İrtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer. (TMK m.783). Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785). Genel yola bağlantısı bulunmayan taşınmazlar için, yol ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan geçit hakkı, bu ihtiyacın sona ermesi ile birlikte ya da yüküne oranla çok az yarar sağladığı kanıtlandığı takdirde hukuksal temelini de kaybedeceğinden, böyle bir durumda yükümlü taşınmazın maliki de bedel karşılığında taşınmazı üzerinde kurulan geçit hakkının kaldırılmasını isteyebilir. Bu tür davalarda yararına geçit kurulan taşınmaz malikleri ile geçit ile yükümlendirilen taşınmaz maliklerinin tamamı taraf olarak davada yer alması gerekir....
Hukuk Dairesi MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 03.12.2012 gününde verilen dilekçe ile irtifak hakkının terkini, tapu iptali ve tescil talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabul, kısmen reddine dair verilen 05.01.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı Hazine vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, tapu iptali ve tescil ile irtifak hakkının terkini istemine ilişkindir. Davacı vekili, davacı şirketin dava konusu ... İli, ......
Mahkemece, kaynak irtifakı hakkının terkini isteğinin reddine, 4 no'lu kaynağın davacılara ait olduğunun tespitine karar verilmiş, hükmü davacılar ve davalı ... temyiz etmiştir. Dava, kaynak irtifakının terkini isteğine ilişkindir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 756.maddesinde "Kaynaklar, arazinin bütünleyici parçası olup, bunların mülkiyeti ancak kaynadıkları arazinin mülkiyeti ile birlikte kazanılabilir. Başkasının arazisinde bulunan kaynaklar üzerindeki hak, bir irtifak hakkı olarak tapu kütüğüne tescil ile kurulur" denilmektedir. Yine aynı kanunun 837.maddesinde "Başkasının arazisinde bulunan kaynak üzerinde irtifak hakkı, bu arazinin malikini suyun alınmasına ve akıtılmasına katlanmakla yükümlü kılar" hükmü yer almaktadır.Bu maddelerden anlaşılacağı gibi, kaynak hakkı, başkasının taşınmazındaki bir kaynağın sularından yararlanmak, başka bir deyişle bir kaynağın sularını almak ve akıtmak yetkisini veren bir "irtifak hakkıdır"....
Sulh Hukuk Mahkemesinin 2009/192E. sayılı kesinleşmiş kararına dayanılarak kurulan geçit hakkının kaldırılmasının talep edildiği, bu hakkın kaldırılmasının kesin hüküm nedeniyle mümkün olmadığı, kesin hüküm nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir. Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, geçit hakkının kaldırılması isteğine ilişkindir. İrtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer. (TMK m.783). Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785)....
intifa hakkının tesisi daima bir sözleşmeye dayandığından taraflara hak ve borçlar yükleyen bu sözleşmeyle intifa hakkı sahibi ile malik hakkın konusu olan şeydeki yararlanmanın nasıl sürdürüleceğini kararlaştırabilecekleri, şayet intifa hakkının tesisine neden olan sözleşmedeki edimler yerine getirilmemiş, intifa hakkının devamı malike yüklediği külfete göre çok az yarar sağlar hale gelmişse malik bozulan yararlar dengesini ileri sürerek hakimden sözleşmeye müdahale edilmesini, intifa hakkının sona erdirilmesini isteyebileceği, her ne kadar intifa hakkının sona ermesi sebeplerini sayan 4721 sayılı kanunun 796 vd. maddelerinde eşyaya bağlı irtifak haklarında olduğu gibi şahsi bir irtifak hakkı olan intifa hakkının sona erdirilmesini malikin talep edebileceğine ilişkin bir hüküm yoksa da burada Türk Medeni Kanununun 785. maddesinin kıyasen uygulanması gerektiği (Yargıtay 14....
Buna göre irtifak hakkı tescilin terkini ile sona erebileceği gibi yüklü veya yararlanan taşınmazın yok olmasıyla da terkin gerçekleşmeden sicil dışı sona erebilir. Yine Kanun'un 785 inci maddesi gereği de terkin borcunun yerine getirilmemesi, lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı yararın ortadan kalkması veya yüke oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının varlığı söz konusu olursa, yüklü taşınmaz malikinin mahkeme kararı ile irtifak hakkını sona erdirmesi mümkündür. 11....
Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785). Somut olaya gelince; ... Tapulama Mahkemesinin 17.04.1969 tarihli, 1965/79 Esas - 1969/32 Karar sayılı ilamı ile "2791 parselin üst katını tespit eden 2 oda 1 salondan ibaret ev kısmında davacı ... evlatları ..., ... ve ...'ya ait bulunduğunun ve üst haklarının beyanlar yerinde olduğu gibi bırakılması ve kaydedilmesi gerekli görülmüştür." gerekçesiyle dava konusu 2791 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydına üst hakkı şerhi konulduğu anlaşılmaktadır. Dava konusu terkini talep edilen üst hakkı, 2791 parsel sayılı taşınmaz yararına kurulduğundan bina yıkılmadığı müddetçe taşınmaz yararına kurulan üst hakkı devam edeceğinden davanın reddi gerekirken yazılı gerekçeyle kabulü doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 05/07/2018 NUMARASI : 2016/50 Esas - 2018/322 Karar DAVA KONUSU : İrtifak Terkini İçin Alınan Bedelin İadesi KARAR : Yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün istinaf incelenmesi talep edilmiş olmakla, dairemizce dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul İli, Bağcılar İlçesi, Fatih Mahallesi, 1623 ada 5 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydında davalı idare lehine irtifak hakkı bulunduğunu, yaptıkları incelemede yüksek gerilim hattının yerinden sökülerek kaldırıldığını tespit ettiklerini, davalı idarenin irtifak hakkını kaldırmak için hissesi için 33.620,60- TL ödenmesini istediğini, davacının hissesine düşen bedeli davalı idare hesabına yatırdığını, bedel ödendikten sonra idare tarafından tapudan irtifak hakkının terkin edildiğini beyan ederek, davalı idare tarafından davacıdan haksız olarak alınan bedelin yasal faiziyle birlikte iadesini talep etmiştir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 01.11.2010 gününde verilen dilekçe ile intifa hakkı ve kira sözleşmesi şerhinin terkini istenmesi üzerine yapılan muhakeme sonunda; kira sözleşmesi terkini istemi konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, intifa hakkının terkini isteminin reddine dair verilen 12.04.2011 günlü hükmün Yargıtayca, duruşmalı olarak incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmekle, tayin olunan 10.04.2012 günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacılar vekili Av.... ile karşı taraftan davalı ...&... ... A.Ş. vekili Av. ... ... ve davalı ...Ş. vekili Av. ... geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelenlerin sözlü anlatımları dinlendi. Duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 10.11.2011 gününde verilen dilekçe ile irtifak hakkının terkini istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 26.02.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: _ K A R A R _ Dava, irtifak hakkının terkini istemine ilişkindir. Davalılar, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmü, davalılar vekili temyiz etmiştir. 6100 sayılı HMK'nın 125/2 maddesi uyarınca davanın açılmasından sonra, dava konusu davacı tarafından devredilecek olursa, devralmış olan kişi, görülmekte olan davada davacı yerine geçer ve dava kaldığı yerden itibaren devam eder....
