"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkin olarak açılan davada Oltu Sulh Hukuk ve Ankara 9. Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: - K A R A R - Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir....
Dava dilekçesinde; davalı derneğin tasfiyesi istenilmiş; mahkemece dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair verilen karar davacı ve davalı tarafından istinaf edilmiştir. 1- T.M.K.'nın 59.maddesi gereğince kuruluş bildirimi, dernek tüzüğü ve gerekli belgelerin mülki amirliğe verildiği anda dernek tüzel kişilik kazanmış olur. Tüzel kişilik kazanan derneğin tüzel kişiliğinin ne zaman son bulduğu konusunda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, 3. kişiler açısından tüzel kişiliğin sona erdiği tarihin, derneğin tasfiyesinin tamamlanıp dernekler sicilinden terkin edildiği tarih olduğu öğreti ve uygulamada genel kabul görmektedir. Nitekim, eldeki davada; daha önceden kesinleşen mahkeme kararı ile kendiliğinden sona erdiği tespit edilen derneğin T.M.K.'nın 59.maddesi ile oluşan tüzel kişiliğinin terkinini sağlamak amacıyla mallarının tasfiyesi istenmiştir....
"İçtihat Metni" Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay'ca incelenmesi davalı dernek tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşılmakla, dosya incelendi, gereği görüşüldü: Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir. İddia ve savunmaya, duruşma tutanaklarına yansıyan bilgi ve belgelere, mahkemece toplanıp değerlendirilen delillere ve hüküm yerinde gösterilen gerekçelere göre mahkemece oluşturulan hükümde bir isabetsizlik bulunmadığından, davalı derneğin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile hükmün ONANMASINA, peşin alınan harcın mahsubu ile geriye kalan 8,25 TL harcın hükmü temyiz eden davalı taraftan alınmasına, 01.07.2010 gününde oybirliği ile karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı dernek yönetim kurulu başkanı ... tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. KARAR İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğünün talep dilekçesi ile davalı ... Derneğinin TMK'nin 87/5. maddesi gereğince kendiliğinden sona erdiğinin tespiti talep edilmiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm davalı dernek yönetim kurulu başkanı ... tarafından temyiz edilmiştir. Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, dava dilekçesi davalı derneğe tebliğ edilmemekle birlikte, duruşma zaptının dernek yöneticisi olduğu iddiasıyla kim olduğu bilinmeyen ...adlı kişiye tebliği yargılamada taraf teşkilini sağlamak için yeterli değildir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkin olarak açılan davada ... Sulh Hukuk ve ... 5. Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir. ... Sulh Hukuk Mahkemesince, ......
yeri, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il veya ilçeyi ifade ettiği hükme bağlanmıştır....
Dosya incelendi, gereği görüşüldü: Dava, TMK'nın 87/5. maddesi uyarınca derneğin sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, davalı dernek temyiz isteminde bulunmuştur. TMK'nın 87. maddesinde koşullarının varlığı halinde tüm ilgililerin derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitini sulh hakiminden isteyebileceği belirtilmiştir. Ancak bu istek alalade bir yazı ile değil, HUMK'un 179. maddesinde öngörülen yöntemine uygun dava dilekçesi ile yapılmak zorundadır. İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü tarafından Sulh Hukuk Mahkemesine hitaben yazılan dilekçe, HUMK'nun 179.maddesinde aranılan yöntemine uygun bir dava dilekçesi niteliğinde olmayıp, TMK'nın 87/5. maddesi uyarınca işlem yapılıp yapılmaması ve tasfiyenin kim tarafından yapılacağına ilişkin görüş sorulması niteliğindedir. Bu haliyle usulüne uygun açılmış bir dava söz konusu olmadığından mahkemece işin esasına girilerek bir karar da verilemez....
Bunlar arasında, mahkeme kararıyla feshedilen veya münfesih hale düşen derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesine ilişkin davalar bulunmamaktadır. Dernekler Kanununda ve Türk Medeni Kanununun tüzel kişilere ilişkin genel hükümlerinde, sona eren derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesinde açıkça Sulh mahkemesinin görevli olduğuna dair bir hüküm de yoktur. Derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine (münfesih hale düştüğüne) Sulh mahkemesince karar verilmiş olması, tasfiyesinin de bu mahkemece yapılacağı anlamına gelmez. O halde, görevli mahkeme Asliye Mahkemesidir. İşin esasının incelenmesi gerekirken, yazılı olduğu gibi görevsizlik kararı verilmesi isabetsizdir. SONUÇ:Temyiz edilen kararın yukarda açıklanan sebeple BOZULMASINA, oybirliğiyle karar verildi. 25.09.2008...
HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2020/1149 KARAR NO : 2021/147 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : KÖRFEZ SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 25/02/2020 NUMARASI : 2019/1146 ESAS, 2020/187 KARAR DAVA KONUSU : Dernek (Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti) KARAR : Dairemizde bulunan istinaf başvurusunun yapılan açık incelemesi sonunda; "Davacı vekili"nin istinaf başvurusu üzerine Körfez Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2019/1146 Esas - 2020/187 Karar sayılı dosyası incelendi....
Latif Çakıcı’ya Armağan, C.50, No:1- 2, Ocak-Haziran-1995, s. 417. ) Dernek, üyelerinden ayrı, bağımsız, kendine özgü bir örgütsel yapıya sahiptir. Dernek kurma özgürlüğünün kolektif yönü, bu özgürlüğün bir diğer öznesi olan derneğin hukuk güvencesi altına alınmasını anlatır. Bu güvence derneğin kurulmasından sona erme anına kadar sürer. Derneğin kurulması, serbestçe faaliyette bulunması ve varlık güvencesi kolektif dernek özgürlüğünü karşılamaktadır. 1982 Anayasasında, 1961 Anayasasında olduğu gibi dernek kurma özgürlüğünün yanı sıra, siyasi parti ve sendika özgürlüklerini ayrıca güvence altına almıştır. (md. 33, 51 ve 68) Buna göre ‘Herkes önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.’...
