KARAR Davacı, 31.1.2002 tarihli sözleşme ile kendisine ait mecuru davalılara 6 yıllığına kiraladığını, aylık kiranın 390 USD olarak kararlaştırıldığını, aktin yapıldığı tarihten beri doların yükselmediğini belirterek aylık kiranın 1.600.000.000. Tl olarak uyarlanmasını istemiştir. Davalı davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile; Aylık kiranın 1.120,00 YTL olarak uyarlanmasına, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; hüküm davalılar tarafından temyiz edilmiştir. Davacı kendisine ait mecuru , 31.01.2002 tarihli kira sözleşmesi gereğince 6 yıl süreyle aylık 390 Dolar kira bedeli ile kiraladığı uyuşmazlık konusu değildir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık, sözleşme ile kararlaştırılan aylık 390 Dolar kira bedelinin günün ekonomik koşulları altında çekilmez hal alması ve böylece işlem temelinin çökmesi olgusuna dayalı kira parasının uyarlanması isteğine ilişkindir....

Ancak TBK'nun 344.maddesindeki kira tespitine ilişkin bu düzenlemeler kiranın arttırılmasına ilişkindir. Yargıtay 3.Hukuk Dairesinin 12.11.2002 tarih 11937/13210 sayılı vb.kararlarında açıklandığı üzere hak ve nesafet kuralına göre belirlenen yeni dönem kira bedeli endekse göre belirlenen miktardan aşağı olamaz. Endekse göre belirlenecek kira parasının da altında olacak şekilde hak ve nesafet uygulanmak suretiyle düşük kira parası saptanması 18.11.1964 gün 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına ve orada vurgulanan hak ve nesafet ilkesine aykırıdır. Kiracı, TBK'nun 344.maddesine dayanarak endeks ile belirlenen kira miktarından daha düşük bir kira tespitini ve kiranın bu şekilde indirilmesini talep edemez. O halde mahkemece TBK'nun 344/3 maddesi uyarınca endeksin altında kira tespiti yaparak kirayı indirecek şekilde kira tespitine karar verilmesi hatalı olmuştur....

Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; taraflar arasında düzenlenen ve inkar edilmeyen sözleşmeler kapsamında davacı tarafından davalı adına düzenlenen faturalarda fatura bedelinin kira alacağı olarak yazıldığı, davacı şirkete ait 19/06/2020 ve 06/11/2018 tarihli yönetim kurulu kararlarında açıkça kira ilişkisi kabul edilerek davalının ödemesi gereken kira bedelinde indirim yapıldığı ve ayrıca döviz bazında olan kiranın TL'ye çevrildiği, davalı tarafından davacı aleyhine Bakırköy .......... SHM ........... esas sayılı dosyası ile kira bedelinin uyarlanması amacıyla dava açıldığı, iş bu dava dosyasında verilen tedbirin İBAM ............

Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; taraflar arasında düzenlenen ve inkar edilmeyen sözleşmeler kapsamında davacı tarafından davalı adına düzenlenen faturalarda fatura bedelinin kira alacağı olarak yazıldığı, davacı şirkete ait 19/06/2020 ve 06/11/2018 tarihli yönetim kurulu kararlarında açıkça kira ilişkisi kabul edilerek davalının ödemesi gereken kira bedelinde indirim yapıldığı ve ayrıca döviz bazında olan kiranın TL'ye çevrildiği, davalı tarafından davacı aleyhine Bakırköy ........ SHM ........ esas sayılı dosyası ile kira bedelinin uyarlanması amacıyla dava açıldığı, iş bu dava dosyasında verilen tedbirin İBAM ............

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki sözleşmenini uyarlanması davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacılar kendilerine ait binadaki işyerlerini 1.1.2000, 1.2.2000 ve 1.1.2004 tarihli kira sözleşmeleri ile 10 yıl süreyle davalıya kiraladıklarını, kiranın Amerikan Doları olarak ödenmesinin kararlaştırıldığı, davalının tüm kiralananlar için şu anda aylık net 22.000 dolar ödediğini, kiralanandaki değer artışı, çevresel gelişim ve dolar kurundaki düşme nedeniyle edimler arasındaki dengenin kendileri aleyhine bozulduğunu ileri sürerek aylık kiranın dava tarihinden itibaren net 52.000 YTL olarak uyarlanmasını istemişlerdir....

Davacı dava dilekçesinde kira parasının uyarlanması isteminde bulunmuş, mahkemece alınan bilirkişi heyet raporunda uyarlama şartlarının oluşup oluşmadığı, ekonomik şartlar enflasyon, bölgenin imar ve ticari gelişmelerdeki değişimlerin kiralama değerine etkisi, vergi ve amortisman giderlerindeki beklenmeyen artışlar ve emsale ilişkin değerlendirmeler yapılarak taraflar arasındaki kira sözleşmesinin uyarlanmasını gerektirecek düzeyde sözleşmenin kuruluş ve kiranın başlangıç tarihine göre değişiklik meydana gelmediği sonucuna varılarak uyarlama koşullarının oluşmadığı bildirilmiş, davacının dava konusu olayda talebi kira bedelinin değişen ekonomik koşullara uyarlanması talebi olduğu, uyarlama şartlarının oluşmadığı anlaşılmakla, Mahkemenin dosyada toplanan delillere göre, vermiş olduğu kararda usul ve yasaya aykırılık bulunmadığından istinaf talebinde bulunanın istinaf başvurusunun HMK.'nun 353/1- b-1 maddeleri uyarınca reddine dair aşağıdaki kararın verilmesi gerekmiştir....

CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın sulh hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiğini ve taraflar arasındaki kira sözleşmesinde Mersin İcra Dairelerinin kesin yetkili kılındığını, alacaklının takip konusu kira alacağı için düzenlediği faturanın iade edildiğini, Mersin 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2019/1882 esas sayılı dosyası ile kiranın 225.000,00 TL olarak tespiti için dava açtıklarını, bu sebeple itirazlarında 225.000,00 TL kirayı kabul ettiklerini, sözleşmenin 5.maddesine göre kira başlangıç tarihinin 22/02/2011 olduğunu, aylık kiranın 150.000,00 TL + KDV olduğunu, yıllık artışların yapıldığını, kira parasının şartlara göre uyarlanması gerektiğini belirterek davanın, mahkemenin görev ve yetki bakımından usulden reddine karar verilmesini, Mersin 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2019/1882 esas sayılı dosyasının beklenilmesine karar verilmesini talep etmiştir....

Ancak sözleşmede adi yazılı yapılmış olsa da sözleşme uyarınca tapu devredilmiş olması veya inşaatın reddedilemeyecek şekilde tamamlanmış olması halinde artık sözleşmenin şekil şartına uymadan yapıldığının ileri sürülmesi TMK'nın 2. maddesi ile bağdaşmaz Sözleşmede geç teslim nedeni ile maktu olarak kira tamzinatı belirlenmiş ise bu gecikme tazminatı tarafları 1 yıl süre ile bağlar. Gecikmenin bu süreyi aşması halinde rayiç kiranın belirlenmesi ve 1 yıldan sonra rayiç kiranın hüküm altına alınması gerekir. Bu nedenledir ki sözleşmede belirlenen maktu kiranın uyarlanması mümkün değildir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri eser sözleşmelerinin bir türü olup 6098 S.TBK'nın 147. maddesi uyarınca bu sözleşmeden kaynaklı talepler 5 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Kira tazminatı talepleri, işledikleri ayın sonunda muaccel hale geleeğinden bu tarihten itibaren 5 yıl içinde talep edilmemişlerse zamanaşımına uğradığının kabulü gerekir....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki kira sözleşmesinin yeni koşullara uyarlanması ve yeniden kira miktarının tespiti davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne ve kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı, davalının 5 katlı binada 21.6.2002 tarihli sözleşme ile kiracı olduğunu, yeni kira döneminde tadilat ve masraf yaparak binaya kalorifer tesisatı kurulduğunu, ekonomik koşullar ve hak ve nesafete göre de kira bedelinin çok düşük kaldığını ileri sürerek, 21.6.2005 tarihinden itibaren her bir daire için aylık kiranın net 500,00 YTL. olarak tesbitine karar verilmesini istemiştir. Davalı, sulh hukuk mahkemesinin görevli olduğunu, sözleşmeye göre gerekli artışın yapıldığını savunarak davanın reddini dilemiştir....

SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 21/06/2022 NUMARASI : 2022/25 ESAS 2022/681 KARAR DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalının 28.02.2016 tarihli kira sözleşmesi ile davacının kiracısı olduğunu, halihazırda 580,00 TL kira ödediğini, zaman içinde meydana gelen ekonomik gelişmeler, yüksek enflasyon, hayat şartlarının ağırlaşması sonucu kiranın çok düşük düzeyde kaldığını, emsal kira bedellerinin ise kat be kat arttığını, davalıya bu hususta göndermiş oldukları Balıkesir 4. Noterliğinin 01.12.2021 tarih ve 27634 yevmiye numaralı ihtarnamesinden bir sonuç alamadıklarını, bu nedenlerle 580,00 TL olan aylık kiranın 1.500,00 TL'ye uyarlanmasına karar verilmesini talep etmiştir....