AYIPLI MALGARANTİ SÜRESİ"İçtihat Metni" Taraflar arasındaki ayıplı mal satışı davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün davalı K...... A.Ş avukatınca duruşmalı, davacı avukatınca duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacı vekili avukat M..... S... ile davalı B....... O.. Tic. A.Ş vekili avukat B.... A.... T..t.. ve diğer davaılı vekili avukat İbrahim Ş..... K....'nın gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanılmış ve hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra karar için başka güne bırakılmıştı. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde olduğu saptanarak dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı, davalı K… ……. O.. A.Ş'den satın aldığı, aracın ayıplı olduğunu ileri sürerek, ayıpsız misliyle değiştirilmesine karar verilmesini istemiştir. Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır....
Davalı ... vekili, dava konusu taşınmazı rayiç bedelden aldığını, bedelin banka aracılığı ile ödendiğini, müvekkilinin yönetimindeki Makyol firması ile davalı ... yönetimindeki Isıtaş ve İsmil İnşaat firmalarının yol yapım işinde rakip firmalar olup, bir çok ihalede kıyasıya rekabet içinde olduklarını, iki rakip firmanın işbirliği içinde hareket etmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece, davalıların birbirlerini tanıdığı, aynı iş kolunda faaliyette bulunmaları nedeniyle üçüncü kişinin, borcunu ödeyemeyecek durumda olduğunu bilebilecek konumda olduğu, İİK 280 madde koşullarının oluşmuş olduğunun anlaşıldığından bahisle davanın kabulüne karar verilmiştir; hüküm davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmiştir. İstinaf mahkemesi de, borçlu görünen ...'ün alacaklılarından mal kaçırmak amacıyla ödemede sıkıntıya girdiği dönemde aynı iş kolunda çalışan başka bir şirket ortağı davalı ...'...
Dava konusu taşınmazın yüzölçümü 73,02 m² olup tamamı kamulaştırılmış ve üzerinde verim çağında 44 yaşında 1 ceviz, 14 yaşında 2 elma ağacı bulunduğu anlaşıldığından; taşınmazın tamamı kapama karışık meyve bahçesi kabul edilerek değerinin tespiti gerekirken, tarım arazisi olarak kabulü ile zemin ve meyve ağaçlarına ayrı ayrı değer verilmek suretiyle kamulaştırma bedelinin tespiti, 2-Dosyada bulunan kıymet takdir komisyonu raporuna göre taşınmazın üzerinde bulunan muhdesatın enkazı mal sahibine bırakıldığı belirtilmiştir. Ancak taşınmaz maliki enkazı almaya zorlanamaz. Takdir komisyonu, enkazın mal sahibine ait olduğunu belirtmiş, mal sahibi de buna itiraz etmemiş ve dava konusu yapmamış ise enkazın değeri tespit edilerek kamulaştırma bedelinden düşülmesi gerekir. Böyle bir durum yoksa enkaz belirlenen bedelden düşülemez....
Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz istemlerinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan ve davalı vekilinin duruşma istemi, temyiz edilen miktarın duruşma sınırının altında kalması nedeniyle HUMK. nun 438. maddesi uyarınca reddine karar verildikten sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasal gerektirici nedenlere ve özellikle kanıtların takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak; 1-Dosyada bulunan kıymet takdir komisyonu raporuna göre taşınmazın üzerinde bulunan muhdesatın enkazı mal sahibine bırakıldığı belirtilmiştir. Ancak taşınmaz maliki enkazı almaya zorlanamaz. Takdir komisyonu, enkazın mal sahibine ait olduğunu belirtmiş, mal sahibi de buna itiraz etmemiş ve dava konusu yapmamış ise enkazın değeri tespit edilerek kamulaştırma bedelinden düşülmesi gerekir. Böyle bir durum yoksa enkaz belirlenen bedelden düşülemez....
Kamulaştırma, yasaya uygun şekilde gerçekleştirilen bir işlem olduğuna göre taşınmazın son satışından sonra alınan bedelin kamulaştırma sebebiyle mal sahibine ödenen bedelden daha fazla olup olmadığının incelenmesi gerekir. Diğer bir anlatımla kamulaştırma nedeniyle taşınmazın bedeli kendisine ödendiğine göre aradan geçen zaman içinde taşınmazda bu bedele nazaran yeni bir değer artışı (geçen süre içinde taşınmazın niteliğinin değişip değişmediği “arazi-arsa” araştırılarak her iki niteliğine göre değeri belirlenmelidir) meydana gelip gelmediği incelenmeli, fark varsa bu fark ilgiliye ödenmelidir. Bunun tespiti taşınmazın üçüncü şahsa satış bedeliyle mal sahibinin kendisine daha önce ödenen kamulaştırma bedelinin dava tarihine endekslenmesiyle bulunacak miktarın saptanıp karşılaştırılması ile mümkündür. Yasal faiz uygulamak suretiyle bedel tespiti yanıltıcı sonuçlara götürebilir....
Taraflar arasındaki ilişki ticari satım olup, TTK'nın 23/1-c maddesinde ayıplı mal hakkında alıcıya ihbar yükümlülüğü getirilmiştir. Alıcı muayene ve ihbar yükümlülüğünü yerine getirmeden ayıp nedeniyle satıcıdan mal bedeli ve zarar giderimi talebinde bulunamaz. Davacı alıcı, ihbarda bulunduğunu yazılı belge ile kanıtlamak zorundadır (Yargıtay 19. HD 2015/5982 Esas 2015/15327 Karar 23/11/2015 T.)....
Dava konusu olayda davalı TOKİ Başkanlığının üretici- imalatçı konumunda olması nedeniyle davacıya karşı sorumludur. Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 5....
Bu yetkiye dayanılarak çıkarılan 50 sayılı Tebliğin A/1 bölümünde, aynı işletmede imal veya inşa edilenler dahil promosyon ürünü olarak verilen malın tabi olduğu vergi oranının, satışı yapılan malın tabi olduğu vergi oranından yüksek olması halinde, promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinden satışı yapılan malın tabi olduğu orana isabet eden kısmın indirim konusu yapılacağı, kalan kısmın gelir veya kurumlar vergisi açısından gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınacağı kabul edilmiştir. Tebliğ, promosyon ürünleri nedeniyle yüklenilen Katma Değer Vergileri ile ilgili indirim hakkının kısmen kaldırılmasına yol açmaktadır. Katma Değer Vergisi Kanununun 36 ncı maddesinde ise, indirim hakkını kısmen veya tamamen kaldırmaya veya yeniden koymaya ve bu şekilde indirim hakkı kısıtlanan mal ve hizmetleri belirlemeye Bakanlar Kurulunun yetkili olduğu belirtilmiştir....
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE: Dava; eser sözleşmesinden kaynaklanan ayıplı ifa nedeniyle bedelde indirim lmadığı takdirde ayıpsız misli ile değişim istemine ilişkindir. 6100 sayılı HMK'nın 355. maddesi gereğince istinaf sebepleri ile kamu düzeninden sayılan hallerle sınırlı olarak yapılan inceleme neticesinde, davacı ile davalı arasında sözlü olarak eser sözleşmesi akdedildiği, sözleşmenin bedelinin 13.000,00 TL olup iş bedelinin ödendiği uyuşmazlık konusunun işin ayıplı olup olmadığı, ayıplı ise davacının talebinin sözleşmeden dönme mi yoksa ayıp oranında bedelde indirim olup olmadığı ve bedelden indirim miktarının tespiti hususu olduğu anlaşılmaktadır. HMK'nın 33. maddesi gereğince bir davada olayları anlatmak taraflara, hukuki nitelendirme görevi hakime aittir. Tarafların olayları anlatırken olayların hangi hukuki müesseslere veya kanun maddelerine temas ettiğini açıkça ifade etmeleri gerekmez....
Mahkemece, dava konusu taşınmazın yer aldığı ilçede emsal olabilecek özel amacı olmayan arsa satışlarının bulunmadığı düşünülemeyeceğinden uygun emsal araştırması yapılarak emsal kayıtları getirtilip yukarıda açıklandığı şekilde değerlendirme yapan ek rapor alınarak karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi, 2-Dava konusu taşınmaz üzerindeki zeytin ağacının 2014 yılı itibariyle rayiç fiyatlarını gösterir listenin .... il müdürlüğünden getirtilip bilirkişi raporunun denetlenmemiş olması, 3-Dosya içerisinde bulunan kıymet takdir komisyonu raporuna göre taşınmazın üzerinde bulunan muhdesatın enkazı mal sahibine bırakıldığına dair bilgi bulunmamaktadır. Ancak taşınmaz maliki enkazı almaya zorlanamaz. Takdir komisyonu, enkazın mal sahibine ait olduğunu belirtmiş, mal sahibi de buna itiraz etmemiş ve dava konusu yapmamış ise enkaz değeri tespit edilerek bu bedelin kamulaştırma bedelinden düşülmesi gerekir. Böyle bir durum yoksa enkaz, belirlenen bedelden düşülemez....
