Sulh Hukuk Mahkemesi, gaiplik davalarında TMK'nın 32 ve devamı maddeleri gereğince Asliye Hukuk Mahkemelerinin görevinde olduğu gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiştir. Karşıyaka Asliye 2. Hukuk Mahkemesince, 6100 sayılı HMK'nın 382/II-a-4. maddesi uyarınca çekişmesiz yargı işlerinden olan gaiplik kararı verilmesine ilişkin davanın anılan Kanun’un 383. maddesi uyarınca sulh hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiği bildirilerek görevsizlik kararı verilmiştir. Dava, gaiplik kararı verilmesi istemine ilişkindir....
-KARAR- Dava, 5737 Sayılı Yasanın 17.maddesine dayalı gaiplik ve tapu iptal-tescil istekli olarak açılmış, yargılama sırasında taşınmazın satılması nedeniyle talep bedele dönüştürülmüştür. Mahkemece, 5737 Sayılı Yasanın 17.maddesinde belirtilen koşulların gerçekleştiği gözetilerek davanın kabulüne karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik yoktur....
Somut olay yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda değerledirildiğinde; çekişmesiz yargı işi olan gaiplik hakkındaki hükümlerin kamu düzenine ilişkin olması nedeniyle Mahkemece re'sen araştırma yapılabileceği de gözetilerek, gaipliğine karar verilmesi istenilen Kayseri ili Melikgazi ilçesi Anbar Mahallesi 10086 ada 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki Kadir Kavuncuoğlu'ndan 5 yıldan fazla süredir haber alınamadığı, nüfus cüzdanı verilme tarihi nazara alındığında da 120 yaş civarında olup söz konusu yaşın, ortalama yaşam süresinin üzerinde olduğu, bu sebeple gaipliği istenen Kadir Kavuncuoğlu'unun ölümü hakkında kuvvetli olasılık bulunduğu, TMK.nun 32. maddesinde yer alan gaiplik şartlarının oluştuğu, ilk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olduğu, bu itibarla davalı tarafın istinaf isteminin yerinde olmadığı anlaşılmıştır....
Somut olay yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda değerledirildiğinde; çekişmesiz yargı işi olan gaiplik hakkındaki hükümlerin kamu düzenine ilişkin olması nedeniyle Mahkemece re'sen araştırma yapılabileceği de gözetilerek, gaipliğine karar verilmesi istenilen Kayseri ili Melikgazi ilçesi Anbar Mahallesi 10086 ada 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki Kadir Kavuncuoğlu'ndan 5 yıldan fazla süredir haber alınamadığı, nüfus cüzdanı verilme tarihi nazara alındığında da 120 yaş civarında olup söz konusu yaşın, ortalama yaşam süresinin üzerinde olduğu, bu sebeple gaipliği istenen Kadir Kavuncuoğlu'unun ölümü hakkında kuvvetli olasılık bulunduğu, TMK.nun 32. maddesinde yer alan gaiplik şartlarının oluştuğu, ilk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olduğu, bu itibarla davalı tarafın istinaf isteminin yerinde olmadığı anlaşılmıştır....
Gaiplik kararı verilebilmesi için gerekli ilân süresinde hiçbir hak sahibi ortaya çıkmazsa, aksine hüküm bulunmadıkça, gaibin mirası Devlete geçer. Devlet, gaibe veya ... hak sahiplerine karşı, aynen gaibin mirasını teslim alanlar gibi geri vermekle yükümlüdür.” şeklindedir. Somut olay ve ilgili Yasa maddesi birlikte değerlendirildiğinde; haklarında gaiplik kararı verilmesi talep edilen kişilerin hisselerinin on yıldan fazla süredir kayyım tarafından yönetildiği, atanan kayyımın yönetim kayyımı olduğu, mahalli mahkemece haklarında gaiplik kararı verilmesi talep edilen kişilerin kimlik ve adres bilgilerinin tespiti amacıyla ilgili kurumlara yazılan müzekkere cevaplarında ilgili kişilere ait herhangi bir kayda rastlanmadığının belirtildiği, TMK m. 588 şartlarının oluştuğu anlaşılmakla, mahkemece davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken reddine karar verilmesi doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir....
-KARAR- Dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına özellikle, TMK nun 588. maddesinde gaiplik kararı verilebilmesi için gerekli ilan süresinde hiçbir hak sahibi ortaya çıkmazsa, aksine hüküm bulunmadıkça, gaibin mirası Devlete geçer. Devlet, gaibe veya üstün hak sahiplerine karşı, aynen gaibin mirasını teslim alanlar gibi geri vermekle yükümlüdür.” düzenlemesine yer verilmiş ve aynı yasanın 33/2, 3.maddesi hükmünde de; “mahkeme gaipliğine karar verilecek kişi hakkında bilgisi bulunan kimseleri, belirli bir sürede bilgi vermeleri için usulüne göre yapılan ilanla çağırır. Bu süre, ilk ilanın yapıldığı günden başlayarak en az altı aydır.” hükmü öngörülmüştür. Öyleyse, yukarıda değinilen düzenlenmeler gözetildiğinde bir kimse hakkında gaiplik kararı verilebilmesi için diğer koşulların yanında en az iki kez ilan yapılması zorunludur....
Dava; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 588. maddesinden kaynaklanan gaiplik ve haklarında gaiplik talep edilen şahısların hisselerine düşen bedelin hazineye irat olarak kaydedilmesine yöneliktir. İlk derece mahkemesi tarafından açılan davanın çekişmesiz yargı işi olduğundan bahisle görevli mahkemenin Sulh Hukuk Mahkemesi olduğu belirtilerek görevsizlik kararı verilmiş ise de, ilk derece mahkemesi tarafından yapılan değerlendirmenin usule ve hukuka uygun olduğundan söz etmek mümkün değildir. Mahkemenin bu kararı TMK'nun 32 vd. maddelerine dayalı olarak açılan gaiplik davalarında verilebilecek kararlardandır. Oysa somut olayda, davacı Hazine gaiplik isteği yanında, haklarında gaiplik talep ettikleri hissesine düşen miktarın hazineye irad kaydedilmesi isteminde de bulunmuş olup söz konusu isteğin TMK'nun 588. maddesi kapsamında olduğu açıktır....
Gaiplik kararı verilebilmesi için gerekli ilan süresinde hiçbir hak sahibi ortaya çıkmazsa, aksine hüküm bulunmadıkça, gaibin mirası Devlete geçer. Devlet, gaibe veya üstün hak sahiplerine karşı, aynen gaibin mirasını teslim alanlar gibi geri vermekle yükümlüdür. Hazine’nin istemi üzerine gaiplik kararı verilebilmesi için; sağ olup olmadığı bilinmeyen bir kimseye ait bir malvarlığı veya ona düşen bir miras payı mevcut olmalı, bu malvarlığı veya miras payı on yıl resmen yönetilmiş bulunmalı veya malvarlığı böyle yönetilen kişinin yüz yaşını doldurmuş olması gerekir. Bu koşulların varlığı halinde ve gerekli ilan süresi içinde hiçbir hak sahibinin ortaya çıkmamış olması durumunda, mahkemece o kişinin gaipliğine ve gaibin mirasının Devlet’e intikaline karar verilir. Gaiplik kararı verildiği taktirde, ölüme bağlı haklar, o kişi ölmüş gibi kullanılır. (TMK. 35/1) Hakkında gaiplik kararı verilen kişinin (gaibin) mirası, gaiplik kararının hüküm doğurduğu anda açılır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ :Gaiplik-Tescil Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle * gaiplik kararının kaldırılmış bulunmasına göre sonucu itibariyle doğru olan hükmün ONANMASINA, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi. 30.10.2007...
TMK'nin 32. maddesinin birinci fıkrasında gaiplik nedeni olarak iki ayrı olay düzenlenmiş olup bunlar, “ölüm tehlikesi içinde kaybolma” ve “uzun zamandan beri haber alınamama”dır. Bu iki olay birbirinden bağımsız ve ayrı olup bunlardan birinin mevcut olması hâlinde, şartları dâhilinde, bir kimsenin gaipliği istenebilir. “Ölüm tehlikesi içinde kaybolma” ve “uzun zamandan beri haber alınamama” olaylarının gaiplik nedeni teşkil edebilmesi için, gaipliği istenilenin “ölümü hakkında kuvvetli olasılık” olması kaydıyla gaipliğine karar verilebileceği düzenlenmiştir....
