Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin davalıya ait taşınmazı 01/11/2009 tarihinde aylık 2.600,00 TL kira bedeli karşılığında kiraladığını, aralarında yaptıkları sözlü anlaşma gereği kiralananın içinde yapılan her türlü bakım, onarım, tadilat ve iyileştirme işlemlerinin yapılması karşılığında işyerini tahliye ederken 3. kişiye devir hakkına sahip olacağını, müvekkilinin kiralanana faydalı ve zorunlu masraflar yaptığını, ancak iş görüşmesi için ... iline gittiği sırada işyerindeki eşyalarının dışarıya atıldığını, işyerinin de ... isimli kişiye kiraya verildiğini ve işyerinin yapılan şekliyle aynen kullanılmakta olduğunu, davalının, müvekkilinin işyerine yaptığı masraflar dolayısıyla sebepsiz zenginleştiğini belirterek, davalıya ait işyerinde yapılan zorunlu ve faydalı masraflar karşılığı olarak şimdilik 7.000,00 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir....
Mahkemece; davanın reddine dair verilen karar, davacının temyizi üzerine, Dairemizin 09/10/2019 tarihli ve 2018/5798 E. 2019/7661 K. sayılı ilamı ile; "... davacı kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masrafların talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığından, kira sözleşmesinin süresi sona ermeden sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle kiracı, tahliye tarihinden sözleşme sonuna kadar olan süre oranında faydalı ve zaruri masrafların imalat tarihi itibarı ile saptanan bedellerini yıpranma payı da düşülerek talep edebilir. O halde, mahkemece; konusunda uzman bilirkişi heyeti ile davacı kiracı tarafından yapılan faydalı ve zorunlu masraflar tespit edildikten sonra tahliye tarihinden kalan kira süresi ile orantılı olarak bu masrafların tahsiline hükmedilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir." gerekçesiyle bozulmuştur....
Davacı kiracı tarafından, kira sözleşmesi, alışveriş merkezinin doluluk oranının %80'nin altına düşmesi nedeniyle feshedilmiş olup bu kapsamda kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmamaktadır. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir. Kiraya verenin sorumluluğu faydalı imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, imalat ve tadilatların, imal tarihindeki değeri hesaplanmadığı gibi belirlenen imalat bedelinden kiracının kullanım süresi ile orantılı yıpranma payının da düşülmediği görülmüştür....
bilirkişi heyetinden rapor talep edildiği ve üçüncü bilirkişi heyetinden alınan raporlarda; taşınmazların metrekaresi üzerinden bina değeri hesaplanarak sonuca gidildiği, imalatların faydalı ya da zorunlu imalat olup olmadığı hususunun değerlendirilmediği ve çıkan bedelin ilk bilirkişi heyetinin ulaştığı sonuç rakamla uyumlu olduğunun belirtildiği görülmüştür....
Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davacı kiracının kiralananda yaptığı faydalı ve zorunlu imalatların dava tarihindeki bedelinden, davalının faydalandığı ve zenginleştiği oranda sorumlu olacağı belirtilmek suretiyle karar verilmiş ise de; yapılan imalatların dava tarihi itibariyle belirlenen değerine hükmedilmesi doğru değildir. Bu durumda Mahkemece; belirlenen zorunlu ve faydalı masraf kalemlerinin imalat tarihi itibariyle yıpranma payı düşülmüş bedellerinin, kalan kira süresi ile orantılı olarak tespiti ile sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir....
Bu durumda mahkemece, kiracı tarafından yapılan imalatların nelerden ibaret olduğu ayrıntılı ve tereddüte yer vermeyecek şekilde tek tek tespit edilerek, hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, faydalı ve zorunlu masraflardan sökülüp götürülmesi mümkün olmayan, kalıcı ve kiraya veren tarafından benimsenen imalatların imal tarihleri itibariyle değerleri, yıpranma durumları ayrıntılı olarak konusunda uzman bilirkişi veya bilirkişi kurulundan alınacak rapor ile belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Fatsa Sulh Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 14/01/2015 NUMARASI : 2013/245-2015/32 Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı tazminat davasına dair karar, davalılar tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, sözleşmenin feshi nedeniyle peşin ödenen kira parasının iadesi ve kiralananda yapılan faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masraf bedelinin tahsili istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 530 uncu maddesi 3. Değerlendirme Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçeye, kira sözleşmesi devam ettiği müddetçe kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masraf bedellerinin vekaletsiz iş görme hükümleri uyarınca talep edilmeyecek olmasına, davalı olarak müteveffa kiraya verenin terekesi gösterilmiş olmakla tereke temsilcisinin adının yanlış gösterilmesinin mahallinde düzeltilebilecek maddi hata niteliğinde olduğunun anlaşılmasına göre; davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir. VI....
Davalı; davacının iş yeri açma ve çalışma ruhsatının bulunmaması nedeniyle ticari faaliyetine son verdiğini, dava konusu taşınmazın pide kebap salonu işletmeciliği yapılmak üzere kiralandığını, davacının kendi mesleğini icra etmek için yaptığı masrafların tahsilini istemesinin mümkün olmadığını belirterek davanın reddini dilemiştir. Mahkemece; davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir. Kiracı tarafından akdi ilişkinin devamı sırasında kiralanana değer artırıcı masraf ve harcamaların yapılması durumunda, vekaletsiz iş görme hükümlerine göre 6098 sayılı TBK.530 (818 sayılı B.K.'nun, 414. Md.) maddesi gereği, masraf ve harcamaların kiraya verenden istenebilmesi mümkündür. Kiralananda yapılan imalatların, imal tarihindeki değerleri, yıpranma durumları, faydalı ve zorunlu ya da lüks imalat olup olmadıkları ayrıntılı olarak belirlenerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir....
Dava, kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu işler bedelinin tahsili istemine ilişkindir Davacı vekili, dava dilekçesinde; davalı idareye ait oteli 25.01.2007 tarihli sözleşme ile kiraladıklarını, otelin işletmeye uygun bir halde teslim edilmemesi nedeniyle otele yönelik bir çok faydalı masraf yaptıklarını, bu kapsamda kiralananın komple çatı onarımı, pencere ve camların değişimi, otelin sıva ve boyalarının yenilenmesi, halı ve nevresimlerin değiştirilmesi gibi bir çok yatırım yaptıklarını, davalının kira alacağına yönelik yaptığı icra takibi nedeniyle kiralananın 08.04.2009 tarihinde icraen tahliye edildiğini, yapılan faydalı ve zorunlu masraflar nedeniyle davalının sebepsiz zenginleştiğini, kira sözleşmesinde yapılan masrafların istenemeyeceğine ilişkin hüküm bulunmasına rağmen yapılan masrafların bedelsiz olarak kiralayana terk edilmesinin hakkaniyete aykırılık teşkil ettiğini, yapılan faydalı masraflar nedeniyle davalının tüm sözleşme süresince elde edeceği kira gelirinin çok üzerinde...
