DAVA KONUSU : Kira (Kira Parasının Tesbiti İstemli) KARAR : Taraflar arasında görülen davanın yapılan yargılaması sonucunda verilen karara karşı davacılar vekilince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine HMK'nun 353. maddesi uyarınca dosya incelendi. GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ : DAVA : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; kiralanan taşınmazın davalı belediyeye 30/06/2006 tarihinde kiralanmış olduğunu ve hala yapılan kira sözleşmesine göre kira miktarının belirlendiğini, ancak kiralanan taşınmazın ekonomik değerinin yükseldiğini beyan ederek 01/06/2021 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 8.333,00 TL, yıllık kira bedelinin 100.000,00 TL olarak tespitine karar verilmesini dava ve talep ettikleri görülmüştür....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde kira parasının 01/04/2008 gününden başlayarak yıllık, net 40.000,00 TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile yıllık kira parasının net 36.000,00 TL olarak tespiti tahsili cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü. Davada, 01.04.2008 dönemi kira parasının yıllık net 40 000,00 TL olarak tespiti istenilmiştir. Mahkemece, hak ve nesafet ilkesi gereğince talep edilen dönem kira parasının yıllık net 36 000,00 TL olarak tespiti cihetine gidilmiş, hüküm, süresinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Taraflar arasında kira parasının miktarı hususunda bir uyuşmazlık bulunmakta olup, bu uyuşmazlığın kira parasının tespiti yoluyla giderilmesi istenmektedir. Davalının artırarak ödemekte olduğu kira parasını ödemekten vazgeçip önceki dönem kira parasını ödemeye başlaması halinde davacı, hükmen tespit edilmiş ya da sözleşme ile kararlaştırılmış bir kira parası olmadığı sürece davalı kiracıyı kira parasının artırılmış halini ödemesi için zorlayamayacaktır. O halde; davalı taraf artırılması istenilen veya mahkemece karar verilecek olan miktarı ödemeye başlasa bile dava reddedilmeyip bu miktar hüküm altına alınarak aradaki uyuşmazlık çözümlenip, bir tespit hükmü kurulmalıdır....
Taraflar arasındaki kira sözleşmesinde artış şartı bulunmamaktadır. Süresinde gönderilmiş ihtarname veya açılmış dava da bulunmadığına göre 01.05.2009 günü başlayan dönem için kira parasının tespitine karar verilemez. Ancak bu durumda, mahkemece bir sonraki dönem için kira parasının tespitini isteyip istemediği hususunun davacı taraftan sorularak, istemesi halinde bir sonraki dönem için kira parasının tespitine karar verilmesi mümkündür. Öyle ise mahkemece, yukarıdaki ilke ve esaslar gereğince, davacı tarafın talep etmesi durumunda, 1.5.2010 tarihinden itibaren başlayacak dönem için kira tespiti yapması, davacı tarafın bir sonraki dönem için tespit istememesi halinde de, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile davanın reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir....
Somut olayda, eski kiracı olan davalı ile 01.04.2007 tarihinde kira akdi yenilenmiştir. Bu durumda, taraflar arasında düzenlenen kira sözleşmesinin eski sözleşmenin devamı mahiyetinde bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmektedir. Hükme esas alınan kira sözleşmesinin yeni bir sözleşme olarak kabul edilebilmesi ve dava edilen dönemin kira parasının da endeks ilkesine göre belirlenebilmesi için ikinci kira sözleşmesinde belirlenen aylık kira parasının o dönemin olağan rayicine uygun olduğunun bilirkişi heyetince araştırılıp saptanması gerekir. Mahkemece, böyle bir belirleme yapılmadan hüküm kurulmuştur....
Bu durumda, taraflar arasında düzenlenen kira sözleşmesinin eski sözleşmenin devamı mahiyetinde bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmektedir. Hükme esas alınan kira sözleşmesinin yeni bir sözleşme olarak kabul edilebilmesi ve dava edilen dönemin kira parasının da endeks ilkesine göre belirlenebilmesi için ikinci kira sözleşmesinde belirlenen aylık kira parasının o dönemin olağan rayicine uygun olduğunun bilirkişi heyetince araştırılıp saptanması gerekir. Mahkemece, böyle bir belirleme yapılmadan hüküm kurulmuştur....
Kira parasının miktarına ilişkin olarak taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunup mahkemeye müracaat edildiğine ve kira parasının dava yoluyla tespiti istenildiğine göre, kiracı olan taraf artırılması istenilen veya karar verilebilecek miktarı ve bundan daha fazlasını ödese ,yapılan ödemeyi kiraya veren benimsese bile dava red edilmeyip kira bedelinin tespitine karar verilmelidir. Taraflar arasında hükmen tespit edilmiş ya da sözleşme ile kararlaştırılmış bir kira parası olmadığı için davacının yeni dönem kira parasının mahkemece tespiti ile hüküm altına alınmasını istemekte hukuki yararı vardır. Davalının tespit edilecek miktarı ödeyip ödemediği hususu dava açılmasına sebep olup olmaması ve yargılama giderlerinden sorumluluğunun belirlenmesi yönünden sonuca etkilidir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira parasının tespiti Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira parasının tespiti davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Uyuşmazlık, kira parasının belirlenmesine yönelik belediye encümen kararının geçersizliğinin tespiti ile kira parasının aylık 1.531.45 TL olarak tespitine ilişkindir....
Davalı vekili, son ödenen kira parasının aylık toplam 5.000 TL olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece; davanın kısmen kabulüne dair verilen 14.05.2014 tarihli kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi neticesinde; Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin, 22.12.2014 tarih 2014/12135 E.-2014/14301 K. sayılı ilamı ile ''Davacı 31.07.2012 tarihinde açtığı kira parasının tespiti davası ile rayiç kira değerinin 20.000 TL olarak tespitini talep etmiş, tespitini talep ettiği dönemi açıklamamıştır. Mahkemece bu husus davacı vekiline açıklattırılmalıdır. Davacı dava dışı paydaşlar ile davalı tarafça yapılan kira sözleşmesine dayanarak kira parasının tespitini talep etmiş ise de, kira sözleşmesinin başlangıç tarihi bildirilmemiştir....
Mahkemece davalının yeni kira dönemi için ödediği kira bedelinin hak ve nesafet kurallarına uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Kira parasının miktarına ilişkin olarak taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunup mahkemeye müracaat edildiğine ve kira parasının dava yoluyla tespiti istenildiğine göre, davalı taraf, artırılması istenilen veya karar verilebilecek miktarı ve bundan daha fazlasını ödese bile dava red edilmeyip kira bedelinin tespitine karar verilmelidir. Taraflar arasında hükmen tespit edilmiş ya da sözleşme ile kararlaştırılmış bir kira parası olmadığı için davacının yeni dönem kira parasının mahkemece tespiti ile hüküm altına alınmasını istemekte hukuki yararı vardır. Davalı tarafın tespit edilecekmiktarı ödeyip ödemediği hususu , dava açılmasına sebep olup olmaması ve yargılama giderlerinden sorumluluğunun belirlenmesi yönünden sonuca etkilidir....
