Derneklerde sona erme; kendiliğinden sona erme (TMK m. 87), genel kurul kararı ile sona erme (TMK m. 88) ve mahkeme kararı ile sona erme (derneğin feshi- TMK m. 89) olarak üç şekilde gerçekleşmekte olup, kendiliğinden sona erme TMK’nın 87. maddesinde sayılan hallerden ve derneğin feshi ise TMK’nın 89. maddesinde sayılan hallerden birinin varlığı halinde mümkündür. Ayrıca, kendiliğinden sona ermenin tespiti istemli davada görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesi, derneğin feshi istemli davada ise görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:Samsun 2.Sulh Hukuk Mahkemesinin 2022/781 esas, 2022/1777 karar sayılı dava dosyasında verilen dernek (derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti) talebinin karar verilmesine yer olmadığına kararına karşı, davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurması üzerine, dosyanın yapılan inceleme sonucunda; İddia ve savunmaya mahkemece toplanıp değerlendirilen deliller ile duruşma tutanaklarına yansıyan bilgi ve belgelere göre; İstinaf incelemesine konu ve esas teşkil eden eldeki dava; dernek (derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti) istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılıp bitirilen yargılama sonucunda, "... -Davanın konusuz kalması sebebi ile KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA," karar verilmiştir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:Samsun 2.Sulh Hukuk Mahkemesinin 2022/781 esas, 2022/1777 karar sayılı dava dosyasında verilen dernek (derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti) talebinin karar verilmesine yer olmadığına kararına karşı, davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurması üzerine, dosyanın yapılan inceleme sonucunda; İddia ve savunmaya mahkemece toplanıp değerlendirilen deliller ile duruşma tutanaklarına yansıyan bilgi ve belgelere göre; İstinaf incelemesine konu ve esas teşkil eden eldeki dava; dernek (derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti) istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılıp bitirilen yargılama sonucunda, "... -Davanın konusuz kalması sebebi ile KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA," karar verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı dernek vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. KARAR ... Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü'nün 08.12.2015 havale tarihli dilekçesinde, davalı derneğin TMK'nın 87/5. maddesi gereğince kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istenilmiş; mahkemece, davanın kabulüne dair verilen karar davalı dernek vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, davalı .....Yönetimi İşadamları Derneği'nin son genel kurul toplantısını 08.12.2010 tarihinde yaptığı, dernek tüzüğünde olağan genel kurul toplantısının iki yılda bir aralık ayında yapılacağının düzenlendiği, 12.04.2016 tarihli oturuma katılan davalı dernek başkanı ...'...
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 11/11/2020 NUMARASI : 2020/590 ESAS - 2020/1189 KARAR DAVA KONUSU : Dernek (Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti) KARAR : Dairemizde bulunan istinaf başvurusunun yapılan açık incelemesi sonunda; "Davacı vekili"nin istinaf başvurusu üzerine Kocaeli 4. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2020/590 Esas - 2020/1189 Karar sayılı ilamı ve dava dosyası incelendi. TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARI : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Kocaeli ili, Derince İlçesinde kurulu ve faaliyette olan derneğin son olağan genel kurul toplantısının 13/01/2013 tarihinde yapıldığını, 2016 ve 2019 Ocak aylarında yapılması gereken olağan genel kurul toplantılarını üst üste iki defa yapmadığından TMK nın 87. maddesi gereği davalı derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, derneğin sona erdiğinin tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine ilişkindir. Mahkemece Samsun İl Dernekler Müdürlüğü'nün talep yazısı üzerine, dosya üzerinden davanın reddine karar verilmiş, hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir. 5253 sayılı Dernekler Kanununun 18/1. maddesinde “bu Kanunla ilgili olarak hukuk mahkemelerinde bakılacak davalarda basit yargılama usulü uygulanır” denilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : DERNEĞİN KENDİLİĞİNDEN SONA ERDİĞİNİN TESPİTİ -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre dava; derneğin sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir. Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 16.01.2015 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve 26.02.2016 günü Resmi Gazetede yayımlanarak 01.03.2016 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 18. Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Hal böyle olunca, 2797 Yargıtay Kanunu'nun 23.07.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6723 sayılı Kanun'un 21. maddesi ile değişik 60/3. maddesi gereğince dosyanın Yargıtay 18. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, 19.09.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Maddesinde; “Dernekler, aşağıdaki hallerde kendiliğinden sona erer: Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi veya sürenin sona ermesi, îlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması, Borç ödemede acze düşmüş olması, Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi, Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması. Her ilgili, sulh hakiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir.” hükmüne yer verildiğini , bu nedenlerle; T4 Demeği’ nin kendiliğinden sona erdiğinin tespitinin yapılmasını dava etmişlerdir. Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili derneğin davacı tarafından belirtilen 29.07.2012 tarihinden sonra, ilk genel kurulunu süresinde yapmamış olsa da, fesih nedeni oluşturmayacak şekilde ikinci olağan genel kurul süresi içinde 26.05.2018 tarihinde olağan genel kurulunu gerçekleştirmiştir....
Maddesinde; “Dernekler, aşağıdaki hallerde kendiliğinden sona erer: Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi veya sürenin sona ermesi, îlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması, Borç ödemede acze düşmüş olması, Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi, Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması. Her ilgili, sulh hakiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir.” hükmüne yer verildiğini , bu nedenlerle; T4 Demeği’ nin kendiliğinden sona erdiğinin tespitinin yapılmasını dava etmişlerdir. Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili derneğin davacı tarafından belirtilen 29.07.2012 tarihinden sonra, ilk genel kurulunu süresinde yapmamış olsa da, fesih nedeni oluşturmayacak şekilde ikinci olağan genel kurul süresi içinde 26.05.2018 tarihinde olağan genel kurulunu gerçekleştirmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, derneğin kendiliğinden dağıldığının tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Davacı vekili dilekçesinde; davalı ... Derneğinin tüzüğü uyarınca iki yılda bir ekim ayında olağan genel kurul toplantısını yapması gerektiği halde son genel kurul toplantısını 06.05.2006 tarihinde yaptığını, bu tarihten beri olağan genel kurul toplantısını üst üste iki kez yapmaması nedeniyle T.M.K. nun 87/5. maddesi uyarınca derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitini istemiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir....
