Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ve yüklenici tarafından üçüncü kişilere satılan bağımsız bölümlerin tapularının iptali ile davacılar adına tescili isteğine ilişkindir. 2-Mahkemece getirtilen tapu kayıtlarından arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi konusu olan ... parsel sayılı taşınmazın 04.07.2007 tarihinde intikalen davacılar ... ile ... adına tapuda tescil edilip, aynı tarihte satış yapılarak davalı ... adına tapuya tescil edildiği anlaşılmaktadır. Dosyadaki kayıtlardan ...parsel sayılı taşınmazın ...Belediyesi adına kayıtlı iken 07.12.2007 tarihinde davalı ...'ya satılarak adına tapuda tescil edildiği, yine ... Tapu Müdürlüğü'nün 08.05.2013 tarihli yazısına göre de 934 parsel ile 1876 parselin tevhit edilerek 1878 parsele taşındığı belirtilmiştir....
Davacı, davalı ve dava dışı arsa malikleri ile 12.04.1996 tarihinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, sözleşme uyarınca 1943 ada 16 sayılı parselde kayıtlı taşınmaz üzerine yüklenici sıfatıyla bina yapmayı üstlendiğini, 21.01.1997 tarihli paylaşım sözleşmesinin 4. maddesine göre kendisine bırakılması kararlaştırılan B Blok 1 numaralı bağımsız bölümün davalı adına tescil edildiğini, daha önce açtığı davanın iskan ruhsatı alınmadığı gerekçesi ile reddedildiğini, sözkonusu dava sırasında yaptığı başvurunun sonuçlandığını, iskan ruhsatını aldığını, sözleşme şartlarının gerekçekleştiğini belirterek tapu kaydının iptali ile adına tescili isteğinde bulunmuştur. Davalı, kesin hüküm bulunduğunu, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince davacıya kalan bu daireyi başka dairelerdeki eksiklikler karşılığı ve kısmen de bedel ödeyerek satın aldığını belirtmiş, davanın reddini savunmuştur....
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi sonrasında arsa payının devredilmesi, aradan 10 yıllık bir zaman geçtikten sonra da diğer davalıya devri söz konusudur. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde, arsa sahibinin borcu inşaat yapılacak arsayı yükleniciye devretmek, yüklenicinin borcu ise inşaatı yaparak kararlaştırılan taşınmazların arsa sahibine devretmek şeklinde karşılıklı iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme söz konusudur. Sözleşmenin feshi halinde, iki taraf da aldıklarını iade edeceklerdir. Yükleniciden taşınmaz satın alan kişilerin de devir yükümlülüğü doğmaktadır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde, bir inşaat bulunması ve projenin uygulanması sırasında daire alanların da bu durumun farkında oldukları, projeden daire almaları nedeniyle gerekli araştırmayı yapmaları durumunda sözleşmenin ifa aşamasında olduğunu öğrenecekleri ön kabulü bulunmaktadır....
- K A R A R - Davacı vekili, davacı yüklenici ile davalı arsa sahibi arasında imzalanan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin mahkeme kararıyla feshedildiğini, ancak iyi niyetli dava dışı alt yükleniciyle sözleşme yaparak inşaatın tamamlanmasını sağladığını, alt yükleniciyle aralarında anlaşmazlık yaşandığını, alt yüklenicinin kendisine düşen bağımsız bölümleri haksız olarak iktisap ettiğini öne sürerek sözleşmeye göre kendisine verilmesi gereken 14 adet bağımsız bölümün tapularının iptali ile kendi adına tescilini talep etmiştir. Davalı vekili, davaya konu arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin mahkeme kararıyla feshedildiğini ve kesinleştiğini, ayrıca kendisi adına tapu kaydı olmadığından husumet tevcih edilemeyeceğini öne sürerek davanın reddini dilemiştir....
Yukarıda açıklandığı üzere arsa sahipleri ile yüklenici arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin ifa ile sonuçlandığının, dolayısı ile davacının da ifa hükümlerinden yararlanabileceğinin kabulü için mahkemenin hüküm altına aldığı tutarın arsa sahibi olan davalılara ödenmiş olması gerekir. Aksi taktirde arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin ifa ile sonuçlandığı kabul edilemeyeceğinden ne yüklenici ne de onun temlik işleminde bulunduğu üçüncü kişi olan davacı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin mülkiyet devrine ilişkin hükmünden yararlanamaz. Mahkemece yapılması gereken iş, davalı arsa malikleri tarafından yüklenici aleyhine ... 3....
- KARAR - Asıl davada davacı-karşı davada davalı arsa sahipleri vekili, müvekkilleri ile yüklenici kooperatif arasında düzenlenen 22.02.2006 günlü arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca sözleşme tarihinden itibaren 42 ayda müvekkillerine ait dairelerin teslimi gerekirken teslim edilmediğini, inşaatın %15 oranında terk edildiğini ileri sürerek, sözleşmenin geriye etkili feshine ve yükleniciye devir edilen arsa payının tapusunun iptali ile müvekkili adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, arsa sahibi veya sahipleri ile yüklenici arasında yapılan ve eser sözleşmelerinin bir türü olup, yüklenici bina yapım işini üstlenmekte, yüklenicinin finansını sağlayarak yapacağı bu binaya karşılık arsa sahibi de ona kararlaştırılan arsa payı mülkiyetini geçirmektedir. Bu niteliği itibariyle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri iki tipli karma bir sözleşmedir. Burada, eser sözleşmesinin konusu olan inşaat yapma edimi ile taşınmaz satım sözleşmesindeki mülkiyet nakli edimi bir araya gelmiştir. Eser sözleşmesi bir şekle bağlı olmasa da arsa sahibi taşınmazdaki bir bölüm mülkiyeti yükleniciye geçirmek zorunda olduğundan sözleşmenin TMK m. 706, BK m. 213, Tapu Kanununun 26. ve Noterlik Kanununun 60. maddesi uyarınca Tapu Sicil Müdürlüğünde veya noterlerce düzenleme şeklinde yapılması zorunludur. Kanun sözleşmenin geçerliliği (sıhhati) için resmi şekil aradığından, emredici kural gereği, resmi şekle uymadan yapılan sözleşmeler geçersizdir....
Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre, 20.02.2013 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde, binanın ruhsattan itibaren 20 ay içerisinde iskana hazır hale getirileceğinin kararlaştırıldığı, dava tarihi itibariyle 16 ay geçmiş olmasına rağmen henüz ruhsatın alınmadığı, davalı yüklenici şirketin temerrüdü nedeniyle sözleşmenin feshi koşullarının oluştuğu, sözleşmeye konu parselin bir kısım hissesini, yüklenici şirket yetkilisi davalı ...’dan tapuda devralan, diğer bir davalı ...’ın akarabalık ilişkisi gereği arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden haberdar olması gerektiği, tapudaki devrin gerçek bir satış işlemi olduğuna dair delil sunulmadığı gerekçesiyle, asıl davanın kabulü ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine, birleşen davanın kabulü ile davalı ... adına kayıtlı 33/50 hissenin tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiştir. Kararı, asıl davada davalı ... İnşaat Tic. Ltd....
Dosyada yer alan bilgi ve belgelerden davalı şirketin yüklenici sıfatı ile hareket ederek dava dışı arsa sahibi ... ile 06.05.1998 tarihli arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi düzenlediği, bu sözleşmeye göre tescili dava konusu yapılan yapının 5 numaralı bağımsız bölümünün davalı yükleniciye bırakılması kararlaştırıldığı, kurulan kat irtifakına göre dava konusu taşınmazın tapuda davalı adına tescil edildiği, yapının fiziki olarak tamamlandığı iskan (oturma) ruhsatının alındığı anlaşılmaktadır. Arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri yükleniciye kişisel hak sağlar. Yüklenici kazanacağı kişisel hakkını doğrudan arsa sahibine karşı ileri sürebileceği gibi bu hakkını üçüncü kişilere temlik edebilir. Yüklenicinin temliki üzerine üçüncü kişilere açacağı davada satış olgusunun yükleniciye şahsi hakkın kazanıldığı olgusunun ise arsa sahibine karşı kanıtlanması gerekir....
Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin Tüketici Kanununda 3/k maddesindeki tüketici tanımına uymadığı açıktır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi açısından güdülen amaç, arsasını değerlendirmektir. Bu nedenle arsa sahibinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalarken güttüğü saikin 6502 sayılı Yasada tanımlanan tüketicinin saikinden farklı olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerine konu işin üst düzey teknolojiyi gerektirmesi, sözleşme kapsamında taşınmaz satış vaadi ve inşaat sözleşmelerinin de bulunduğu nazara alındığında 6502 sayılı Kanunda kanun koyucunun salt kullanma ve tüketme amacına yönelik mutfak, dolap yaptırmak, araç tamiri yapmak gibi dar kapsamlı eser sözleşmelerini kastettiği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin ise bu kapsamda olmadığının kabulü gerekir....
