Mahkemece, kira sözleşmesinin başlangıç tarihinden dava tarihine kadar olan dönem de ekonomik koşullarda kira sözleşmesini temelinden çökertecek şekilde ön görülemeyecek bir değişikliğin yaşanmadığını, dolayısıyla uyarlama koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Olayları izah taraflara hukuki nitelendirme ise hakime ait bir görevdir. Somut olayda; taraflar arasındaki kira sözleşmesi 01.07.2004 başlangıçlı olup, 5 yıl sürelidir. 5 yıllık süre 31.06.2009 tarihinde sona ermiştir. Davacı da 5 yıllık sürenin sona erdiği yeni dönem olan 01.07.2009 gününden itibaren kira tesbitini istemiş, 5 yıllık dönem içine ilişkin bir uyarlama talebi yoktur. 5 yılılk dönemin bittiği tarihten (yeni dönemden) itibaren talepte bulunulduğundan dava kira uyarlaması davası değil, kira tesbit davasıdır. HUMK 8/II/1 yine HMK 8/b/1 maddesine göre kira tesbit davalarında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemeleridir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira uyarlama, alacak Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira uyarlama ve alacak davasına dair karar Dairemizin 28.11.2012 gün ve 11880-15564 sayılı ilamı ile bozulmasına karar verilmesi üzerine bu defa davacı tarafından yasal süresinde karar düzeltme isteminde bulunulmuş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Mahkemenin kararında ve Yargıtay ilamında yazılı sebeplere göre 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 440.maddesinde yazılı hallerden hiçbirine uymayan karar düzeltme isteminin REDDİNE ve aynı yasanın 442.maddesi gereğince takdiren 210.00.-TL para cezasının karar düzeltme isteyenden alınmasına, karar düzeltme harcı peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına 03.07.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki kira sözleşmesinin uyarlanması davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabul kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı davalıya ait meskende 27/12/2006 tarihinden beri kiracı olarak oturduğunu kira bedelinin 01/10/2008 – 30/09/2009 tarihleri arasında aylık 800.00 tl olarak ödendiğini ancak 2008 yılında başlayan ekonomik kriz nedeniyle kira bedelinin fahiş hale geldiğini belirterek 01/10/2009 tarihinden itibaren başlayacak yeni kira dönemi için aylık kira bedelinin 400.00 tl olarak tespitine karar verilmesini istemiştir. Davalı davanın reddini dilemiştir....
Somut olayda, taraflar arasında mülkiyeti Ankara T4 olan Gölbaşı Mogan Gölü rekreasyon alanı içindeki yerler için 01.10.2005- 07.05.2015 tarihleri arasında kira sözleşmesi düzenlenmiştir. Kira bedelinin aylık 1.000,00 TL olduğu, kira bedelinin altışar aylık iki periyotta, her dönemin kira bedelinin o dönemin ilk ayının beşinci günü akşamına kadar ödeneceği, kira bedellerinin geç ödenmesi halinde uygulanacak gecikme faizi oranının aylık %10 olacağı, kira artışının takip eden yıllarda Ocak ayından başlamak üzere her yılın Ocak ayında o yıla ait kira bedeli D.İ.E nin TEFE endeksinin 12 aylık ortalaması üzerinden artırılacağı kararlaştırılmıştır. 31.08.2006 tarihinde sözleşmeye ek olarak kira bedeli ve kiraya verilen yer konusunu düzenleyen ek sözleşme yapılmıştır. Buna göre kiraya verilen yerlerin bazılarının tahliye edildiği sadece Yelken binası için sözleşmenin geçerli olduğunu ve 01.09.2006 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 500,00 TL olarak belirlenmiştir....
(uyarlama) boşluğu doldurulmalıdır....
Uyarlama davalarında amaç taraflar arasındaki sözleşmenin ayakta tutulması ile gerçekleşen olağanüstü durumlar karşısında başlangıçta var olan edimler arasındaki adaletin yeniden tesis edilmesidir. Uyarlama talepli olarak açılan davalarda ihtiyati tedbir kararı verilmediğinde, dava sonuna kadar kira sözleşmesinin ayakta tutulması bazı hallerde mümkün olmayabilir. Uyarlama davasından beklenen, sözleşmenin gerçekleşen olağanüstü duruma rağmen koşulların değiştirilmesi ile ayakta tutulmasıdır. Açılan davada esas hakkındaki hükme kadar taraflar açısından davanın uzamasından kaynaklanan sakıncaları gidermek ve geçici hukuki koruma sağlamak, böylelikle davacının açmış olduğu davayı kazanması halinde dava konusu olan şeye kavuşmasını daha dava sırasında güvence altına almak mağduriyetin önüne geçmek amacıyla tedbir kararı verilebilir....
rağmen bir an için aksi düşünülse dahi davacının Nezaket Güneş'in kullanımına zımmen muvafakat ettiğini, kiralayan davacının 2011 yılında sözleşmenin feshi ile tazminat talep hakkı var iken, hatta 2019 yılında 10 yıllık sözleşmenin sona ermiş olmasına rağmen sözleşmeyi fesh etme hakkı var iken, 12 yıldır ilişkinin devam ettiği gözetildiğinde davacının tahliye hakkının olmadığının ortaya çıktığını, davacının amacının tahliye olmadığını, davacının alt kira ilişkisinin ispat yükümünün bulunduğunu, ticari işletmenin Nezaket Güneş adına olması nedeniyle verilen kararın sonuçsuz kalacağını, davacının uyarlama talebi hakkında mahkemece herhangi bir karar verilmemesinin hatalı olduğunu, uyarlama davalarının uzun süreli kira sözleşmeleri için uygulanabileceği ve birer yıl süreler ile yenilenen veya 1 yıldan kısa süreli kira sözleşmelerinde uyarlama davası açılamayacağını, uyarlama davasının şartlarının işbu davada bulunmadığını, kanun hükmüne göre uyarlama talep etme hakkının borçluya tanındığını...
arasında akdedilen kira sözleşmesine mahkemece müdahale edilerek 2012-2013 yıllarında kira ödemesinden muaf tutulmasını, olmadığı takdirde aynı yıla ait kira bedelinin hakkaniyete uygun tenkisini, bu talepleri de kabul görmediği takdirde çalışılmayan dönemin kira süresine eklenmek suretiyle kira sözleşmesinin iki yıl süre ile uzatılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı; sel olayından önce sözleşmeyi feshettiklerini, davacının kira borcunu ödemediğini, davacının baska isim altında davaya konu tesisi işletip gelir elde ettiğini savunarak, davanın reddini dilemiştir....
Davacı yeni malik kira süresi dolmadan kira bedelinin uyarlanması talebinde bulunmuş olup, mahkemece kira bedeli tespiti yoluna gidilmesi doğru değildir. Mahkemece yapılacak iş davacı yeni malikin kira bedelinin uyarlanmasına ilişkin talebini yukarıda ayrıntılı şekilde yazılan uyarlama davası şartları yönünden incelemektir. Mahkemece, uyarlama davası şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği üzerinde durularak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davayı yanlış nitelendirerek hatalı karar verilmesi doğru değildir. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 19/01/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 20/06/2022 NUMARASI : 2022/968 ESAS DAVA KONUSU : Kira Tespiti - Uyarlama İstemli KARAR : İHTİYATİ TEDBİR İSTEMİ VE SAFAHAT : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili kiraya veren olarak Çamlıca Mah. Lefkoşa Cad. Aday Sk. No:78 Nilüfer / BURSA adresindeki taşınmazı davalı tarafa 2009 yılında kiraya verdiğini ve son aylık kiranın 54.306,33 TL olduğunu, kira sözleşmesi çok eski tarihli olduğundan aylık kira bedelinin net 350.000,00 TL olarak tespitine, mahkemenin uygun göreceği teminat karşılığında kira bedelinin dava sonuçlanıncaya kadar 350.000,00 TL olarak uygulanması hususunda ihtiyati tedbir uygulanmasına karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece tensip 11 nolu ara kararı ile ihtiyati tedbir talebinin davanın esasına ilişkin olduğu gerekçesiyle reddine karar verilmiş, davacı vekili tarafından bu karara karşı istinaf yasa yoluna başvurulmuştur....
