götürülmesi mümkün olmayan ve davalı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir TBK m.530). Yargıtayın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı, kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir....
Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir. Kiraya verenin sorumluluğu zorunlu ve faydalı imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır. Taraflar arasında sözlü kira sözleşmesi bulunduğu konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacı kiracı tarafından kiralananda yapılan imalat ve tadilatların değeri sözleşmenin başlangıç tarihine göre belirlenmiş ise de söz konusu imalatların, faydalı ve zorunlu nitelikte olup olmadığı ile sökülüp götürülmesinin mümkün olup olmadığının tespiti yapılmamış ve imalatların yıpranma payı hesap edilmemiştir. Nitekim, taraflar arasında görülen tahliye davasında alınan bilirkişi raporunda, bedeline hükmedilen bir takım imalatların sökülebilir nitelikte olduğu belirtilmiştir....
Davacı kiracı, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alınıp götürülmesi mümkün olmayan ve davalı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini Türk Borçlar Kanunu'nun 530.maddesi uyarınca vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir. Yargıtayın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Sözleşmenin 12. maddesinde kastedilen tezyinat ise, süsleme anlamında ve ufak tefek tamir ve onarımlar olup zorunlu ve faydalı masraflara ilişkin değildir. Bununla birlikte yapılanların değerinin tam olarak kiracıya verilmesi de yerinde bir uygulama olmayacaktır....
Davacı, kiralanana yaptığını bildirdiği zorunlu ve faydalı giderlerin sözleşmenin tarafı olan davalıdan tahsilini istemektedir. Kural olarak kiracı kendi ihtiyacı için ve işinin gereği olarak kiralanan yapmış olduğu değer arttırıcı imalat bedelini kiralayandan isteyebilir. Zorunlu ve faydalı masraf alacağına ilişkin uyuşmazlığın dava tarihinde yürürlükte olup olaya uygulanacak olan 818 sayılı Borçlar kanununun 410 ve sonraki maddelerinde düzenlenen vekaletsiz iş görme hükümlerine göre çözüme kavuşturulması gerekir. Kiralananın üçüncü kişiye satılması durumunda, satış tarihinden önce gerçekleştirilen zorunlu ve faydalı masraflar satış bedeli içinde kaldığı, taşınmazı satın alan 3.kişinin taşınmazı mevcut hali ile görerek aldığı kabul edildiğinden sebepsiz zenginleşen tarafın kiralananın eski maliki olduğu kabul edilmelidir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Sulh Hukuk Mahkemesi Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı itirazın iptali davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu giderin tahsili amacıyla başlatılan icra takibine davalı kiralayan tarafından yapılan itirazın iptali istemine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tazminat Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı tazminat davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kiralanana yapılan faydalı masraflar bedeli ile kiralananın kullanılamamasından kaynaklanan gelir kaybının tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne, kiralanana yapılan faydalı ve zaruri masraflar bedeli olarak 5.000.- TL'nın davalıdan tahsiline karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 28/05/2014 NUMARASI : 2006/42-2014/325 Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı tazminat davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava kiralanan yapılan faydalı ve zorunlu masrafların tahsili istemine ilişkindir....
