Baskı, s.482). 3- Denkleştirme tazminatı yönünden yapılan değerlendirme; 6102 sayılı TTK'nın 122. maddesinde denkleştirme tazminatı düzenlenmiş olup anılan maddenin 5. fıkrası “Bu hüküm, hakkaniyete aykırı düşmedikçe, tek satıcılık ile benzeri diğer tekel hakkı veren sürekli sözleşme ilişkilerinin sona ermesi halinde de uygulanır.” hükmü yer almaktadır. Genel olarak portföy tazminatı, acentelik sözleşmesi sona erdikten sonra, bu ilişkinin devamı boyunca acentenin kişisel gayretiyle yarattığı müşteri çevresinden müvekkilinin halen yararlanması, acentenin ise yararlanmaması nedeniyle uğradığı kaybın karşılığıdır. Davacı taraf dava dilekçesinde davalı tarafın müşteri çevresi edindiğini, davalıya ait markaya değer kazandırdığı iddiaları ile tazminat istemiştir. 6102 sayılı TTK'nın 122. maddesinde açıkça denkleştirme istemi olarak tanımlanan, doktrinde de genel olarak portföy tazminatı olarak da ifade edilen bu tür tazminat, mülga 6762 sayılı TTK'da açıkça düzenlenmemiştir....
Mahkemece iddia, savunma, toplanılan deliller, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, denkleştirme tazminatı şartlarının TTK’nın 152. maddesinde belirtildiği, bir acentenin performansının sözleşmenin esaslı noktalarından biri olup, performans düşüklüğünün fesih için haklı neden olduğu, son 5 yılda prim üretiminin kademeli şekilde ve esaslı olarak düştüğü, davacı tarafından düzenlenen poliçeler incelendiğinde prim/tahsilat dengesinin olmadığı, tahsil edilen primlerin çok üzerinde tazminat ödemesi yapıldığı ve bunun birkaç yıl üst üste devam ettiği, davacının birkaç kez uyarıldığı, riskin sözleşmenin esaslı bir unsuru olduğu, davacı tarafından başka sigortacılar için acentecilik yaptığı hususunun ikrar edildiği, davalının muvafakatinin ispatlanamadığı, bu nedenle davacının denkleştirme talebinin yerinde olmadığı, komisyon miktarının hesap edilebilmesi için de yeterli delil bulunmadığı, dekorasyon, reklam vb. kalemler açısından sözleşme hükümlerinde tazminat ödenmeyeceğinin açıkça...
davacının 56.466,05 TL denkleştirme tazminatı isteyebileceği gerekçesiyle asıl davanın kabulüne, 1.000,00 TL denkleştirme tazminatının 06.09.2010 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak, davacıya verilmesine, birleşen davanın kısmen kabulüne, 55.466,05 TL denkleştirme tazminatının 06.09.2010 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak, davacıya verilmesine karar verilmiştir....
Söz konusu raporun sonuç kısmında aynen " davacı acentenin, acentelik sözleşmesinin davalı sigorta şirketi tarafından "performans düşüklüğü" nedeniyle feshinin haklı sebep olup olmadığının Sayın Mahkeme takdirinde olduğu, Sözleşmenin haksız olarak feshedildiğine karar verilirse, bu halde davacı acentenin denkleştirme tazminatı talep hakkının olduğu, TTK m. 122 de denkleştirme tazminatının nasıl belirleneceği hususunda net bir formül ortaya konulmamış ise de " Tazminat, acentenin son beş yıllık faaliyeti sonucu aldığı yıllık komisyon veya diğer ödemelerin ortalamasını aşamaz....
Mahkememizce dosya nitelikli hesaplama uzmanı, sigorta uzmanı ve mali müşavir bilirkişi heyetine tevdii edilerek, rapor alınmıştır. 15/02/2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle: davacının davalıdan Portföy tazminatı talep etmeye hak kazanamadığı, tespitinde bulunulmuştur.Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamından: Dava, taraflar arasındaki acentelik sözleşmesinin feshinden kaynaklanan denkleştirme bedeli istemine ilişkindir. Denkleştirme tazminatı ya da diğer adıyla “portföy tazminatı”, sözleşmenin sona ermesi sonucunda müşteri çevresini kaybeden ve ekonomik bakımdan güç durumda kalan acentenin bu yüzden talep edebileceği bir ödencedir.Davacı TTK 122.maddesi gereğince portföy tazminatı talebinde bulunmuştur....
HÜKÜM: Yukarıda izah edilen gerekçeye istinaden; 1-Denkleştirme tazminatı açısından hesaplanan 810.902,87.-TL üzerinden takdiren 1/3 oranında indirim yapılarak 540.601,91.-TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 2-Toplam 36.476,36.-TL komisyon alacağının 100,00.-TL'sinin dava tarihinden itibaren işleyecek, 36.376,36....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı Yıldırım Dağıtmaç vekili istinaf dilekçesinde özetle; Davalının, acentelik sözleşmesini tek taraflı haksız biçimde feshettiğinden, TTK 121 madde gereği denkleştirme tazminatı ödemesi gerektiğini, mahkemenin denkleştirme tazminatının kabulü yönündeki kararının hukuka uygun olduğunu, davalının, müvekkilinin acentelik sözleşmesini feshettiğine dair 24.09.2014 tarihli ihbar yazısının müvekkiline 30.09.2014 tarihinde tebliğ edildiğini, işbu davanın ise 24.04.2015 tarihinde açıldığını, bu nedenle denkleştirme tazminatı talepleri kanuni süresinde talep ve dava edildiğinden mahkemenin bunu dikkate almadan vermiş olduğu kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, ayrıca acentelik sözleşmesinden doğan tüm taleplerin TBK m.147/5 hükmü gereği 5 yıllık zamanaşımına tabi olduğunu, dava konusu denkleştirme tazminatı için de 5 yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması gerektiğini, Dava açılırken, davalıdan talep edilecek denkleştirme tazminatı miktarının davacı tarafından...
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle, davacı iş akdini istifa ederek sonlandırdığından kıdem tazminatı alacağına hak kazanamadığını, Mahkeme'nin devamsızlık tutanaklarına ilişkin değerlendirmesinin hatalı olduğunu, tüm tanık beyanı ve yazılı delillerle davacının işi terk ederek istifa ettiği anlaşıldığından davanın reddi gerekirken kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, davacının fazla çalışma yaptığına dair iddiasının ispatlanamadığını, davalı işyerinde denkleştirme usulü uygulandığı dikkate alınmadan fazla mesai alacağının kabulünün de usul ve yasaya aykırı olduğunu, bilirkişi raporunda dinlettikleri tanık beyanları ve denkleştirme usulünun dikkate alınmadığını, Yargıtay içtihatlarına aykırı olarak yalnızca nöbet çizelgeleri doğrultusunda fazla mesai ücreti hesaplandığını, davacı denkleştirme usulüne göre çalıştığından genellikle fazla mesai ücreti doğmadığını, doğduğu takdirde fazla çalışmalarının karşılığının banka aracılığıyla eksiksiz...
GEREKÇE: Dava, 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 23/16 maddesine dayalı denkleştirme tazminatı istemine ilişkindir.Genel olarak denkleştirme (portföy) tazminatı, acentelik sözleşmesi sona erdikten sonra, bu ilişkinin devamı boyunca acentenin kişisel gayretiyle yarattığı müşteri çevresinden müvekkilinin halen yararlanması, acentenin ise yararlanmaması nedeniyle uğradığı kaybın karşılığıdır. Uyuşmazlıkta sözleşmenin fesih tarihi itibariyle uygulanması gereken 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 23/16 maddesine göre; sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra sigorta şirketi sigorta acentesinin portföyü sayesinde önemli menfaatler elde etmesi ve denkleştirme ödenmesinin hakkaniyete uygun olması halinde denkleştirme tazminatı istenebilecektir....
Davacı vekili dava dilekçesinde, denkleştirme tazminatı olarak 355.000,TL, maddi tazminat olarak 5.000-TL, manevi tazminat olarak 40.000-TL olmak üzere toplam 400.000-TL'ye hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Taraflar arasında yazılı bir sözleşme bulunmamaktadır. Ancak taraflar arasında yazılı olmayan bir bayilik ilişkisi (-------sözleşmesi) bulunduğu tarafların kabulündedir....
