Dava; kiracının, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince iadesi istemine ilişkindir. 1)Davalının temyiz itirazları yönünden; ./.. -2- Kural olarak kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin dava tarihi itibarıyla uygulanması gereken vekâletsiz işgörme ( BK m. 414) ve sebepsiz zenginleşme (BK m. 61 vd.) hükümlerine göre kiraya verenden istenmesi mümkündür. Yerleşik uygulama, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 527. maddesi ( mülga 818 Sayılı Borçlar Kanunu'nun, 414. maddesi ) kapsamında vekâletsiz iş görme hükümlerine göre kiraya verenden isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir....
Mahkemece, davanın kısmen kabülü ile; 67.360,00 TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmiş, hüküm davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalıların sair temyiz itirazları yerinde değildir. 2-)Yerleşik uygulama, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların vekâletsiz işgörme ve sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalı kiraya verenden isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir....
Sulh Hukuk Mahkemesinin 2016/158 D.iş sayılı dosyası ile faydalı ve zorunlu masrafların tespit edildiğini, buna göre binaya bodrumdan teras katına kadar yedi kat olmak üzere güçlendirme, yangın merdiveni ve asansör imalatı yapıldığının ve dış cephede istenen mevzuata uygun değişiklikler yapıldığının belirlendiğini, imalatların bina için faydalı ve ayrılmaz nitelikte olduğunu ileri sürerek; yapılan zorunlu ve faydalı masraflar ile bunlara ilişkin ödenen harç vb bedeller ve yaklaşık bir yıllık inşaat süresi boyunca taşınmazın kullanıma hazır halde bulundurulmamasına rağmen ödenen kira bedellerinin karşılığı olmak üzere şimdilik 10.000,00 TL' alacağın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, 18.06.2019 tarihli ıslah dilekçesi ile faydalı ve zorunlu masraflara yönelik dava değerini 668.000,00 TL olarak belirlemiştir. II....
Bu durumda, mahkemece, faydalı imalat bedellerinin imal tarihi itibariyle değeri tespit edilip yıpranma payı düşülmek suretiyle karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir." gerekçesiyle bozulmuştur. Bozma ilamına uyan mahkemece yapılan yargılama sonunda; davalının Bursa 8....
Yargıtayın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masrafların talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığından, kira sözleşmesinin süresi sona ermeden sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle kiracı, tahliye tarihinden sözleşme sonuna kadar olan süre oranında faydalı ve zaruri masrafların imalat tarihi itibarı ile saptanan bedellerini talep edebilir. O halde, mahkemece; davacı kiracı tarafından faydalı masraf bedeline tahliye tarihinden kalan kira süresi ile orantılı olarak hükmedilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir....
Yukarıdaki açıklamalar ışığında; davacı kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masrafların talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığından, kira sözleşmesinin süresi sona ermeden sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle kiracı, tahliye tarihinden sözleşme sonuna kadar olan süre oranında faydalı ve zaruri masrafların imalat tarihi itibarı ile saptanan bedellerini yıpranma payı da düşülerek talep edebilir. (Yargıtay 3. HD 09/10/2019 tarih ve 2018/5798 E 2019/7661 K) ...yerleşik uygulama, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle TBK’nun 530. maddesi kapsamında vekaletsiz iş görme hükümlerine göre davalı kiraya verenden isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Kiralananın tahliyesi sonunda kiralayan bunları benimsemiş ve kiracı aleyhine sebepsiz zenginleşme meydana gelmiştir....
Bu durumda mahkemece, öncelikle davacıya bakım, onarım ve dekorasyon bedellerine ilişkin talebinin açıklattırılması ve kiracı tarafından yapılan masrafların nelerden ibaret olduğu ayrıntılı ve tereddüte yer vermeyecek şekilde tek tek tespit edilerek bu masrafların hangi kapsamda olduğu araştırılarak dekorasyon niteliğinde ise istenemeyeceği, faydalı ve zorunlu masraf ise yapıldığı tarih itibariyle değerleri belirlenerek yıpranma payı ve kullanım süresi ile orantılı indirim de yapılması gerektiği gözetilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde, bakım ve onarım bedeli olarak 7.209.72 TL'nin davalıdan tahsiline ilişkin hüküm kurulması doğru değildir. Öte yandan, davacı kiracının ödenmeyen kira bedellerinin bulunduğu hüküm altına alınmışken, 8.440.24 Euro güvence parasının TL karşılığı 19.387 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmesi de hatalıdır. Hüküm bu nedenlerle bozulmalıdır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : İstirdat ve alacak Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı istirdat ve alacak davasına dair karar davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kiracı tarafından açılan kiralanana yapılan zorunlu ve faydalı imalat bedelinin tahsili ile sözleşmenin feshi nedeniyle ödenmiş olan kira bedellerinin istirdatı istemlerine ilişkindir. Mahkemece istemin reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
O halde Mahkemece, davacı kiracı tarafından yapılan tadilatların zorunlu ve faydalı masraf niteliğinde olup olmadığının saptanarak, zorunlu ve faydalı masraf olduğunun belirlenmesi halinde imalat tarihi itibariyle yıpranma payı düşülmüş bedellerinin tahliye tarihinden kalan kira süresi ile orantılı olarak tespiti ile sökülüp götürülebilecek imalatların istenemeyeceği de nazara alınarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir....
Ayrıca hükme esas alınan bilirkişi raporunda, yapılan faydalı masrafların yapıldıkları tarihteki rayiç bedellerinden yıpranma payı düşülerek hesaplama yapılmadığı görülmektedir. Bu durumda mahkemece davacı tarafından taşınmaza yapıldığı bildirilen zorunlu ve faydalı imalatların davacı tarafça sökülüp götürülebilecek nitelikte olup olmadığı, yapılan imalatların davacının kiralananda yaptığı iş nedeni ile tenzilata dayalı mı yoksa zorunlu-faydalı imalat mı olduğu belirlenerek, belirlenen bu bedel üzerinden hasıl olacak sonuca göre imal tarihleri değeri üzerinden kullanım süresi nazara alınarak yıpranma payı indirilerek değer tespiti yapılmak sureti ile faydalı zorunlu masraf bedeline hükmedilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olduğundan davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmasına karar verilmiştir....
