Mahkemece, mümkün ise yerinde yeniden keşif yapılıp, mümkün olmazsa dosya üzerinden konusunda uzman bilirkişi ya da bilirkişi heyetinden rapor alınarak davacı kiracı tarafından yaptırıldığı ileri sürülen imalat ve tesislerin ayrıntılı olarak tespit edilmesi, sabit mi yoksa sökülüp götürülebilir olup olmadıkları, sabit tesislerin ve imalatların imal tarihindeki değerleri, yıpranma durumları, faydalı ve zorunlu ya da lüks imalat olup olmadıkları ayrıntılı olarak belirlenerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme neticesinde davanın reddine karar verilmiş olması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE: Dava, kiralanana yapılan faydalı ve zaruri masrafların tahsili istemine ilişkin olup, mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından istinaf edilmiştir. Kiralanan iş yerinin 10/09/2007 tarih, 36 sayılı encümen kararına göre 3 yıllığına davacıya pazarlık usulüyle kiralandığı hususu ihtilafsızdır. İhtilaf, davacı tarafından mecura yapıldığı belirtilen ve dava dilekçesiyle eki tespit raporunda belirtilen imalatların bedellerinin istenip istenemeyeceği noktasındadır. Davacı kiracının mecura yaptırdığı imalat ve tesisler taşınmazın tahliyesinden sonra kiraya verene kalacağına göre, kiralayanın sebepsiz zenginleşmesi söz konusudur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı alacak davasına dair karar, davacı-karşı davalı ve davalı-karşı davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Uyuşmazlık, asıl dava yönünden 12.936 TL cezai şartın tahsili, karşılık dava olarak da 10.000 TL, ıslah dilekçesiyle 41.500 TL kiralanana yapılan imalat giderlerinin tahsiline ilişkindir....
Taraflar arasında 25/02/2008 tarihli ve bir yıllık dönemler halinde beş yıl süreli kira sözleşmesinin varlığı hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır.Kira sözleşmesi 3.9. maddesinde kiracının kiralanan yer içinde bulunan vitrin dekorasyon, ışıklandırma, duvar kaplamaları ve benzer her iş veya malzemeyi A.Alışveriş Merkezi Teknik Şartname içindeki dekorasyon şartlarına göre temin etmeyi ve düzenlemeyi, kabul ve taahhüt ettiği ,5.2. maddesinde kiracının kiralanan yerde masrafı kendisine ait olmak üzere yeni ve özel tasarımlı bir vitrin ve giriş yapma ile mükellef olduğu kararlaştırılmıştır.Dava konusu taşınmazın 09.11.2009 tarihinde tahliye edildiği tarafların kabulündedir.Davacı kiracı,elektrik ve su tesisatı, havalandırma ve ısıtmaya ilişkin mekanik tesisat, dış akordeon kapı ve asma tavan imal ve inşa işleri için toplam 15.000,00 TL faydalı ve zorunlu imalat bedelinin tazmini istemiştir.Yerleşik uygulama, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle...
Davaya konu taşınmazın tahliye edildiği ve davalı idare tarafından kullanıldığı anlaşılmıştır. ...........Davacı kiracı, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alınıp götürülmesi mümkün olmayan ve davalı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir. (TBK m. 530) Yargıtayın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. (Yargıtay 3....
Yerleşik uygulama, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle TBK'nun 530. maddesi (BK. 414.m) kapsamında vekaletsiz iş görme hükümlerine göre davalı kiraya verenden isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Kiracının isteyebileceği masraf faydalı masraf olup, lüks masrafları isteyemez, yine kiracı tarafından sökülüp götürülmesi mümkün olan faydalı masrafın da istenmesi mümkün değildir. Ancak, taraflar arasında imzalanan kira sözleşmesinde faydalı ve zorunlu masraflarla ilgili bir düzenleme yapılmış ise tarafların sözleşmedeki iradelerinin uyuşmazlığın çözümünde esas alınması gerekeceği açıktır....
Sözleşmede aksi kararlaştırılmadığı sürece; kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden, yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı bulunmaktadır. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir. Kiraya verenin sorumluluğu zorunlu ve faydalı imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır. Taraflar arasında düzenlenen 01/09/2006 başlangıç tarihli ve on yıl süreli kira sözleşmesinin varlığı konusunda bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Alınan kamulaştırma kararı sonrası kiralananın değerinin davalı idare tarafından diğer davalıya ödenmiş olduğu anlaşılmaktadır....
faydalı ve zorunlu nitelikte olan masraflar yaptığını, masrafların mecurda önemli bir değer artışı sağladığını, yapılan faydalı ve zorunlu masrafların İstanbul 12 Sulh Hukuk Mahkemesinin 2013/63 D.İş dosyası ile yapılan tespit ile sabit hale geldiğini, Beyoğlu 17....
Taraflar arasındaki sözleşme hükümleri incelendiğinde, kiracı yönünden bu hususta sınırlayıcı bir hüküm bulunmadığı anlaşılmakla, kiralananı tahliye eden davacının kiralanana yaptığı zorunlu ve faydalı imalat bedellerini talep etmesinde bir usulsüzlük bulunmamaktadır. Yukarıda yazılı yasal hükümler ve açıklamalar çerçevesinde; mahkemece davacı- kiracı tarafından yapılan imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, zorunlu ve faydalı imalatların imal tarihleri itibariyle değerleri, yıpranma durumları belirlenerek bu bedellerin hüküm altına alınması gerekirken, eksik inceleme ile faydalı ve zorunlu imalat bedellerine yönelik olarak yazılı şekilde red kararı verilmesi doğru olmamış hükmün bozulması gerekmiştir....
Noterliğinin 01/04/2017 tarih 4026 yevmiye numaralı ihtarnamesi, tanık, keşif, bilirkişi,imalat faturaları, yemin, fotoğraflar, her türlü delil DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE: Dava, taşınmaza yapılan zorunlu ve faydalı imalat bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece ,davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir. Davacı kiracı, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alınıp götürülmesi mümkün olmayan ve davalı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir. (TBK'un 530, BK.nun 414.md.) Yargıtayın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir....
