Vd) maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesinin bir türü olan “arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi”, iş sahibinin bir arsanın muayyen bir payının bedel olarak devri veya devri taahhüdü karşılığında, yüklenicinin bir inşa (yapı) eseri meydana getirmeyi taahhüt ettiği, tam olarak iki tarafa borç yükleyen, ivazlı, çift tipli bir karma sözleşmedir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri bedel olarak taşınmaz mal mülkiyetinin geçirimi borcunu içerdiğinden, TMK'nın 706, Borçlar Kanunu'nun 213, Noterlik Kanunu'nun 60 ve Tapu Kanunu'nun 26. maddeleri uyarınca resmi şekle bağlı tutulmuştur. Başka bir anlatımla, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin geçerliliği, bu sözleşmelerin noterde "düzenleme" şeklinde yapılmasına bağlıdır. Öte yandan, arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri eser ve satış vaadi sözleşmelerinden oluşan karma nitelikli akitlerden olup, satış vaadini (arsa payının devrini) de içerdiğinden, tek taraflı irade beyanı ile feshi mümkün değildir....
Dava arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ve tazminat isteğine ilişkindir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin feshi halinde taraflar, karşılıklı ifa yükümlülüğünden kurtulur ve daha önce ifa ettikleri edimleri, kusurlu olsalar bile sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre sözleşmenin tasfiyesi kapsamında geri isteyebilirler. Arsa sahibinin malvarlığında bir çoğalmadan (zenginleşmeden) söz edilebilmesi için, yapılan işlerin onun işine yaraması gerekir. Bu nedenle, yüklenici tarafından, fesih anına kadar arsa sahibinin malvarlığına giren yararlı ve imar mevzuatına uygun olan imalatın parasal karşılığının ödenmesi talep edilebilir. Bir başka yüklenicinin o imalatı devam ettirerek inşaatı tamamlayabilmesi mümkün ise, o imalat arsa sahibi için yararlı sayılır. Yüklenicinin imalât bedeli isteyebilmesi için yaptığı inşaatın yasal ve arsa sahibinin yararlanabileceği, bazı giderlerden kurtulacağı nitelikte olması gereklidir....
- KARAR - Davacılar vekili, davalı arsa sahibi ile dava dışı yüklenici arasında düzenlenen 02.02.1998 günlü arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin taraflarca 25.10.2000 günlü fesihname ile feshedilerek sözleşmede yükleniciye düşen bağımsız bölümlerinin tamamının davacılar ile dava dışı ...'a devir edilerek arsa sahibi ile anılan kişiler arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmasına önceki yüklenicinin muvafakat ettiğini, ardından taraflar arasında 25.10.2000 günlü arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, ancak arsa sahibinin sözleşmeyi tek tarafla feshederek başka yüklenici ile sözleşme yaptığını ileri sürerek, 10.000,00 TL'nin fesih tarihinden itibaren faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, 28.09.2009 tarihli ıslahla dava değerini 106.925,87 TL'sına yükseltmiştir. Davalı vekili, feshin haklı olduğunu, davacıların imalat nedeniyle alacakları bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir....
Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin Tüketici Kanununda 3/k maddesindeki tüketici tanımına uymadığı açıktır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi açısından güdülen amaç, arsasını değerlendirmektir. Bu nedenle arsa sahibinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalarken güttüğü saikin 6502 sayılı Yasada tanımlanan tüketicinin saikinden farklı olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerine konu işin üst düzey teknolojiyi gerektirmesi, sözleşme kapsamında taşınmaz satış vaadi ve inşaat sözleşmelerinin de bulunduğu nazara alındığında 6502 sayılı Kanunda kanun koyucunun salt kullanma ve tüketme amacına yönelik mutfak, dolap yaptırmak araç tamiri yapmak gibi dar kapsamlı eser sözleşmelerini kastettiği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin ise bu kapsamda olmadığının kabulü gerekir....
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri 818 sayılı BK'nın 155 vd. maddelerinde düzenlenen eser sözleşmelerinin kendine özgü bir türüdür. Bu sözleşmelerin bir tarafı arsa sahibi diğer tarafı yüklenicidir. Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin, Tüketici Kanununda 3/1. maddesinin (k) bendindeki tüketici tanımına uymadığı anlaşılmaktadır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi açısından güdülen amaç, kullanmak için konut edinmek değil, arsasını değerlendirmektir. Bu nedenle, arsa sahibinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalarken güttüğü saikin, 6502 sayılı Kanunda tanımlanan tüketicinin saikinden farklı olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Somut olayda davacı müvekkilinin hissedarı bulunduğu ... ili ... ilçesi ... mahallesinde kain 2151 ada 4 parsel sayılı taşınmaz üzerinde hissedar davacı ile davalı arasında imzalanan, ... 30....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece "Somut olayda, davacı arsa sahibi ile davalı yüklenici arasında düzenlenen 27.03.2013 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, sözleşmeye konu parsellerin tüm paydaşlarının katılımı sağlanmadığından geçersizdir. Bu durumda, davacının sözleşmenin feshine yönelik talebi dikkate alınarak, feshin ancak geçerli bir sözleşme için söz konusu olabileceği bu şekilde açılmış bir davada “Çoğun içinde az da vardır.” kuralı gözetilerek sözleşmenin geçersizliğinin tespitine karar verilmesi gerektiği düşünülmüş, bu nedenle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geçersiz olduğunun tespitine karar verilmiştir....
Paylı mülkiyete konu olan ya da kat mülkiyeti tesis edilmiş olan taşınmazda bulunan yapının yıkılıp yeniden inşaat yapılması işi TMK'nın 692. maddesi hükmünce olağanüstü tasarruf 634 sayılı KMK'nın 45. maddesi gereğince önemli işlerden olduğundan, bu nitelikteki taşınmazlarda arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin tüm paydaşları ya da kat malikleri ile yapılmış olması geçerlilik koşuludur. Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin feshi davası da olağanüstü tasarruf işlemleri ve önemli işlerden olduğundan, geçerli sözleşmenin varlığı halinde feshinin de tüm paydaşlar veya kat maliklerince talep ve dava edilmesi gerekir....
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler, yanlarca karşılıklı gönderilen ihtarname kapsamları birlikte değerlendirildiğinde; yüklenici kooperatifin, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince yüklenici edimlerini ifa etmeme kararlılığında olduğu sonucuna varıldığı gibi; sözleşmede gösterilen haklı gecikme sebeplerinin ve yasal gecikme nedenlerinin gerçekleşmiş bulunduğunu yasal delillerle kanıtlamamıştır. Kaldı ki, arsa sahibi kooperatif tarafından fesih bildirimi yüklenici tarafından kabul edilerek dava açılmıştır. Mahkemece, yanlar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili sonuç doğurur şekilde feshinde arsa sahibi kooperatifin haklı olduğunun kabulü isabetlidir. BK’nın 108. maddesi hükmü gereğince; sözleşmeyi bozan alacaklı, kendisine düşen borcu ödemekten kaçınabilir ve yapmış olduğu ödemeyi de geri isteyebilir....
Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre; davacılar vekilinin birleşen dosyada sözleşmenin feshini talep ettiği, yüklenicinin inşaatı % 60 oranında tamamlandığı, inşaatın tamamlanma oranı dikkate alındığında sözleşmenin geriye doğru feshi talebinin kabulü gerektiği, bu davada davacıların maddi ve manevi zarara ilişkin delil sunmadıkları, Asıl dava bakımından ise arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi geriye etkili olarak feshedildiğinde arsa sahipleri Borçlar Kanunu'nun 108/.... maddesine göre yükleniciye veya onun halefi konumundaki kişilere vermiş oldukları tapuları geri isteyebilecekleri anlaşılmakla, birleşen dava bakımından 09.....2009 tarihli arsa payı karşılığı inşaatsözleşmesinin feshine, asıl dava bakımından davalılar ... ve ...'e devri yapılan ...-...-... nolu dairelerin davalılar adına olan tapu kayıtlarının iptali ile sözleşme öncesi arsa sahiplerinin hisseleri oranında tapuya tesciline karar verilmiştir....
S.2 Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre, arsa sahibi davalı ile dava dışı yüklenici arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiği, dava konusu bağımsız bölümün, davalıya vekaleten Kemal Gündüz tarafından, davacıya taşınmaz satış vaadi sözleşmesi ile satıldığı, .... sayılı dosyasında, davalı ile dava dışı yüklenici arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ile davacı ...'in (o davada davalı) bağımsız bölüme yönelik müdahelesinin menine, tadilat projesi ile yasal hale getirilmesi mümkün olmayan bağımsız bölümün kal'ine ve tapudaki hisselerin davalı arsa sahibi ......
