Anayasa Mahkemesinin 28.07.2022 tarihli ve 04.10.2022 tarihili Resmi Gazetede yayımlanan 2018/32734 başvuru sayılı kararına göre; Kamulaştırmasız el atma sebebiyle açılan tazminat davasının amacı ve işlevi dikkate alınarak bu hükmün (2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun yargılama giderlerini düzenleyen 29.maddesi) kamulaştırmasız el atma sebebiyle açılan tazminat davalarında uygulanmasının önünde bir engel bulunmamaktadır. Gerçekten kamulaştırmasız el atma sebebiyle açılan tazminat davalarının amacı kamulaştırma bedelinin belirlenmesidir. Üstelik bu davalarda da kamulaştırma bedelinin tespiti davalarındaki yöntemle tazminatın miktarı belirlenmektedir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Davacının davası davaya konu taşınmaza kamulaştırmasız olarak el atılmasından kaynaklanan tazminat, ecri misil ve değer düşüklüğü bedelinin tazmini davasıdır. Kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat davalarında, Kamulaştırma Kanununun değer biçmeye ilişkin hükümleri kıyasen uygulanır. Kamulaştırmasız el atma talebinde bulunabilmek için idarenin taşınmaza hukuken veya fiilen el atması ve sahibinin tasarrufunu engellemesi gerekir. Dosya kapsamından dava konusu taşınmaza su iletim hattı servis yolu ve hidrat yapılmak suretiyle taşınmaza kamulaştırmasız olarak el atıldığı anlaşılmıştır....
Ancak, davacı tarafça açılan kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat ve ecrimisil davasında, kamulaştırmasız el atma tazminatına ilişkin talep, davalı idarece açılan ve yukarıda anılan kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası ile karşılanıp sonuçlandırılmış olduğundan, talep hakkında hüküm tertibine yer olmadığına karar verilmiştir. Bu nedenle, davacı, davalı idarece açılan kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasının açıldığı tarih itibariyle maliki ve hissedarı bulunduğu taşınmazların bedeline hak kazandığından, davacı tarafından daha evvel davalı idare aleyhine açılan ecrimisil davalarının açılma tarihi olan 09.02.2009 ile davalı idare tarafından açılan kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasının açıldığı 01...2009 tarihi arasında olan dönem için yeniden ecrimisil talebinde bulunabilecektir....
GEREĞİ DÜŞÜNÜLÜP GÖRÜŞÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçelerinde özetle: Asıl ve birleşen dosya davacılarının dava konusu Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, Keykubat Mah., 10961 ada, 6 parsel sayılı taşınmazın hissedarlından olduklarını, dava konusu taşınmaza davalı idareler tarafından hukuken ve fiilen el atıldığını, dava konusu taşınmaz ile aynı ana taşınmazdan ifraz edilerek ayrılan 10961 ada - 8 parsel sayılı taşınmaza yönelik Kayseri 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/32 E sayılı dosyası ile açılan kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasında hüküm kurulduğunu ve kararın kesinleştiğini belirterek/ileri sürerek kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat miktarının tespiti ile tahsiline, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava ; "Kamulaştırma (Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tazminat)" istemine ilişkindir....
Gerçekten kamulaştırmasız el atma sebebiyle açılan tazminat davalarının amacı kamulaştırma bedelinin belirlenmesidir. Üstelik bu davalarda da kamulaştırma bedelinin tespiti davalarındaki yöntemle tazminatın miktarı belirlenmektedir. Mahkemeleri kamulaştırmasız el atma davalarında vekâlet ücretini ve yargılama giderlerini başvurucuya yüklemeye mecbur tutan açık bir kanun hükmü de bulunmadığına göre mahkemelerin Anayasa'nın 46. maddesindeki özel güvenceleri gözeterek yorum yapması ve 2942 sayılı Kanun'un 29. maddesinin kapsamını bu çerçevede tespit etmesi Anayasa'nın üstünlüğü ilkesiyle uyumlu olacaktır.... Kamulaştırmasız el atma sebebiyle açılan tazminat davasını inceleyen mahkemelerin idare tarafından 2942 sayılı Kanun'daki olağan kamulaştırma usulünün işletilmemesinin veya buna bağlı olarak kamulaştırma bedelinin tespiti davası açılmamasının basit bir tercih meselesi olmadığını gözönünde tutarak değerlendirme yapması gerekir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ : Şırnak Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 04/11/2014 NUMARASI : 2014/292-2014/490 Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın usulden reddine dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi, davacı idare vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: - K A R A R – Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı idare vekilince temyiz edilmiştir. Kamulaştırmasız el atma davalarında Kamulaştırma Kanununun değerlendirmeye ilişkin hükümleri kıyasen uygulanır. Kamulaştırmasız el atma davalarında Kamulaştırma Kanununun değerlendirme dışındaki hükümlerinin doğrudan uygulanma olanağı yoktur....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ : Şırnak Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 06/11/2014 NUMARASI : 2014/293-2014/502 Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın reddine dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi, davacı idare vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: - K A R A R – Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı idare vekilince temyiz edilmiştir. Kamulaştırmasız el atma davalarında Kamulaştırma Kanununun değerlendirmeye ilişkin hükümleri kıyasen uygulanır. Kamulaştırmasız el atma davalarında Kamulaştırma Kanununun değerlendirme dışındaki hükümlerinin doğrudan uygulanma olanağı yoktur....
Acele el koyma kararının verildiği tarihten itibaren yerleşik Yargıtay içtihatları uyarınca kamulaştırma bedel tespit davası açılması için makul süre olarak kabul edilen 6 aylık süre içerisinde idarece bedel tespit tescil davası açılmaması halinde, malikin kamulaştırmasız el koyma nedeniyle tazminat davası açma hakkı doğar. Somut uyuşmazlıkta makul süre içerisinde davalı idare tarafından bedel tespit tescil davası açılmadığı anlaşılmıştır. Bu durumda davalı idare tarafından Kamulaştırma Kanunu hükümleri uyarınca acele el koyma kararı alındığı ve kamulaştırma yapılmasına ilişkin kararın geri alınmaması ile davalı idarenin acele el koyma kararı doğrultusunda dava konusu taşınmaza her an el atma hukuki hak ve yetkisine sahip olması karşısında kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiği anlaşılmıştır....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı idare vekilinin istinaf sebepleri; 1- İş bu davaların seri dava niteliğinde olduğunu, davalı olarak TEDAŞ GM'ne karşı tapu kaydındaki şerhin kaldırılması talepli birden fazla farklı davacı adına aynı vekil tarafından bu davaların açıldığını, AAÜT'nin 22.maddesine göre seri dava vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, ilk derece mahkemesinin bu taleplerini kabul etmediğini, 2- Davacı tarafından müvekkil kuruma karşı daha önce kamulaştırmasız el atma davası açılmış olup, tapu kaydına 31/b şerhinin anılan davaya istinaden konulduğunu, kamulaştırmasız el atma davasının amaç ve sonuç itibariyle kamulaştırma davasıyla aynı nitelikte olduğunu, yasanın bu maddesinin kamulaştırmasız el atma davalarında da uygulanabileceğini, 3- Kamulaştırmasız el atma davalarında kurum lehine hükmedilen irtifak hakkının tescilinin davacıların taşınmaz mülkiyetini devri sebebiyle yapılamadığını, 4- Kamulaştırmasız el atma davalarında sundukları cevap dilekçelerinde...
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı idare vekilinin istinaf sebepleri; 1- İş bu davaların seri dava niteliğinde olduğunu, davalı olarak TEDAŞ GM'ne karşı tapu kaydındaki şerhin kaldırılması talepli birden fazla farklı davacı adına aynı vekil tarafından bu davaların açıldığını, AAÜT'nin 22.maddesine göre seri dava vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, ilk derece mahkemesinin bu taleplerini kabul etmediğini, 2- Davacı tarafından müvekkil kuruma karşı daha önce kamulaştırmasız el atma davası açılmış olup, tapu kaydına 31/b şerhinin anılan davaya istinaden konulduğunu, kamulaştırmasız el atma davasının amaç ve sonuç itibariyle kamulaştırma davasıyla aynı nitelikte olduğunu, yasanın bu maddesinin kamulaştırmasız el atma davalarında da uygulanabileceğini, 3- Kamulaştırmasız el atma davalarında kurum lehine hükmedilen irtifak hakkının tescilinin davacıların taşınmaz mülkiyetini devri sebebiyle yapılamadığını, 4- Kamulaştırmasız el atma davalarında sundukları cevap dilekçelerinde...
