"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davanamede, davalı dernek şubesinin feshi istenilmiştir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm müdahil vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 56. maddesi hükmüne göre dernek bir özel hukuk tüzel kişisi olup Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 33. maddesinin yollaması ile Türk Medeni Kanununun 50. maddesi hükmüne göre tüzel kişinin iradesi organları aracılığı ile açıklanır ve organlar hukuki işlemleri ve diğer tüm eylemleri ile tüzel kişiyi borç altına sokarlar. 5253 sayılı Dernekler Kanununun 2/h maddesinde ise; dernek şubeleri, dernek faaliyetlerinin yürütülebilmesi için bir derneğe bağlı olarak açılan, tüzel kişiliği olmayan ve bünyesinde organları bulunan alt birim olarak tanımlanmıştır....

DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Dava; davacı hakkında disiplin cezası içeren dernek yönetim kurulu kararlarının iptali istemine yöneliktir. İlk derece mahkemesince cezanın infazı ile ilgili taleplerin konusu kalmadığından reddine, defterden silinme taleplerinin kabulüne, cezanın defterden silinmesine dair karar verilmiş, karar davalı tarafça istinaf edilmiştir. Yargılama sırasında davacı 07/06/2016 tarihli dilekçesi ile dernek genel kuruluna başvurarak dava konusu cezalara itiraz etmiş, ancak derneğin 29/06/2016 tarihli cevabında; dernek üyelerine verilen kınama ve geçici uzaklaştırma cezalarının kesin olduğu, dernek genel kuruluna itiraz hakkı bulunmadığı, dernek tüzüğünün buna cevaz vermediği ve talebin kabulünün mümkün olmadığı bildirilmiştir. Dernek Genel Kurulu derneğin en üst karar organıdır....

İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili tarafından ilk derece mahkemesine sunulan istinaf dilekçesinde özetle; Alınan raporlar incelendiğinde dernek hesaplarından çıkan kasa açıkları toplandığını ve yekün olarak müvekkilin uhdesinde kabul edildiğini, oysa ki muhasebe tekniklerinden kaynaklanan kasa açıkları bulunduğunu, muhasebe açıklarından kaynaklı kasa açıklarından müvekkilin sorumlu tutulması eşyanın tabiatına aykırı olduğunu, zira müvekkilinin dernek sekreterliği görevini yaptığını, dernek muhasebecisi olmadığını, hayali gelir ve üye aidatları olarak ifade edilen miktarların dernek banka hesaplarında görünmesi gerektiğini, ancak dernek hesap kayıtları incelendiğinde böyle bir gelir görünmeyeceğini, bunların tamamının müvekkilin uhdesinde olması yine akla aykırı olacağını, zira her yıl dernek muhasebe kayıtları ibra edildiğini, davalının iddia ettiği gibi müvekkil üyelerin aidatlarını ve mükerrer giderleri kendi uhdesine geçirmiş olsa bunu dernek başkanları, dernek muhasebecileri ve diğer...

Dernek yöneticilerinin pasif husumet ehliyeti bulunmamaktadır. (Yargıtay 7. HD. 2008/3609- 5002 E.K. sayılı kararı) Somut olayda dava, feshi istenen dernek tüzel kişiliğine karşı açılmış, ancak mahkemece dernek yöneticilerine de husumet yöneltilerek devam olunmuştur. Buna rağmen dava dilekçesi dernek tüzel kişiliğine tebliğ edilmemiş, dernek yöneticilerine tebliğ edilmek suretiyle taraf teşkili usulüne uygun bir şekilde sağlanmadan davanın esasına girilip karar verilmiş ve bir de yargılama giderlerinden ve vekalet ücretinden davalı dernek yöneticileri sorumlu tutulmuştur. Bu durum, HMK. nın 353/1- a/4. Maddesi uyarınca kararın kaldırılması ve davanın yeniden görülmesi nedenidir. O halde, dava dilekçesi usulüne uygun bir şekilde dernek tüzel kişiliğine tebliğ edilerek taraf teşkili sağlandıktan sonra davanın esasına girilerek bir karar verilmek üzere kararın kaldırılmasına ve dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....

Somut olayda, Derneğin Kayseri Şubesinin genel kurul toplantısının iptali istenmiş; dava dilekçesinde davalı olarak dernek şubesi gösterilmiş ve dava dilekçesi dernek genel merkezi yerine dernek merkezini temsile yetkisi olmayan dernek şubesine tebliğ edilerek yargılama yapılmış ve karar verilmiştir. Yukarıda açıklanan hukuksal olgular ve şubenin tüzel kişiliğinin dolayısıyla davada taraf ehliyetinin bulunmadığı gözetildiğinde, davada taraf teşkili sağlanmadan yargılama yapılıp karar verildiği anlaşıldığından; dava dilekçesinde dernek şubesinin hasım gösterilmesinin temsilcide yanılma olduğu kabul edilerek, dava dilekçesi ve duruşma gününün tüzel kişiliği bulunan dernek adına ve genel merkez adresine tebliğe çıkarılması, dernek yetkilileri veya vekilleri duruşmaya geldikleri takdirde davaya karşı diyeceklerinin tespiti ile delillerinin ibraz etme imkanı tanındıktan sonra sonucuna göre bir karar verilmesi yerine, bu imkan tanınmadan işin esasının incelenmesi doğru görülmemiştir....

Yine TMK'nin 67.maddesi kapsamında dernek tüzüğünde ihraç sebeplerinin düzenlenmemesi sebebi ile ihraç edilen üyenin ihraç sebebinin haksız olduğunu ileri sürerek bu kararın kaldırılması için dava açabilir. (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi Esas no: 2018/1777 Karar no: 2018/15345) 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 73. maddesinde, kayıtlı üyelerden oluşan dernek genel kurulunun derneğin en yetkili karar organı olduğu; 83. maddesinde ise, sadece genel kurul kararlarının iptalinin istenebileceği, diğer organlarının kararlarına karşı dernek içi denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamayacağı hükme bağlanmıştır....

Noterliğinin 22 Nisan 2021 tarih ve 27558 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile üyelik başvuru talebini tekrar ettiklerini ve yapılan başvurunun dernek tüzüğüne göre Yönetim Kurulunca Değerlendirilmesi ve 30 gün içinde cevap verilmesi talebinin iletildiğini, müvekkili Şirketlerin bu başvurusuna davalı Derneğin, İzmir 36. Noterliğinden keşide edilen 17 Mayıs 2021 tarih ve 8003 sayılı cevabi ihtarnamesi ile “üyelik başvurusunun Dernek Yönetim Kurulunun 14.12.2020 günü yapılan toplantısında 39 sayılı karar ile reddedildiği” nin bildirildiğini, dolayısıyla davalı Dernek davacı Şirketlerin üyelik başvurusunu Dernek Tüzüğünün 7....

Dava tarihinden sonra yayınlanmış olan Hürriyet Gazetesinde çıkan haberlerin gerekçeli kararda yer alması usule uygun değil ise de, mahkemece de belirtildiği üzere; davacının sanal ortamda diğer dernek üyelerine ve dernek gelirine yönelik olumsuz yorumlar içeren mesajlar paylaştığı, çocukların da bulunduğu Down Cafe isimli cafede çıkan tartışmanın içerisinde yer aldığı, davacıya tebliğ edilen 16/04/2015 tarihli yönetim kurulu kararı 1. maddesinde, yönetim kurulunun yetki verdiği kişiler dışında izinsiz olarak görsel ve yazılı basında Down Cafe tanıtımı yapılamaz şeklindeki kararına aykırı olarak TGRT televizyonunda yayınlanan programa katılarak davalı dernek ve Down Cafe hakkında açıklamalarda bulunduğu, bu şekilde Dernek Tüzüğü 4/4. maddesinde yer alan, dernek organlarınca verilen kararlara uymamak şeklinde davranışının söz konusu olduğu, ayrıca belirtilen davranışların, dernek amacı ile bağdaşmadığı dikkate alındığında, davacının davalı dernek üyeliğinden çıkarılmasına dair verilen genel...

Davacı vekili 03/08/2022 tarihli dilekçesinde dava dilekçesinde bildirmiş olduğu durum ve dernek yönetiminin dernek üye defteri başta olmak üzere dernek defter ve kayıtları bakımından kötüniyetli hareketlerde bulunma ihtimaline binaen ihtiyati tedbir talebinde bulunma zorunluluklarının doğduğunu, teminatsız olarak ihtiyati tedbir taleplerinin kabulü ile olağanüstü toplantı yapılmasını talep ettikleri T3 mevcut üyeleri bakımından bir hak kaybı yaşanmaması adına dernek yönetim kurulunun tedbiren görevden uzaklaştırılmasına ve derneğe yönetim kayyımı atanmasını, derneğin tüm defterlerinin muhafaza altına alınmasını ve söz konusu defterler üzerinde değişiklik yapılmasının yasaklanmasını, dernek yönetiminin üye silmekten men edilmesini, dernek yönetiminin derneği borçlandırıcı işlemde bulunmasının yasaklanmasını, yönetim dernek malları üzerinde tasarruf işlemlerinin engellenmesini ve bu kararın ilgili sicillere şerh edilmesine karar verilmesini talep etmiştir....

YARGILAMA SÜRECİ : Dava konusu istem: Davacı dernek adına, yapılan yoklama ve alınan lokal ruhsatına istinaden tesis edilen mükellefiyet işleminin iptali istenilmektedir. İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Vergi Mahkemesince verilen kararda; ticari faaliyetin en önemli özelliğinin gelir sağlama amacına yönelik olması, ticari bir organizasyona dayalı bulunması ve devamlılık arz etmesi olduğundan; olayda bahse konu dernek lokalinin iktisadi bir işletme olarak faaliyette bulunup bulunmadığı, dernek üyesi dışındaki kişilere hizmet verilip verilmediği hususunda somut bir tespit yapılması gerektiği, buna göre, dernek adresinde yapılan yoklamalarda davacı dernek lokalinin ticari amaçla faaliyette bulunduğu, dernek üyesi dışındaki kişilere hizmet verdiği ve bu yolla kazanç elde ettiği açık ve net biçimde ortaya konulamadığından davacı dernek hakkındaki dava konusu mükellefiyet tesisine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır....