ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 15/04/2021 NUMARASI : 2018/306 Esas - 2021/159 Karar DAVA KONUSU : IR Hakkının Bedelsiz Terkini KARAR : Yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün istinaf incelenmesi talep edilmiş olmakla, dairemizce dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda gereği görüşülüp düşünüldü; TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul İli, Kartal İlçesi, Yakacık Mahallesi, 12351 ada 39 parsel sayılı taşınmaz üzerinde davalı idare lehine Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1969/445- 1970/122 sayılı ilamı ile 590 m2 alan üzerinde kurulan irtifak hakkının bedelsiz olarak terkinine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Davacılar vekili, müvekkillerinin maliki olduğu ... ili, ... ilçesi 283 ada 15 parsel sayılı taşınmazın 1262,25 metrekarelik kısmında davalı Tedaş lehine 1968 yılında irtifak hakkı tesis edildiğini, daha sonra enerji nakil hattının başka bir güzergahta yer altına alındığını, bu aşamadan sonra davacıların parselinden geçen enerji nakil hattının fiilen ve hukuken devre dışı kaldığını, davacıların irtifak hakkının terkini talebi ile davalı kuruma başvurduğunda kendilerinden 401.946,60TL bedel istendiğini belirterek dava konusu taşınmazdaki irtifak hakkının bedelsiz olarak terkinini, bedelsiz terkin uygun görülmez ise mahkemece tayin edilecek uygun bir bedel karşılığında 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 785/1. maddesi gereğince davalı lehine olan irtifak şerhinin terkinine karar verilmesini talep etmiştir....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; dava konusu kararın bozulması ve tespit edilecek bedel karşılığında terkine karar verilmesi gerektiğini, yasaca "bedel karşılığında" dendiği halde ilk derece mahkemesinin bu konu da bedelsiz terkin yaptığını, dava aşamasındaki beyan ve itirazlarının dikkate alınmadığını belirterek, davanın reddine kabul edilecekse de karardaki gibi bedelsiz irtifak hakkının kaldırılması şeklinde değil, güncel rayiç bedelin veya ödenen bedelin güncellenmesi şeklinde tespit edilecek olan bedel karşılığında karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: dava, irtifak hakkının bedelsiz olarak tapu kaydından terkini isteğine ilişkindir....
O halde, irtifak hakkının kuruluşundaki yarar devam ettiği sürece bu hakkın korunması gerekir. Öte yandan, yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir. Bu durumda irtifak hakkı ancak bir mahkeme kararı ile ve hak sahibine ödenecek bir tazminat karşılığında ortadan kaldırılabilir. Ancak, irtifak hakkının sahibine sağladığı yararın kısmen ortadan kalmış olması, bu hakkın da ortadan kalkması için yeterli bir sebep değildir....
hakkının terkini halinde de terkin tarihinde irtifak bedelinin ne kadar olduğunun tespit edilmesi ve bedelinin irtifak hakkı sahibine ödenmesi kaydı ile terkininin mümkün olabildiğini belirterek; davanın öncelikle zamanaşımı nedeniyle, bu kabul edilmez ise İrtifak hakkı bedeli mukabilinde kaldırılacağından bedelsiz terkini talebinin reddine karar verilmesini savunmuştur....
Ancak sonuç olarak istemi tapu kaydındaki irtifak hakkının terkini olduğuna göre bu irtifak hakkının gerek anılan 14.maddesi kapsamında gerekse Medeni Kanunda düzenlenen irtifak hakkının sona ermesine ilişkin hükümler uyarınca değerlendirilmesi davanın hak sahipleri aleyhine açılması gerektiği olgusunu değiştirmeyecektir. Hal böyle olunca da, davanın pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddedilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamaktadır. SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle davacının temyiz itirazlarının reddi ile hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenden alınmasına 01.05.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
CEVAP Davalı idare vekili cevap dilekçesinde; ilk irtifak tesisinde irtifak bedelinin ödenmiş olduğunu, hattın kaldırılmasının irtifak hakkının kaldırılacağı anlamına gelmediğini, davacı yanın 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 785 inci maddesine dayanarak irtifak hakkının terkinini bedelsiz olarak istenebileceğini belirtse de kanuna göre, 'bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir' hükmü gereğince terkinin bedelsiz olamayacağını, irtifak hakkı kurulurken alınan rayiç bedelin kaldırılırken de gözetilmesi gerektiğini belirtmekterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI İlk Derece Mahkemesinin 15.05.2018 tarihli ve 2017/283 Esas, 2018/249 Karar sayılı kararıyla; davanın kabulüne karar verilmiştir. IV. İSTİNAF A. İstinaf Yoluna Başvuranlar İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. B....
davalı idareyi müvekkilin taşınmazına adeta ortak etmek ve müvekkilin anayasal hakkı olan mülkiyet hakkının ihlal edilmesi anlamına geldiğini, dosyaya sunulu 04.02.2021 tarihli heyet raporunda demonte edildiği tespit edilen havai hat ile ilgili irtifak hakkının terkini amacıyla dava konusu edilen 281,25 TL tutarındaki irtifak bedeli için Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkeme kararları ışığında 3 alternatifli hesaplama yapıldığını, bilirkişiler tarafından üçüncü alternatif olarak irtifak hakkının terkini için Yargıtay kararına atıfta bulunarak ödenen bedelin yasal faiz ile güncellenmesi ile hesap yapılmış olup, hak ve nesafet kurallarına da uygun bir hesaplama olduğunu, istinaf talebinin kabulü ile İstanbul Anadolu 9....
Dosya kapsamından, davacı davasında, şirkete ait ... ili, ... ilçesi, 172 ada, 3 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ... lehine tescilli 65 m²'lik irtifak hakının bedelsiz olarak terkini ile şirketin başvurusuna rağmen, konusuz kalan irtifak kaldırılmaması sebebiyle uğramış olduğu 1.000,00.-TL tazminatın davalılardan tahsili ile ayrıca taşınmaz üzerindeki irtifak hakkının bedelsiz olarak terkinine karar verilmesini talep ettiği, taraflar arasında doğrudan bir ticari ilişkinin bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu durumda, taraflar arasındaki somut uyuşmazlığın, taşınmaz üzerine 26/05/1967 tarihinde ... lehine tesis edilen daimi irtifak hakkının terkinine ilişkin olup, bu hali ile davanın ticari işlerden kaynaklanmadığı, Kamulaştırma Kanununun 22. maddesinden kaynaklanan irtifak hakkının kaldırılması davası niteliğinde olduğu anlaşılmakla, Kamulaştırma Kanununun 37. maddesi gereğince; uyuşmazlığın, ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülerek çözümlenmesi gerekmektedir....
Türk Medeni Kanununun 785. maddesinde belirtilen (lehine irtifak hakkı kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebileceği gibi yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir.)hükmü gözetildiğinde irtifak hakkının tescili 20.11.1969 tarihli 121157 yevmiye nolu işlemle yapılmış olup, “ilgili amme müessesesine devri şartıyla okuldan başka bir inşaat yapılmamak üzere İstanbul Belediyesi lehine irtifak hakkı” olarak kurulduğu, Belediyeye ilk öğretim tesisleri inşaatı yapmak şartıyla üst hakkı tanınmasına rağmen, 1969 yılından beri irtifak hakkının tesis edildiği amacın gereği olarak çalışma yapılmış olmaması nedeniyle irtifaktan beklenen yararın kalmadığı, mülkiyet hakkını kısıtlandığı ve irtifakın tesisi anında malike bedel ödenmiş olduğu da kanıtlanmamış olduğundan terkin nedeniyle ödenmesi gereken bir bedel de bulunmadığından TMK 785 maddesi...
