"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ: VASİYETNAMENİN İPTALİ-TENKİS Taraflar arasında görülen davada;Davacı, mirasbırakan babası ...’nun düzenlediği vasiyetname ile bir kısım taşınmazlarını, sahibi olduğu her türlü zirai alet ve makineleri ile traktörlerini davalıya bıraktığını, vasiyetnamenin düzenlendiği sırada mirasbırakanın ağır şeker hastası olduğunu, devamlı tedavi gördüğünü, vasiyetname yapma ehliyeti bulunmadığını, vasiyetnamenin baskı ve korkutma sonucu düzenlendiğini ayrıca, saklı payının da ihlal edildiğini ileri sürülerek vasiyetnamenin iptaline, olmadığı takdirde tenkisine karar verilmesini istemiştir.Davalı, davanın reddini savunmuştur....
Somut olayda 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 557/2. maddesinde düzenlenen korkutma (ikrah) koşullarının oluşup oluşmadığı, buradan varılacak sonuca göre vasiyetnamenin iptali şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği noktasında toplanmaktadır. III. GEREKÇE 12. Uyuşmazlığın çözümünde öncelikle “ölüme bağlı tasarruf”, “vasiyetnamenin iptali” ve “tenkis” davaları hakkında açıklama yapılmasında yarar vardır. 13. Miras bırakanın ölümünden sonra meydana gelmesini arzu etmiş olduğu hususlara ilişkin her türlü irade açıklaması, ölüme bağlı tasarruf olarak nitelendirilir (Öztan, B./Öztan F.: “Ölüme Bağlı Tasarruflara İlişkin Medeni Kanunu’ndaki ve Noterlik Kanunu’ndaki Şekil Şartları”, AÜHFD, 65 (4), 2016, s.3586)....
Dava, vasiyetnamenin iptali istemine ilişkindir. Davacı taraf, vasiyetnamenin manevi baskı sonucu düzenlendiğini ileri sürerek vasiyetnamenin iptali isteğinde bulunmuştur. Bilindiği üzere, TMK.nun 557. maddesinde vasiyetnamenin iptali sebepleri sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlar; 1- Ehliyetsizlik, 2- Vasiyetnamenin yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, 3- Tasarrufun içeriğinin bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka veya ahlaka aykırı olması, 4- Tasarrufun kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış olması halleridir. TMK.nun 557. maddesinde sayılan sebeplerin bulunması halinde vasiyetnamenin iptali gerekir. Bu sebepler dışında kalan durumlara dayanılarak ölüme bağlı tasarrufun iptali istenilemez. TMK.nun 504. Maddesine göre de "Mirasbırakanın yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama etkisi altında yaptığı ölüme bağlı tasarruf geçersizdir....
Mahkemece, vasiyetnamenin iptali isteğinin reddine, tenkis isteğinin kabulüne ilişkin olarak verilen karar Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nce, vasiyetnamenin iptaline ilişkin asıl dava onanmış; birleştirilen dava ise; davacılardan ... dışındakilerin tenkis davasının bulunmadığı, tenkis davası yönünden davacı ... ve davalıların delillerinin toplanılması, ... yaptığı işlemin muvazaalı olup olmadığının araştırılması ve sonucuna göre karar verilmesi gereğine değinilerek bozulmuş; Mahkemece, hükmüne uyulan bozma ilamı doğrultusunda yapılan yargılama sonunda, asıl davanın bozma kapsamı dışında kaldığı gerekçesiyle, yeniden karar verilmesine yer olmadığına, birleştirilen davada ise; tenkis isteğinin kabulüne dair verilen karar Dairece; “...İddianın özetlenen içeriği ve ileri sürülüş biçimi itibariyle, birleştirilen davada, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil; olmadığı takdirde, tenkis isteğinde bulunulduğu açıktır....
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARAR ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesince, "1- Vasiyetnamenin ehliyetsizlik ve korkutma nedeniyle iptaline ilişkin davanın esastan REDDİNE, 2- Davacının mirasta denkleştirme talebinin REDDİNE, 3- Davacının tenkise ilişkin davasının esastan REDDİNE, " karar verilmiştir....
neye imza attığını bilebilecek durumda olmadığını, baskı ve korku ile bu vasiyetin yaptırıldığını, tüm bu nedenlerle 31.07.2002 ve 25.08.2014 günlü vasiyetnamelerin TMK 557 ve ilgili maddeleri uyarınca iptaline, vasiyetnamenin iptali olmadığı taktirde tenkis taleplerinin kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Somut olayda; davacılar tarafından vasiyetnamenin irade sakatlığı, ehliyetsizlik ile şekil eksikliği nedenleriyle iptali talep edilmiş ise de; kararda sadece ehliyetsizlik ve şekil eksikliğine nedenleri yönünden toplanan deliller değerlendirilmiş irade sakatlığı nedeniyle vasiyetnamenin iptali talebi yönünden toplanan deliller hakkında bir değerlendirme yapılmamıştır. Diğer bir anlatımla, irade sakatlığı nedeniyle vasiyetnamenin iptali istemi yönünden gerekçe gösterilmeden hüküm kurulmuş olup, Yargıtay'ın kukuki denetim yapması imkansız kılınmıştır. 3- Davacı tarafın tenkis istemine yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde; Davada, mirasbırakana ait vasiyetnamenin iptali, olmadığı takdirde tenkisi talep edilmiştir....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece verilen kararın dosya içeriği ile uyumlu olmadığını, ortada bir mirasçılıktan çıkarma bulunmadığını, mahkemece yapılan kabulün geçerliliği bulunmadığını, tenkis davasının vasiyetnamenin iptali davasından farklı bir dava olduğunu, vasiyetnamenin iptali sebeplerine dayanılmadığını belirterek ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasını talep etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE : TMK’nın 557. maddesinde vasiyetnamenin iptali sebepleri sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlar; a-Ehliyetsizlik, b-Vasiyetnamenin yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, c-Tasarrufun içeriğinin bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka veya ahlaka aykırı olması, d-Tasarrufun kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış olması halleridir. TMK'nın 557. maddesinde sayılan sebeplerin bulunması halinde vasiyetnamenin iptali gerekir....
O halde mahkemece, taraflar arasında uyuşmazlığın esasına ilişkin olarak; vasiyetnamenin iptali talebinin reddine ilişkin kararın ara kararla verilemeyeceği gözardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bu husus bozmayı gerektirmiştir. 3-Davacılar tarafından dava dilekçesinde; mirasbırakana ait vasiyetnamenin fiil ehliyeti yanında korkutma, baskıya dayanan nedenlerle de iptali istenmiş ise de; kararın gerekçe bölümünde korkutma, baskıya yönelik bir değerlendirme yapılmadığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca, mahkemece; ileri sürülen iptal sebeplerinin incelenmesi, tarafların delilleri toplanıp ulaşılacak sonuca göre istem hakkında bir karar verilmesi gerekirken, bu yön dikkate alınmadan yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir....
Hukukumuza kanun yolları arasına istinaf kanun yolunun da dahil edildiği dikkate alındığında, vasiyetnamenin iptali hükümleri yönünden yapılacak istinaf incelemesi sonucunda verilen karara karşı temyiz kanun yolunun açık olması ve buna ilişkin hükümler kesinleşmeden tenkis davasının görülmesinin mümkün olmaması ve usul ekonomisi yönünden taraflara külfet yükleyeceği nazara alındığında, eldeki dava yönünden davaların birlikte görülmesi olanağı bulunmamaktadır.Bu durumda, mahkemece vasiyetnamenin iptali ile tenkis davasının tefrik edilerek, ayrı bir esasa kaydı ile öncelikle iptal talebi bakımından hüküm kurulması, tenkis davası yönünden vasiyetnamenin iptaline ilişkin davanın bekletici mesele yapılması hususunun değerlendirilmesi gerekmektedir." gerekçesi ile hükmün kaldırılmasına karar verilmiştir....
