Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek uygulama da kabul edilen uyarlama davasının yasa maddesi haline getirildiği belirtilmiştir. Mahkemece, kira bedelinin tespitine ilişkin şartların oluşmadığından bahisle davanın reddine karar verilmiş ise de; Davacının davadaki talebi kira bedelinin uyarlanmasına da ilişkin olup mahkemece yukarıda açıklanan ilkeler ışığında uyarlama koşullarının varlığı hususunda da araştırma yapılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile hüküm kurulmuş olması doğru değildir. Hüküm bu nedenlerle bozulmalıdır....
Davalı ..., taraflarca imzalanan sözleşme gereğince kira paralarının ... adına ödediğini savunarak davanın reddini dilemiş, diğer davalı ... ise davacının evli kaldıkları dönemde kendisinin mal varlığından yararlanan davacının, kendisine olan borçları karşılığında kiraları almasına muvafakat ettiğini savunarak , yersiz olan davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, olayda uyarlama şartlarının bulunmadığı, kiralayanların durumlarındaki değişikliğin kira sözleşmesinin uyarlanması sebeplerinden olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir. Davacıya ait 35 nolu daire ile davalı eşi ...’e ait 36 nolu dairenin birlikte ve yıllık 66.000 dolar bedelle 1.8.2000 başlangıç tarihli ve 5 yıl süre ile diğer davalıya kiraya verildiği, kira sözleşmesinde davacı ile davalı ...’in kiralayan olarak imzalarının bulunduğu, sözleşmenin ... şartlar bölümünün 4. maddesinde kira bedelinin yıllık peşin olarak ...’e ait ......
A.Ş. 12.06.2007 tarihli dava ile ...’dan 01.04.2004 tarihli kira sözleşmesine aykırı davranış nedeni ile burada yazılı yıllık kiranın 10 katı olan 54.000,00 TL cezai şart ve 4 aylık kira bedeli talep edildiğini, Ankara 8. Asliye Ticaret Mahkemesinde görülen dava sonunda; bu kira sözleşmesine göre, arsa ve ... kulenin tamamını ... A.Ş. ye ait kabul etmiş ve sözleşmenin ihlal edildiğinden bahisle, 27.000,00 TL cezai şart ve 1.748,00 TL kira bedelinin ödenmesine karar verildiğini, bu kararın yanlış olduğunu, kesinleşen kararın yargılamanın yenilenmesi sureti ile kaldırılarak yeni bir hüküm verilmesini talep ederek bu yargılamanın yenilenmesi istemli davasını açmıştır. Yargılamanın iadesi sebepleri 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 375. maddesinde tahdidi olarak sayılmıştır. Bu sebeplerin kıyas yolu ile genişletilmesi söz konusu değildir....
DAVA Davacı; davalı ile aralarında imzalanan 04.10.2012 başlangıç tarihli kira sözleşmesinde aylık 13.907,99 TL sabit kira bedeli ve aylık ciro oranı üzerinden de %3 hasılat kirası ödenmesinin kararlaştırıldığını, paranın değer kaybetmesi nedeniyle günün ekonomik koşulları ve hakkaniyet kurallarına ek olarak kiralananın büyüklüğü, konumu ve emsal kiralar dikkate alındığında kira bedelinin rayicin gerisinde kaldığını ileri sürerek; kiralananın bulunduğu AVM'nin cazibe merkezi olması da gözetilerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere sabit (asgari) kira bedelinin dava tarihinden itibaren 25.000 TL olarak, hasılat kirası ciro oranının ise aylık %10 olarak uyarlanmasına karar verilmesini talep etmiştir. II. CEVAP Davalı; sözleşmede kira bedelinin artırılmasına dair hüküm bulunduğunu, tarafların sözleşme ile bağlı olup uyarlama koşullarının oluşmadığını savunarak, davanın reddini dilemiştir. III....
DAVA Davacı; davalı ile aralarında imzalanan 04.10.2012 başlangıç tarihli ve on yıl süreli kira sözleşmesinde aylık 14.998,38 TL sabit kira bedeli ve aylık ciro oranı üzerinden de %5 hasılat kirası ödenmesinin kararlaştırıldığını, günün ekonomik koşulları, TL'nin değer kaybetmesi ve hakkaniyet kurallarına ek olarak kiralananın büyüklüğü, konumu ve emsal kiralar dikkate alındığında kira bedelinin rayicin gerisinde kaldığını ileri sürerek; kiralananın bulunduğu AVM'nin cazibe merkezi olması da gözetilerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, sabit (asgari) kira bedelinin dava tarihinden itibaren 30.000 TL olarak, hasılat kirası ciro oranının ise aylık %10 olarak uyarlanmasına karar verilmesini talep etmiştir. II. CEVAP Davalı; sözleşmede kira bedelinin artırılmasına dair hüküm bulunduğunu, tarafların sözleşme ile bağlı olup uyarlama koşullarının oluşmadığını savunarak, davanın reddini dilemiştir. III....
Mahkemece, 2006 yılı yıllık kira bedelinin, benimsenen bilikişi raporu doğrultusunda 79.540.000.000 TL olarak belirlenmesine karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir. Taraflar arasındaki 10 yıl süreli ve 17.4.2003 başlangıç tarihli kira akdinin 5.maddesine göre ilk üç yıl kirası ihale ile belirlenmiş olup, sözleşmenin 27. maddesi ve eki kira ihale şartnamesinin 12.maddesi ile "üç yıllık kira süresinin bitiminden sonra her yılın kira miktarı günün koşulları dikkate alınarak Belediye Encümenince belirleneceği" öngörülmüştür. Sözleşmenin 27.maddesi hükmü ile kira bedelinin ne şekilde belirleneceği, belirtilmiş ise de, hangi kıstasların esas alıncağı kararlaştırılmamıştır. Sözleşmede davalı kiralayana kira bedelini tespit etme yetkisi verilmiş olmakla beraber, kiralayan bu hakkını kullanırken objektif hareket etme durumundadır. Hakkını kötüye kullanarak fahis bir fiat tespit etmesi halinde hakim bu belirlemeye müdahele eder....
Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek uygulama da kabul edilen uyarlama davasının yasa maddesi haline getirildiği belirtilmiştir. Somut olayda, davaya dayanak yapılan 04/.../2007 tarihli, ... yıl süreli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Kira sözleşmesinde asgari kira bedeli 130 €/ay/m² olarak kararlaştırılmış olup taraflar arasında düzenlenen ek protokol ile 01/03/2009 tarihinden itibaren asgari kira bedeli 85 €/ay/ m² olarak yeniden belirlenmiştir....
İle Yargıtay içtihatlarına göre uzun süreli kiralarda ancak "kira bedelinde uyarlama" talebinde bulunabileceğine göre mahkemece verilen direnme kararının yerinde olmadığı anlaşıldığından, temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın 6763 sayılı kanunun 43. Maddesi ile değişik 6100 sayılı HMK.'nın 373.maddesinin 5.fıkrası uyarınca yetkili ve görevli Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na gönderilmesine, 29.09.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi K A R A R Dava, kira ilişkisinden kaynaklanan kira tespiti ve uyarlama isteğine ilişkindir. 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 14/son maddesi gereğince 01.02.2013 tarihinde yürürlüğe giren Yargıtay Büyük Genel Kurulunun Hukuk Dairelerinin iş bölümünü düzenleyen 21.01.2013 tarihli ve 2013/1 sayılı Kararı uyarınca ve davanın açıklanan niteliği itibariyle temyiz inceleme görevi Yargıtay 6. Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden Yargıtay 6. Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 20.06.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi K A R A R Dava, kira ilişkisinden kaynaklanan kira tespiti ve uyarlama isteğine ilişkindir. 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 14/son maddesi gereğince 01.02.2013 tarihinde yürürlüğe giren Yargıtay Büyük Genel Kurulunun Hukuk Dairelerinin iş bölümünü düzenleyen 21.01.2013 tarihli ve 2013/1 sayılı Kararı uyarınca ve davanın açıklanan niteliği itibariyle temyiz inceleme görevi Yargıtay 6. Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden Yargıtay 6. Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 12.07.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
