B- Bölge İdare Mahkemesi Kararının, Davacılardan …'in Manevi Tazminat İsteminin Kısmen Kabulüne, Kısmen Reddine İlişkin Kısmının İncelenmesi: Manevi tazminat, kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik bir tazmin aracı değil, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlar....
Mahkemece, maddi tazminat istemlerinin kabulüne, manevi tazminat istemlerinin ise kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya kapsamından, davacı tarafın asıl dava dosyasında 100,00 TL manevi tazminat talep ettiği, buna karşılık birleşen dava dosyasında 30.000,00 TL manevi tazminat talep ettiği, mahkemenin sonuç olarak sigortalı yararına 15.000,00 TL manevi (kaza tarihi olan 17/12/2007 tarihinden itibaren yasal faizi ile) ve 50,00 TL. Manevi ( faiz talebi olmadığından faizsiz olarak) tazminat ödenmesine karar verdiği anlaşılmaktadır. Uyuşmazlık, manevi tazminatın bölünüp bölünmeyeceği noktasında toplanmaktadır. Gerçekten, hukuka aykırı bir eylem yüzünden çekilen elem ve üzüntüler, o tarihte duyulan ve duyulması gereken bir haldir. Başka bir anlatımla üzüntü ve acıyı zamana yaymak suretiyle, manevi tazminatın bölünmesi, bir kısmının dava konusu yapılması kalanın saklı tutulması olanağı yoktur. Niteliği itibariyle manevi tazminat bölünemez. Bir defada istenilmesi gerekir....
Mahkemece manevi tazminat talebinin reddine, maddi tazminat talebi hakkında hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir. Davacı vekili; davacının askerlik görevini yapmakta iken 26/02/2010 tarihinde meydana gelen kazada yaralanarak sakat kaldığını, çalışma ve iş yapma kabiliyetini önemli ölçüde kaybettiğini belirterek maddi ve manevi tazminat talebinde bulunmuştur....
Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlamaktadır. Tam yargı davalarının ve manevi tazminatın belirtilen niteliği gereği takdir edilecek manevi tazminat miktarının, olayın, zararın ve varsa idarenin kusurunun ağırlığını ortaya koyacak, hukuka aykırılığı özendirmeyecek, bir başka ifade ile benzeri olayların bir daha yaşanmaması için caydırıcı ve aynı zamanda cezalandırıcı olacak şekilde belirlenmesi, bununla birlikte olayın meydana geliş şekli, idari faaliyetin niteliği, zararlı sonuca etkisi ve idarenin sorumluluk sebebi gözetilerek hakkaniyetli bir tutarı aşmaması gerekmektedir....
Kurumu raporuna göre müteveffanın olay nedeni ile %60 oranında ve yolun yapım-bakım onarımını üstlenen kuruluşun da %40 oranında kusurlu olduğunun tespit edildiği, davalı ......nin olay nedeni ile kusursuz sorumluluğunun bulunduğu, davacı anne ve babanın Borçlar Kanununun 47. maddesi uyarınca uygun bir manevi tazminat talebi hakkının bulunduğu gerekçesi ile davacı babaya maddi ve manevi tazminat, davacı anneye manevi tazminat ödenmesine hükmedilmiş, davacı kardeşlerin ise manevi tazminat taleplerinin reddi yönünde hüküm kurulmuştur. 818 sayılı BK'nun 47. maddesi gereğince ölüm halinde, ölenin ailesi veya bu kavram içinde yer alacak olan yakınları dava açma hakkına sahiptir. BK'nun 47. maddesindeki "ölünün ailesi" kavramını dar anlamda ele almamak gerekir. Ölümün acısını derinden hissedecek yaşta olan her kardeşin manevi tazminat isteme hakkı vardır....
Şirketinden olay tarihi olan 19/08/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen alınarak davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin manevi tazminat talebinin reddine karar verilmiş; hüküm, davacılar vekili tarafından manevi tazminat ile sınırlı olarak temyiz edilmiştir. Dava trafik kazasından kaynaklanan ölüm nedeniyle manevi tazminat istemine ilişkindir. Borçlar Kanunu’nun 47. maddesi (TBK md 56) hükmüne göre hakimin özel halleri göz önüne alarak manevi tazminat adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarının adalete uygun olması gerekir. Tazminatın amacı zarara uğrayanda bir huzur duygusu doğurmaktır. Somut olayda, davacılar eşi ve babalarını davaya konu trafik kazasında kaybetmiş ve ayrı ayrı 80.000’er TL manevi tazminat talep etmiştir. Mahkemece davacı eş ... için 15.000 TL manevi, davacı evlatlar için ayrı ayrı 10.000’er TL manevi tazminat olmak üzere toplam 35.000 TL manevi tazminata hükmedilmiştir....
Bu durumda mahkemece; HMK'nın 31. maddesinde düzenlenen hakimin davayı aydınlatma ödevi doğrultusunda, davacılar vekiline talep edilen manevi tazminat hususunda; hangi davacı için ne kadar manevi tazminat talep edildiği ve hangi zarar nedeniyle ne kadar manevi tazminat talep edildiğinin açıklattırılması ve sonucuna göre her bir talep hakkında karar verilmesi gerektiğinin gözetilmemesi doğru görülmemiştir. 4-Birleşen davada davacı işleten ... araç hasarı nedeniyle maddi tazminat ve 2.500,00 TL manevi tazminat isteminde bulunmuş, mahkemece manevi tazminat isteminin kabulüne karar verilmiştir. Söz konusu kazada davacı ... ...'ın aracında hasar meydana geldiği, başkaca zararının bulunmadığı gözetilerek manevi tazminat isteminin reddine karar verilmesi gerekirken davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir. 5-Bozma neden ve şekline göre davalı ...'...
Dosya kapsamından, davacının dava dilekçesinde hem maddi hem de manevi tazminat istemlerini belirsiz alacak olarak niteleyerek 1.000,00 TL maddi, 1.000,00 TL de manevi tazminat talebinde bulunduğu, daha sonra birleşen dava dilekçesi ile de asıl davada sehven manevi tazminat talebinde bulunduğunu, manevi zararın yukarıda yapılan açıklamalarda olduğu gibi belirsiz alacak davası olarak talep edilemeyeceğini belirttiği ve davaya konu iş kazası nedeniyle 26.000,00 TL manevi tazminat talebinde bulunduğu anlaşılmaktadır....
Davalılar vekilleri ayrı ayrı davanın reddini savunmuşlardır. 2013/4366 2013/11731 Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan delillere göre; maddi tazminat davasının kabulü ile, davacı ... için 64.668,23 TL maddi tazminatın davalılar ... Ltd. Şti., ... Ltd. Şti., ..., ..., ... Sigorta A.Ş. ve ... Sigorta A.Ş.'den müştereken ve müteselsilen tahsiline, davalı ... A.Ş.'ye karşı açılan maddi tazminat davasının pasif husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle reddine, davacıların manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü ile davacı eş için 20.000 TL manevi tazminat, davacı müteveffanın çocuklarının her biri için 15.000 TL manevi tazminat, davacı müteveffanın kardeşlerinin her biri için 5.000 TL manevi tazminat olmak üzere toplam 70.000 TL manevi tazminatın davalılar ...Ltd.Şti., ... Ltd.Şti., ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davalılar ... Sigorta A.Ş., ... Sigorta A.Ş. ve ... A.Ş.'...
Esasen Dairemizin 8.10.2002 tarih, 6738-8207-Esas Karar sayılı kararına düşülen muhalefet şerhi ve orada yollama yapılan kaynaklar, sorunu net şekilde orta koymuştur. 2-Manevi zarar ve manevi tazminat kavramlarına dayalı değerlendirme: Manevi zarar ile manevi tazminat genellikle birbirine karıştırılan iki bağlantılı ve fakat farklı kavramlardır. Manevi zarar, kişilik değerlerindeki zedelenmeyi, manevi tazminat ise bu zararın telafisini ifade eden kavramlardır. Manevi zarara ilişkin psikomatik, psikolojik ve hukuksal bilim verileri, “manevi zararın bölünemeyeceği” yönündedir. Gerçekten üzüntü ve onur değerlerinden oluşan manevi zarar, zamanlara yayılabilir ama bölünemez. Ne var ki manevi zararı gidermeye yönelik bir çare olan tazminat (manevi tazminat), özellikle para ile takdir edilmesi halinde para borçlarının akibetine tabidir ve elbetteki bölünür. Yüce daire bozması, manevi zarar ile manevi tazminat arasındaki bu organik farkı gözetmediğinden, yanlış temel üzerine oturtulmuştur....
