Derneğin üyelerine verilen hizmetin maliyetinin üzerinde bir bedelle veya eğitim almak isteyen dernek dışından kişilere herhangi bir bedel karşılığında eğitim hizmeti sunmasının, organizasyon dahilinde kazanç sağlama amacıyla ticari faaliyette bulunmak anlamına geldiği ve derneğin iktisadi işletmesi bünyesinde vergilendirilmesi gerektiği açıktır....

HUKUK DAİRESİ Dosya kapsamına göre, davacı ile dava dışı dernek arasında hibe sözleşmesi bulunmakta ise de; dava, dava dışı derneğin münfesih olması sebebi ile derneğe yapılan hibe ödemesinin derneğin yönetim kurulu üyelerinden tahsili istemine ilişkin olup, buna göre uyuşmazlık Dernekler Kanunu Kapsamında davalı dernek üyelerinin bu borçtan sorumlu olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. Davanın bu niteliğine göre, inceleme görevi Yargıtay 8. Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Yargıtay 8. Hukuk Dairesine gönderilmesine 15/06/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi....

İlk Derece Mahkemesince, dernek hakkında bir kez soruşturma yapılıp iş bu dosyanın açıldığı, bir derneğin feshedilebilmesi için o derneğin suç sayılan eylemlerin kaynağı haline geldiğinin, süregelen ve birden çok eylemin varlığının tespiti halinde mümkün olup ancak o takdirde dernek kurucularının asıl amaçlarının dernek faaliyeti yürütmek olmayıp dernek adı altında suç işlemeye veya ahlaka aykırı çalışmalar yapmaya yasal zemin hazırlamak olduğundan söz edilebileceği, dernekte ilk kez yapılan aramada derneğin ticari faaliyette bulunduğu, derneğin kahvehane şeklinde düzenlenerek masa üzerende küllüklerinin bulunulmasının derneğin feshi için yeterli neden kabul edilemeyeceği, öte yandan bir tüzel kişi olan dernekler, ancak organları olarak hareket eden gerçek kişilerin fiillerinden sorumlu olduklarının kabulü gerektiği, Cumhuriyet Savcısı tarafından da duruşmada davanın reddinin talep olunduğu, dosyadaki bilgi ve belgeler ile suça konu tek eylem davalı derneğin bu suçun "kaynağı" haline geldiğini...

Ancak; 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 85. maddesinde, derneği yönetim kurulunun temsil edeceği ve bu görevini kanuna ve dernek tüzüğüne uygun olarak yerine getireceği; 83. maddesinde ise, dernek genel kurul toplantısında hazır bulunan ve kanuna veya tüzüğe aykırı olarak alınan genel kurul kararlarına katılmayan her üyenin, karar tarihinden başlayarak bir ay, toplantıda hazır bulunmayan her üyenin de kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay ve her halde karar tarihinden başlayarak üç ay içinde mahkemeye başvurmak suretiyle kararın iptalini isteyebileceği, genel kurul kararlarının yok veya mutlak butlanla hükümsüz olduğu durumların saklı olduğu hükme bağlanmıştır. Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaç ve faaliyetlerine uygun olarak fiil ehliyetlerini kullanabilirler. Dolayısıyla derneğin, dernek amacı doğrultusundaki iş ve işlemler nedeniyle dava açma ehliyeti bulunmaktadır....

İnsan haklarının en önemlilerinden birisi olan dernek kurma özgürlüğü yoluyla kişilerin kültürel, siyasi, dini, mesleki, sportif veya sosyal amaçlarla bir araya gelmeleri sağlanır. Dernek kurma özgürlüğünün en basit ve anlaşılabilir faydası özellikle günümüzün yalnızlaşan bireyleri için, bir ifade biçimi ve faydalı olma duygusuyla birlikte kendilerini iyi hissetmelerinin bir yolu olmasıdır. Bireylerin derneklere üye olup, dernek faaliyetlerine katılmaları, onların artan bir şekilde yardım, spor, şehir yaşamı, sağlık, eğitim, müzik ve sanat etkinliklerine katılmalarının bir yoludur. Dernek kurma özgürlüğü aracılığıyla sosyal ve kültürel yaşamın gelişimi sağlanır. 1982 Anayasası da 1961 Anayasasında olduğu gibi dernek kurma özgürlüğünün yanı sıra, siyasi parti ve sendika özgürlüklerini ayrıca güvence altına almıştır....

Bozma ilamında özetle; dernek üyeliğinden ihraç kararının iptali istenilen derneğin tüzüğünde merkezinin ... (... Adliyesi yargı çevresinde) olarak belirtildiği, derneklerle ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davaların dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup kamu düzenine ilişkin olduğundan Mahkemece re'sen gözönüne alınması ve derneğin merkezi olan ... Asliye Hukuk Mahkemesinin davada kesin yetkili olması sebebi ile yetkisizlik kararı verilmesi gerektiği hususlarına değinilmiştir. İlk Derece Mahkemesince bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda; HMK'nin 114/1-c ve 115/2 maddeleri uyarınca kesin yetki (yetkisizlik) nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarfından temyiz edilmiştir....

Vergi Mahkemesinin ... gün ve E:...; K:...sayılı kararının; Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 3'üncü maddesinin (b) bendinde muafiyetin, tüzel kişilerin kendilerine değil, bunlara ait teşekküllere tanındığı, davacı derneğin kendisi tüzel kişilik olup, bağlı teşekkül sayılamayacağı; ayrıca dernek ve vakıflara vergi muafiyeti tanınması ve kamu yararına dernek olarak belirlenmesinin Bakanlar Kurulunun yetkisinde olduğu, söz konusu derneğin ise Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan dernek ve vakıflar arasında bulunmadığı, sözü geçen kanuna göre sağlar arasındaki kuru mülkiyet intikallerinin istisna dışı bırakıldığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir. Tetkik Hakimi ...'...

Dernek yönetim kurulu temsil yetkisini kendi üyelerinden birine veya bir üçüncü kişiye verebilir. 7201 Sayılı Tebligat Kanununun 12.maddesi hükmüne göre de tebligat tüzel kişilerin yetkili temsilcilerine, bunlar birden fazla ise yalnızca birine yapılır. Somut olaya gelince; dosya içeriğinde toplanan delillerden ve özellikle getirtilen dernek karar defteri içeriğinden dava dilekçesinde ve dernek adına çıkartılan tebligatta derneğin temsilcisi ve başkanı olarak gösterilen ve kendisine tebligat yapılan B… … B..'...

Anılan yasa hükümleri gereği, davalı tarafın kamuya yararlı bir dernek olduğu, tacir sıfatı bulunmadığından ayrıca 6102 sayılı TTK'nın 16/1. maddesine göre "...amacına varmak için bir ticari işletme işleten vakıflar, dernekler... ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kuruluş ve kuruluşların da tacir sayılacağı, aynı maddenin 2. bendinde, kamu yararına çalışan derneklerin, ticari işletme işletse dahi tacir sayılmayacağı kabul edildiği ,davalı derneğin de Eğitim ve Kültür derneği olduğu.kamu yararına çalışan bir dernek olduğu,bu sebeple, davaya bakmaya görevli mahkeme genel mahkemeler olduğu ..." gerekçesiyle görevsizlik yönünde karar vermiştir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 16/2....

için Maliye Bakanlığından muafiyet belgesi alınmadığından yükümlü Derneğin muafiyet koşulları bulunsa bile bu hakkın kullanılmasının mümkün olmadığı, yasa hükümleri gereği vergi mükellefi olması gereken davacı Dernek hakkında yapılan vergi incelemesi sonucunda düzenlenen rapora istinaden tarh edilen katma değer vergisinde ve beyanname verilmemesi nedeniyle kesilen usulsüzlük cezasında isabetsizlik bulunmadığı, öte yandan, matrah farkının davacı Derneğin belgelerinden tespit edilmiş olması nedeniyle olaya kaçakçılık cezası yerine kusur cezası uygulanmasının uygun olduğu gerekçesiyle kısmen kabul ederek katma değer vergisi ile usulsüzlük cezasını onayan kaçakçılık cezasını ise kusur cezasına çeviren … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının; Derneğin ticari, sınai veya zırai bir işletmesi olmadığı gibi gelir vergisi konusuna giren unsurlardan herhangi biride mevcut olmadığından yapılan tarhiyatın yasal olduğu ileri sürülerek bozulması...