Yine aynı Yasa'nın 77. maddesinde, mahkemenin, yargılamanın mümkün olduğunca hızlı ve bir düzen içerisinde seyretmesini sağlamakla yükümlü olduğu belirtilmiştir. Sigortalılığa ilişkin, "hizmet tespiti" davası ile iş kazası olduğunun tespiti davaları 506 sayılı Yasa'dan kaynaklanmaktadır ve kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını ve iş kazasının yasal unsurlarının gerçekleşip gerçekleşmediğini belirlemelidir. İş kazası sonucu maluliyet nedeniyle açılan maddi tazminat davasında ise, öncelikle zararlandırıcı olayın iş kazası olduğunun belirlenmiş olması ge-rekir. Daha sonra müterafik kusur oranlarının belirlenmesi ve tazminatın he-saplanması için ayrı ayrı bilirkişi incelemeleri yaptırılmalıdır....
İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 26/04/2022 NUMARASI : 2019/241 ESAS, 2022/97 KARAR DAVA KONUSU : HİZMET TESPİTİ ve İŞ KAZASI TESPİTİ KARAR : İlk derece mahkemesince verilen karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Dairemizce dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda gereği görüşülüp düşünüldü. I.TALEP: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin murisi Muhsin Örnek'in 23/08/2016 tarihinde araç sürücüsü T6 hakimiyetindeki 34 XX 211 plakalı aracın hakimiyetini kaybederek karşı istikametten gelen araç ile çarpışması sonucu hayatını kaybettiği olayın iş kazası olduğunun tespiti ile murisin davalılar yanında çalıştığının tespitini talep dava etmiştir. II.CEVAP: Davalı şirket ve davalı İlyas vekili, müvekkili ile davacıların murisi arasında işçi-işveren ilişkisinin bulunmadığını, hizmet akdine dayalı çalışmasının olmadığını ileri sürerek, haksız açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; "Hizmet tespiti davalarında hak düşürücü sürenin istisnaları olup, bunlardan biri de İşçilik hakları ve tazminatlarına ilişkin olarak verilmiş olan kesin hüküm niteliğini taşıyan yargı kararlarının olmasıdır. Müvekkil 15.09.2017 tarihinde kömür yükleme ve boşaltma işçisi olarak asgari ücretle davalı iş yerinde işe başlamıştır. Müvekkil iş yerinde geçirmiş olduğu 31.10.2017 tarihli iş kazası ile ağır şekilde yaralanmıştır. İş kazasından sonra müvekkilin sigorta başlangıcının yapılmadığı anlaşılmıştır. İş kazasından dolayı maddi ve manevi tazminat davası Gebze 1. İş mahkemesi 2008/ 303 Esas sayılı dosyasında ve İş Kazasını tespiti için açılmış Gebze 2. İş Mahkemesi 2016/ 291 Esas sayılı dosyaları halen derdesttir....
İŞ KAZASI SONUCU MALULİYETİŞGÖRMEZLİK RAPORU 506 S. SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(MÜLGA) [ Madde 19 ] "İçtihat Metni" Davacı, 04.01.1995 tarihinde meyrana gelen olayın iş kazası ve malüliyet oranında %28 olduğunun tespiti ile fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000.TL'nin yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir. Mahkeme, bozmaya uyarak ilâmında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir....
İŞ KAZASI SONUCU MALULİYETTEN KAYNAKLANAN MADDİ VE MANEVİ TAZMİNATÖN SORUN 5510 S. SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU [ Madde 95 ] "İçtihat Metni" Davacı, iş kazası sonucu maluliyetinden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir. Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. 1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici nedenlere göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine, 2- Dava, iş kazasına uğrayan davacının maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir....
Hizmet akdinin unsurları; 1- Hizmetin belirli veya belirli olmayan bir zaman içinde görülmesi, 2- Hizmet akdinin konusu olan edimin işverene ait işyerinde yerine getirilmesi, 3- Edimin ifası sırasında işverenin denetim ve gözetimi altında bulunması, 4- Edimin ücret karşılığında yapılması ve ücretin zaman esası üzerinden saptanmasıdır. Ücret zaman itibariyle olmayıp yapılan işe göre verildiği takdirde dahi belirli ya da belirli olmayan bir zaman için alınmış veya çalışılmış oldukça hizmet akdi yine mevcuttur. İstisna akdinde ise; bir eserin ücret karşılığında yaratılması söz konusudur. İstisna akdinde ücretin tespitinde eser gözönünde tutulur. İş sahibinin talimat verme yetkisi ise, elde edilecek sonuç içindir. Halbuki hizmet akdinde emir ve talimat yetkisi işçinin çalışma yerinin, işe başlangıç ve sona eriş saatinin işverence tespiti biçimindedir. Hizmet akdinin belirleyici ve ayırıcı unsurları zaman ve bağımlılıktır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE Dava, T1 09/06/2003 tarihinde iş kazası geçirdiğinin tespiti istemine ilişkindir. İş kazasının tespiti istemine ilişkin bu tür davalar 506 sayılı Yasa'nın 11. maddesinden ( 5510 sayılı Yasa'nın 13.maddesinden ) kaynaklanmaktadır. Anılan maddeye göre, iş kazası, a) sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) işveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, c) sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında sigortalıyı bedence veya ruhça arızaya uğratan olaylardır. Zararlandırıcı sigorta olayının iş kazası sayılması için, 1) sigorta olayına maruz kalan kişinin sigortalı olması ( hizmet akdi ile çalışması) 2) sigorta olayının maddede sayılı sınırlı olarak belirtilen hal ve durumlardan birinde meydana gelmesi koşuldur....
Eldeki davada uyuşmazlık olayın SGK yönünden 506 sayılı Yasa'nın 11. maddesine göre "iş kazası" sayılıp sayılmayacağı ve SGK'nun davacılara 506 sayılı Yasada iş kazası sigorta kolundan öngörülen yardımları yapmakla yükümlü olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. Dosya İçeriğinden yurt dışında çalışmak üzere götürülmekte iken, kazaya maruz kalan işçinin uzun vadeli sigorta kolları olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası bakımından topluluk sigortasına tabi olduğu iş kazası ve meslek hastalıklarına karşı topluluk sigortası yapılmadığı anlaşılmaktadır. Kamu hukuku alanına giren Sosyal Güvenlik Hukuku'nun hizmet akdiyle çalışanlar yönünden başlıca kaynağını oluşturan olay tarihinde yürürlükte bulunan 506 sayılı Yasa, SGK'na yükümlülükler getiren bir sosyal güvenlik sözleşmesi veya topluluk sigortası bulunmadığı takdirde kural olarak Türk milli sınırları içerisinde ve Türkiye'de tescilli işyerleri ve işverenler ile kanun kapsamındaki işçiler için uygulanabilir....
Davalı Kurum vekili; kurum aleyhine açılan davanın mesnetsiz olduğunu, davacı T1 06.10.2009 tarihine ait iş kazası bildirimi bulunmadığını, sürekli iş görmezlik gelirine müracaatının da olmadığını, olayın iş kazası olup olmadığı net olmadığından maluliyet tespiti ve akabinde maluliyet geliri bağlanmasının da mümkün olmadığını beyana; davanın reddini talep etmiştir. HÜKÜM ÖZETİ : İlk derece mahkemesince Davanın kabulü ile; -06.10.2009 tarihli kalp krizinin davalı iş yerinde gerçekleştiği anlaşıldığından İŞ KAZASI olduğunun tespitine karar verilmiştir....
Dosya içindeki bilgi ve belgelerden, bu dava ile birlikte hizmet tespiti davası açıldığı, alacak ve hizmet tespiti dosyalarının son duruşmada tefrikine karar verildiği, hizmet tespiti davasının karar tarihinde halen derdest olduğu, mahkemece hizmet tespiti davasının sonucu beklenmeden işçilik alacaklarının hüküm altına alındığı anlaşılmaktadır. Yapılacak iş, hizmet tespiti davasında verilecek kararın kesinleşmesi beklenerek davacının hizmet süresini belirleyip işçilik alacaklarını bu hizmet süresi gözetilerek hesaplatıp çıkacak sonuca göre karar vermektir. Davacının hizmet süresinin belirlenmesi amacıyla açtığı ve halen derdest olan hizmet tespiti davasının sonucu beklenilmeden hüküm kurulması hatalı olup bozma nedenidir....
