"İçtihat Metni" Mahkemesi :İş Mahkemesi Dava, prime esas kazanç tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, ilamından belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. Davacı, davalı işverene ait işyerinde 1993 yılı Ocak ile 2009 yılı Temmuz ayı arasında çalıştığı süre zarfındaki gerçek ücretinin tespitini talep etmiştir. Mahkemece davacının prime esas ücretinin son ay itibariyle brüt 2.000,00 TL olduğunun tespitine karar verilmiştir. Prime esas kazanç tutarının tespiti davasının 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca yasal dayanağı 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77 ve 5510 sayılı Kanunun 80. maddesidir....
Yerel mahkemece davacı sigortalı tarafından açılan hizmet ve prime esas kazanç tespiti yönünden açılan davada, şehirlerarası yolcu taşımacılığında şoför olarak çalışan davacının emsal ücret araştırmasına göre asgari ücret üzerinde ücret aldığı,” gerekçesi ile hizmet tespiti yanında prime esas kazancın tespitine karar verilmiş, kararın davalı işveren ve kurum tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine karar verilmiştir. 2. Kararın temyizi üzerine ise çoğunluk görüşü ile prime esas kazancın tespitinde gerçek ücretin alınmasının koşul olduğu kabul edilmekle birlikte “yazılı delil başlangıcı ve senetle ispat sınırının altında kalma dışında tanık deliline dayanılamayacağı ve emsal ücretin esas alınamayacağı, bu kapsamda araştırma yapılması” gerektiği gerekçesi ile bozulmasına kararı verilmiştir. 3. Sosyal Güvenlik Hakkının niteliği: Anayasa’nın 60. Maddesi uyarınca “Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir....
Uyuşmazlık dava konusu dönemde davalı işyerinden bildirilen prime esas kazançların gerçek ücrete ilişkin olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. ...’na, davalı işveren tarafından ödenen ve ödenmesi gereken primlerin miktarının belirlenebilmesi amacıyla, prime esas kazancın tespitinde, gerçek ücretin esas alınması koşuldur. Sigortalının prime esas kazancının belirlenmesinde, 506 sayılı Yasanın 78. ve 5510 sayılı Yasanın 82. maddelerinde belirtilen sınırlar dikkate alınarak gerçek ücretin esas alınması koşuldur....
Yazılı delille ispat sınırının altında kalan miktar için tanık dinlenebileceği gibi, tespiti istenen miktar sınırı aşsa dahi varlığı iddia edilen çalışmanın öncesine ve sonrasına ait yazılı delil başlangıcı sayılabilecek belgeler bulunuyorsa tanık dinlenmesi mümkündür. Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 20.10.2010 gün ve 2010/10-480 Esas - 2010/523 Karar, 20.10.2010 gün ve 2010/10-481 Esas - 2010/524 Karar, 20.10.2010 gün ve 2010/10-482 Esas - 2010/525 Karar, 19.10.2011 gün ve 2011/10-608 Esas - 2011/649 Karar, 19.06.2013 gün ve 2012/10-1617 Esas - 2013/850 Karar sayılı ilamlarında da aynı görüş ve yaklaşım benimsenmiştir....
Dava, hizmet ve sigorta primine esas kazanç (ücret) tutarının tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Hükmün, taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. 24.10.2011-24.12.2012 tarihleri arasında davalı şirkete ait işyerinde garson olarak çalışma süreleri ile en son 1.300 TL ücret alındığı belirtilerek sigorta primine esas kazancın tespiti istemli davada, Mahkemece, yapılan yargılama sonunda dava dışı işyerinden bildirilen süreler (24.10.2011-05.11.2011) ile davalı işyerinden bildirilen süreler dışlanmak suretiyle, hizmet tespiti 05.01.2011-10.04.2012 süreleri yönünden kısmen kabul edilmiş, diğer talep yönünden ise tanık beyanı ve emsal ücret esas alınmak üzere 1300 TL net ücret üzerinden tespiti yönünde hüküm kurulmuştur....
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ: Dairemizce dosya üzerinde ileri sürülen istinaf nedenleri ve HMK'nın 355. Maddesi gereği re'sen kamu düzenine aykırılık yönünden yapılan inceleme neticesinde; Dava, hizmet tespiti ile prime esas kazancın tespiti istemine ilişkindir. Prime esas kazanç tutarı tespitinin 5510 Sayılı Kanunu'nun geçici 7. maddesi uyarınca yasal dayanağı 506 Sayılı Kanunu'nun 77 ve 5510 Sayılı Kanun'un 80. maddesidir. Bu kapsamda davacı işçinin, işin ve işyerinin kapsam ve niteliği dikkate alınarak, ücretinin ve davalı T3 davalı işveren/işverenler tarafından ödenen ve ödenmesi gereken primlerin miktarının belirlenebilmesi amacıyla, prime esas kazancın tespitinde, gerçek ücretin esas alınması koşuldur. Gerçek ücret, sigortalının kıdemi, yaptığı işin özelliği ve niteliğine göre ödenmesi gereken ücrettir. Hizmet akdinin tarafları görünüşte bir ücret belirlemiş olabilirler, ancak bu ücret tarafların aralarında kararlaştırdıkları gerçek ücret olmayabilir....
Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır. Prime esas kazanç tutarının tespiti davasının ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca yasal dayanağı 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77 ve 5510 sayılı Kanunun 80. maddesidir. Bu kapsamda davacı işçinin, işin ve işyerinin kapsam ve niteliği dikkate alınarak, ücretinin ve davalı Sosyal Güvenlik Kurumu’na davalı işveren/işverenler tarafından ödenen ve ödenmesi gereken primlerin miktarının belirlenebilmesi amacıyla, prime esas kazancın tespitinde, gerçek ücretin esas alınması koşuldur....
Mahkemece davanın kabulüyle, davacının davalı işyerinde 10.12.2001-04.09.2009 tarihleri arasında fiili ve eylemli olarak kesintisiz şekilde çalıştığının ve en son net aylık ücretinin 1.150, 00 TL olduğunun tespitine karar verilmiştir. Prime esas kazanç tutarının tespiti davasının 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca yasal dayanağı 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77 ve 5510 sayılı Kanunun 80. maddesidir. Bu kapsamda davacı işçinin, işin ve işyerinin kapsam ve niteliği dikkate alınarak, ücretinin ve davalı ...’na davalı işveren/işverenler tarafından ödenen ve ödenmesi gereken primlerin miktarının belirlenebilmesi amacıyla, prime esas kazancın tespitinde, gerçek ücretin esas alınması koşuldur. Gerçek ücret; sigortalının kıdemi, yaptığı işin özelliği ve niteliğine göre ödenmesi gereken ücrettir....
ın muhalefetine karşı; Başkan ... ile Üyeler ..., ... ve ...'ün oyları ve oyçokluğuyla, 09.02.2022 gününde karar verildi. KARŞI OY 1.Çoğunluk ile aradaki temel uyuşmazlık prime esas kazancın (ücretin) tespitinde, aylık ücret tutarının 6100 sayılı HMK.’un 200 ve 202....
Mahkemece verilen 24.05.2016 tarihli karar, Dairemizin 20.09.2017 tarih ve 2016/16250 E., 2017/5996 K. sayılı ilamı ile; hizmet sürelerinin tespitine yönelik verilen hükmün onanmasına ve prime esas kazancın tespiti yönünden Mahkemece emsal ücret araştırması yapılarak karar verildiği, eksik inceleme ve araştırma sonucu hüküm kurulduğu belirtilerek bozulmasına karar verilmiştir. Mahkemece bozmaya uyulmuş ise de, prime esas kazancın tespiti yönünden yeterli araştırma yapılmadan hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır. Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun “Prime esas ücretler” başlığını taşıyan 77. maddesinin 1. fıkrası ile 5510 sayılı Kanunun “Prime esas kazançlar” başlıklı 80. maddesinin 1. fıkrasında, sigortalıların prime esas kazançlarının nasıl belirleneceği açıklanmıştır....
