TMK 40.maddesinde "Cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebilir. Ancak, iznin verilebilmesi için, istem sahibinin onsekiz yaşını doldurmuş bulunması ve evli olmaması; ayrıca transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmi sağlık kurulu raporuyla belgelemesi şarttır. Verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbi yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmi sağlık kurulu raporuyla doğrulanması halinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilir." denilmektedir. Maddedeki "...ve üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun bulunduğunu..." ibaresi, Anayasa Mahkemesi'nin 20.3.2018 tarih ve 30366 sayılı R.G.'de yayımlanan, 29.11.2017 T., 2017/130 E. ve 2017/165 K. sayılı kararı ile iptal edilmiştir....
UYUŞMAZLIĞIN NİTELİĞİ: Her iki mahkemenin karşılıklı görevsizlik kararı vermiş olmaları ve bu kararların istinaf yoluna başvurulmaksızın kesinleşmesi nedeniyle mahkemeler arasında görev uyuşmazlığı çıktığı, HMK 21/1- c maddesinde yargı yerinin belirlenmesini gerektiren sebep olarak gösterilmiş bulunan "İki mahkeme de görevsizlik kararı verir ve bu kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşirse" sebebinin gerçekleştiği görülmektedir. Karşı görevsizlik kararını veren mahkeme HMK 22/1 maddesi uyarınca görev uyuşmazlığının çözümü ve görevli mahkemenin belirlenmesi için dava dosyasını re'sen dairemize göndermiştir. GEREKÇE: HMK 23/1 maddesinde yargı yerinin belirlenmesine ilişkin incelemenin dosya üzerinden yapılabileceği düzenlenmektedir. Bu nedenle dairemizce dosya üzerinden yapılan incelemede; Dava, cinsiyet değişikliğine izin verilmesi isteminde ilişkindir. Cinsiyet değişikliğine izin istemi, 6100 sayılı HMK'nın 382/2- a-2 maddesinde çekişmesiz yargı işi olarak düzenlenmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki cinsiyet değişikliğine izin davasında ... 23. Asliye Hukuk Mahkemesi ve ... 15. Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: - K A R A R - Dava, davacının cinsiyetinin kadın olarak değiştirilmesi için gerekli ameliyata ve kişisel durum sicilinin de "kadın" olarak değiştirilmesine izin verilmesi istemine ilişkindir. Asliye Hukuk Mahkemesince, HMK'nın 382. Maddesine göre çekişmesiz yargı niteliğinde olan uyuşmazlığa bakmakta sulh hukuk mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir. Sulh Hukuk Mahkemesi ise, davanın nüfus davası olup asliye hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiği gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur....
Asliye Hukuk ve Adana 4. Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: -K A R A R- Dava, küçüklerin cinsiyet değişikliğine izin istemine ilişkindir. Adana 6. Asliye Hukuk Mahkemesince, davanın çekişmesiz yargı niteliğinde olduğu ve görevli mahkemenin sulh hukuk mahkemesi olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. Adana 4. Sulh Hukuk Mahkemesi ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 36. maddesinin 1/a bendi uyarınca görevli mahkemenin asliye hukuk mahkemesi olduğu gerekçesiyle, görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur. Cinsiyet değişikliğiğine izin istemi, 6100 sayılı HMK'nın 382/2-a-2'de çekişmesiz yargı işi olarak düzenlenmiştir....
Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2018/107 esas, 2018/509 karar sayılı ilamı ile davacıya cinsiyet değişikliği yapılması için izin verildiği, kararın 26/10/2018 tarihinde kesinleştiği, Trakya Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından düzenlenen sağlık kurulu raporunda; "yapılan muayenesinde, mastektomi operasyonuna bağlı göğüs ön yüzünde bilateral 10 cm'lik horizontal, sağda 4 solda 5 cm'lik vertikal skar hattı mevcut olduğu, rahim ve yumurtalık alınması operasyonuna bağlı olarak umlikus ve sol alt kadranda 1 cm'lik skar mevcut olduğu, kadın tipi dış genital labia minör, labia major ve klitoris mevcut olduğunun belirtildiği, mahkemece cinsiyet değişikliği için gerekli olan ameliyatların tamamlanmadığı ve buna dair sağlık kurulu raporunun sunulmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verdiği anlaşılmıştır. TMK 40.maddesinde "Cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebilir....
Ulusal mevzuatla usulüne uygun yürürlüğe konulan bir uluslararası sözleşme hükmü çelişmiştir ve burada uluslararası sözleşme hükmünün uygulanacağı duraksamaya yer vermeyecek biçimde açıktır. Bu nedenlerle davacının temyiz talebinin kabulü ile dosyadaki tüm deliller ve özellikle mevcut rapora göre diğer yasal koşulları taşıyan davacının isteminin kabul edilerek cinsiyet değişikliğine izin verilmesi gerekirken, aksi yönde verilen hükmün bozulması gerektiğini düşünmekte ve bu nedenle çoğunluk kararına katılmamaktayım. 30.04.2015...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki cinsiyet düzeltilmesi istemine ilişkin davada İzmir 1. Asliye Hukuk ve İzmir 10. Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, davacının cinsiyet değişikliğine izin istemine ilişkindir. İzmir 1. Asliye Hukuk Mahkemesince, davanın çekişmesiz yargı niteliğinde ve görevli mahkemenin Sulh Hukuk Mahkemesi olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. İzmir 10....
ın cinsiyet değişikliğine ilişkin izin talebi ile ilgili olumlu veya olumsuz bir karar verilmemesi, nüfus kaydındaki kadın olan cinsiyetin erkek olarak değiştirilmesi talebi ile isim değişikliği talebinin tefrik edilerek ayrı esasa kaydedilmesi, eldeki dosyanın bekletici mesele yapılması gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, taraflarca HUMK'nun 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 25.05.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Ulusal mevzuatla usulüne uygun yürürlüğe konulan bir uluslararası sözleşme hükmü çelişmiştir ve burada uluslararası sözleşme hükmünün uygulanacağı duraksamaya yer vermeyecek biçimde açıktır. Bu nedenlerle karar düzeltme yoluna başvuran davacının talebinin kabulü ile onama kararının kaldırılarak, dosyadaki tüm deliller ve özellikle mevcut rapora göre diğer yasal koşulları taşıyan davacının isteminin kabul edilerek cinsiyet değişikliğine izin verilmesi gerekirken, aksi yönde verilen hükmün bozulması gerektiğini düşünmekte ve bu nedenle çoğunluk kararına katılmamaktayım. 16.04.2015...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki cinsiyet düzeltilmesi istemine ilişkin davada ... Asliye Hukuk ve ... Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, davacının cinsiyet değişikliğine izin istemine ilişkindir. ... Asliye Hukuk Mahkemesince, davanın çekişmesiz yargı niteliğinde olduğu ve görevli mahkemenin sulh hukuk mahkemesi olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. ... Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından ise, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 36. maddesinin 1/a bendi uyarınca görevli mahkemenin asliye hukuk mahkemesi olduğu, bu hususta özel kanunda açık düzenleme bulunduğundan bahisle görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. Kişisel durum sicilindeki kaydın düzeltilmesi, 6100 sayılı HMK'nın 382/2-a-5 maddesinde çekişmesiz yargı işi olarak düzenlenmiştir....
