Görüldüğü gibi sigortalı olmak çalışma ve prim ödeme ilkesine bağlı olduğundan, “hizmet tespiti” ve “prime esas kazancın tespiti” davaları sosyal güvenlik hakkının özünü oluşturmaktadır. Bu nedenle prime esas kazancın tespiti davaları kamu düzeninden olmaları nedeniyle özel bir titizlik ve duyarlılıkla yürütülmelidir. 20. Kendiliğinden araştırma ilkesi; dava malzemesinin hazırlanmasında, tarafların yanı sıra hâkimin de görevli olması hâli olup bu ilke kamu yararı gerekçesine dayanır ve taraflarca hazırlama ilkesinin istisnasıdır. Öyle ki bu davalarda taraflardan birinin isticvabı ve bunun ikrarla sonuçlanması durumunda bile hâkim kendiliğinden araştırma yetkisine sahip bulunmaktadır. Bu davalarda iddianın ve savunmanın genişletilmesi yasağı uygulanmaz yine hâkim kesin delillerle de bağlı değildir. 21....
Davalı Cevabının Özeti: Davalı ... vekili, davacının iddialarının soyut ve gerçek dışı olduğunu, davacının fazla mesai ücretlerinin olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Davalı vekili, prime esas kazanç miktarlarının işverenler tarafından kuruma bildirildiği, kurumca yapılan bir hatanın olmadığı, davacının davasını ispat etmesi gerektiği beyanıyla davanın reddini istemiştir. Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Temyiz: Kararı davalılar vekilleri temyiz etmiştir. Gerekçe: Her ne kadar işçilik alacakları (1 Mayıs Ödemeleri, Öğrenim Yardımı ve Fazla çalışma ücreti) ve prime esas kazancın tespiti taleplerinin aynı davada yargılaması yürütülmüş ise de; işçilik alacakları mahkemenin taraf delilleri ile bağlı olması ilkesine tabi bir yargılama gerektirmekte, oysa ki prime esas kazancın tespiti davasında re’sen araştırma ilkesi geçerli olmaktadır....
Davalı Cevabının Özeti: Davalı ... vekili, davacının iddialarının soyut ve gerçek dışı olduğunu, davacının fazla mesai ücretlerinin olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Davalı vekili, prime esas kazanç miktarlarının işverenler tarafından kuruma bildirildiği, kurumca yapılan bir hatanın olmadığı, davacının davasını ispat etmesi gerektiği beyanıyla davanın reddini istemiştir. Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Temyiz: Kararı davalılar vekilleri temyiz etmiştir. Gerekçe: Her ne kadar işçilik alacakları (1 Mayıs Ödemeleri, Öğrenim Yardımı ve Fazla çalışma ücreti) ve prime esas kazancın tespiti taleplerinin aynı davada yargılaması yürütülmüş ise de; işçilik alacakları mahkemenin taraf delilleri ile bağlı olması ilkesine tabi bir yargılama gerektirmekte, oysa ki prime esas kazancın tespiti davasında re’sen araştırma ilkesi geçerli olmaktadır....
"İçtihat Metni"Mahkemesi:İş Mahkemesi Dava, prime esas kazancın tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Hükmün, taraf avukatları tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ......
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi Dava, hizmet tespiti ve sigorta primine esas kazancın tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, uyulan bozma sonrası ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir....
Hizmet ve prime esas kazancın tespiti istemi ile açılan davada yerel mahkemenin hizmet tespiti yönünden kısmen kabul, prime esas kazanç tespiti yönünden ise kabul kararı çoğunluk görüşü ile “Prime esas kazancın tespiti bakımından mahkemece Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 200. maddesi kapsamında irdeleme ve değerlendirme yapılması gerektiği, işçilik alacaklarında tespit edilen ücretin bağlayıcı ve tanık anlatımları ve emsal ücret araştırmasına dayanılarak karar verilmesinin doğru olmadığı, prime esas kazancın yazılı delille kanıtlanamadığı gerekçesi ile yerel mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir. 2....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi No : 2016/741-2020/97 Dava, hizmet tespiti ve prime esas kazanç tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, bozma kararından sonra ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. 1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre davalılar vekillerinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Prime esas kazanç tutarının tespiti davasının 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca yasal dayanağı 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77 ve 5510 sayılı Kanunun 80. maddesidir....
Öncelikle Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun da isabetle vurguladığı gibi "Kamu düzeninden olma koşulu re’sen araştırma ilkesini ve sonuç olarak hâkimin delilleri serbestçe, kendiliğinden toplayarak sonuca gitmesini beraberinde getirir. Sigortalı kavramı, kısa ve uzun vadeli sigorta kolları bakımından sosyal güvence sistemine adına prim ödenmesi gereken yahut kendi adına prim ödemesi gereken kişiyi ifade eder. Görüldüğü gibi sigortalı olmak çalışma ve prim ödeme ilkesine bağlı olduğundan, “hizmet tespiti” ve “prime esas kazancın tespiti” davaları sosyal güvenlik hakkının özünü oluşturmaktadır. Bu nedenle prime esas kazancın tespiti davaları kamu düzeninden olmaları nedeniyle özel bir titizlik ve duyarlılıkla yürütülmelidir" (Y. HGK 08.06.2022 tarih ve 2020/(21)10-280 Esas, 2022/871 Karar). 6. Prime esas kazanç tespiti davası kamu düzeninden olduğuna göre kural olarak işçilik alacakları davasında saptanan ücret, prime esas kazanç tespiti davasında kesin delil niteliğinde kabul edilemez....
Mahkemece davacının Kurum'a bildirilen prime esas kazancın üstünde ücret aldığını ispatlayamadığının göz önünde bulundurulması gerekir iken dosya içerisinde yer alan bu belgeler esas alınarak sonuca gidilmiş olması hatalı olmuştur. Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutularak davanın reddi gerekir iken yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. O halde, davalı taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır…" gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir. 2-Davalı ... San. Tic. Ltd. Şti. vekili HUKUK GENEL KURULU KARARI Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki belgeler okunduktan sonra gereği görüşüldü: Dava prime esas kazancın tespiti istemine ilişkindir....
Hangi tarih aralığı için ne kadar ücret yönünden prime esas kazancın tespitini talep ettiği açıkça sorularak, Kurum tarafından bağlanan aylığın güncellenmesi ve fark alacakların ödenmesi talebi yönünden prime esas kazancın tespiti davasının bir arada görülemeyeceği, Kurum işlemi yönünden sadece Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının davalı olması gerektiği göz önüne alınarak, Kurum tarafından bağlanan aylığın güncellenmesi ve fark alacakların ödenmesi talebi yönünden tefrik kararı verilmelidir. 2- Prime esas kazanç tutarı tespitinin 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca yasal dayanağı 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77 ve 5510 sayılı Kanunun 80. maddesidir....
