Noterliği'nce doğrudan düzenlenen 05.01.1989 tarihli ve 1335 yevmiye sayılı “Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi Daire Karşılığı İnşaat Sözleşmesi” başlıklı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine dayanılmış ve arsa sahiplerine teslimi gereken dairelerin teslim edilmemesi sebebiyle 6.000,00 TL kira tazminatı ve taşınmazın davalı ... tarafından otopark olarak kullanılması sebebiyle 1.000,00 TL ecrimisilin ...'dan tahsili istenmiştir. Bursa 5. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2006/135 Esas ve 2006/227 sayılı kararla birleştirilen davada ise; aynı davacılarca, davalı şirketle yapmış oldukları tarih ve sayısı az yukarıda belirtilen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ile 6.000,00 TL kira tazminatı ve 1.000,00 TL ecrimisilin davalı şirketten tahsili dava edilmiştir. 05.01.1989 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesini davacılar ile dava dışı ...ve ... arsa sahipleri; davalı şirket ise, yüklenici sıfatlarıyla imzalamışlardır....

Dava konusu mezkur Genelgenin "Satış Vaadi ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinin Şerhi ve Terkini" başlıklı "B" bölümününde ise, "Buna göre satış vaadi veya arsa payı kat karşılığı inşaat sözleşmelerinin mevzuat çerçevesinde Noterlerce düzenlenmiş ve sözleşmenin şerh edilemeyeceğine dair aksine bir hüküm yok ise şerh taraflardan birinin talebi ile şerh edilebilir." yönünde düzenleme yapılmıştır. Dava konusu genelgenin incelenmesi; Dosyanın incelenmesinden, davacı ile … Yapı Arazi Geliştirme İnşaat San. Tic....

Gerekçe ve Sonuç Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile "TBK'nın 97. maddesine göre, karşılıklı edimleri içeren sözleşmelerde, bir tarafın diğer taraftan edimini yerine getirmesini isteyebilmesi için, öncelikle kendi edimini ifa etmiş olması gerekir. Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi gereğince yüklenicinin bedele, başka bir anlatımla sözleşmede kararlaştırılan arsa payı veya bağımsız bölümlere hak kazanabilmesi için inşaatı sözleşme ve ekleri ile tasdikli proje ve inşaat ruhsatı ile kamu düzeninden olan imar mevzuatı ve bu doğrultuda çıkartılan Deprem Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak tamamlayıp, arsa sahiplerine teslim etmesi gerekir. Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmelerinde, ücret, devri kararlaştırılan arsa payıdır. İnşaat yapma borcunu yerine getirmeyen yüklenici, arsa sahibinden tapu devrini isteyemez. İmar mevzuatına aykırılık var ise bu aykırılıklar giderilmeden teslim olgusunun gerçekleşebileceği kabul edilemez....

Mahkemece, kesin hüküm ve iskan ruhsat harçlarının davacı tarafından yatırıldığının kanıtlanamadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Hükmü, davacı temyiz etmiştir. Dava, davacı-davalı ve dava dışı arsa malikleri arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince tapu iptal ve tescil davasıdır. Kural olarak, arsa maliki ile yüklenici arasında arsa payı karşılığı inşaat yapılması hususunda sözleşme düzenlendiğinde ve sözleşme koşulları yerine getirildiğinde yüklenici kişisel hak kazanır. Bu kişisel hakka dayanarak arsa sahiplerinden kendisine bırakılan bağımsız bölümlerin mülkiyetlerinin adına nakledilmesini isteyebilir. Yüklenicinin şahsi hakkına dayanarak açtığı davanın reddine dair verilen karar HUMK'nun 237. maddesinde düzenlenen ve taraflar arasındaki hukuki ilişkinin yeniden dava konusu yapılmaması amacını güden maddi anlamda kesin hüküm niteliğinde değildir....

Eğer feshin sonuçları geriye etkili olacaksa, sözleşme yokmuşçasına tasfiye edileceğinden yüklenici inşaatın yaptığı kısmına orantılı arsa payı değil, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre imal ettiği inşaat bedelini alır. Fesih ileriye etkili kabul edilirse, yükleniciye imalat oranına paralel arsa payı bırakılır. Davalı yüklenici ... İnşaat ve Taahhüt Ticaret Ltd. Şti. ile davacı arasında 14.08.2012 tarihinde noterde düzenlenen satış vaadi sözleşmesi ile yapılan temlik işlemi gereğince davacının temlik aldığı şahsi hakkın konusunun, kat karşılığı inşaat sözleşmesinin ileriye veya geriye etkili olarak feshi sonucunda yükleniciye bırakılıp bırakılmayacağı belirleneceğinden, satış vaadi sözleşmesinin ifa olanağının bulunup bulunmadığı davalı arsa maliklerince açılan kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi davasının sonucu ile doğrudan ilgilidir....

maddesi uyarınca, kural olarak eserin tesliminde devri gereken arsa payını inşaat aşamasında yükleniciye devretmesi yüklenicinin de bunu üçüncü kişilere temlik ederek finans sağlaması arsa sahibinin yükleniciye kredi kullandırmasıdır. Somut olayda da, yükleniciye edimi karşılığı bırakılacak pay tapuda sözleşme düzenlendikten hemen sonra devredilmiştir. Ne var ki, yüklenici edimini yerine getirmediği için 20.10.2005 tarihinde kesinleşen kararla arsa sahibi ile yüklenici arasındaki arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi hükmen fesh edilmiş, yükleniciye devredilen paylar için tapunun iptali ile yeniden arsa sahibi adına tesciline karar verilmiştir. Hükmen fesih ve tapu iptali tescil davası derdest iken 30.9.2004 tarihinde davalı tarafından yüklenicinin borcu nedeniyle taşınmaz kaydına haciz şerhi konulmuştur....

Mahkemece; davalı şirket üzerinde kayıtlı bulunan 1, 4, 7 ve 17 nolu bağımsız bölüm tapu kayıtlarının kabul nedeniyle iptal ve tesciline, arsanın imar durumu nedeniyle inşaatın geç tamamlanmasında davalı yüklenicinin kusuru olmaması nedeniyle kira tazminatının, fazla imalat bulunmaması nedeniyle tazminat talebinin reddine karar verilmiştir. Karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir. Dava; arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca tapu iptali ve tescil, kira tazminatı ve fazla imalat nedeniyle tazminat istemlerine ilişkindir. 1-Davacı vekili; davasını 5.000 TL üzerinden açmış ve ıslah etmiştir. Islah edilen bedel; ek inşaat, eksik iş ve kira tazminatına ilişkin olup yatırılan harcın da bu bedellere ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Harçlar Kanununun 30. maddesine göre harç tamamlanmadığı takdirde devam eden işlerin yapılamayacağını amirdir. Davacı tarafından tapu iptali ve tescil istenen bağımsız bölümlerle ilgili harç yatırılmadığı anlaşılmaktadır....

Taraflar arasındaki dava, yüklenicinin temlikine dayalı tapu iptali ve tescil, olmazsa ödenen bedelin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre tahsili istemine ilişkindir. Dosyada bulunan Bursa 10. Noterliği'nce düzenlenen 12/08/2015 tarih ve 30752 yevmiye nolu düzenleme şeklindeki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden davalı yüklenici şirket ile arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin davalı arsa sahibi T3 ve dava dışı diğer arsa sahipleri arasında yapıldığı anlaşılmaktadır. Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmelerinde arsa sahiplerinin temel borcu, üzerine bina yapılacak arsayı hukuki ayıptan ari olarak yükleniciye teslim etmek, yüklenicinin temel borcu ise, arsa sahiplerine ait arazi üzerinde imara, tasdikli ruhsat ve projesine sözleşmeye ve fen ve sanat kurallarına uygun bir yapı meydana getirerek arsa sahiplerine teslim etmektir. Kuşkusuz teslimden sonra yüklenicinin borcu ayıba karşı tekeffül borcu olarak devam eder....

Böyle bir durumda da bir taraf edimini yerine getirmiş kabul edilemez. 1-Yapılan yargılamaya toplanan deliller dosya kapsamına göre davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiş ve reddi gerekmiştir. 2-Yukarıda belirtilen ilkeler ve yapılan açıklamaların ışığında somut olayın arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesine gelince; Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri de, Borçlar Kanununun 355. maddesinde tanımlanan "eser sözleşmesinin bir türü olup, karşılıklı haklar sağlayan ve borçlar yükleyen iki taraflı sözleşmelerdendir....

Mahkemece tapu iptali ve tescil isteminin reddine, tazminat isteminin kabulü ile davalı yükleniciden tahsiline karar verilmiştir. Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir. Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yüklenicinin şahsi hakkını üçüncü kişiye temlik etmesi halinde üçüncü kişinin ifa talep edip edemeyeceğinin saptanmasında öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Davaya konu olayın, temlik işleminin hukuki niteliği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin borçlarının neler olduğu ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir. Alacağın temliki ve borcun nakli Borçlar Kanununun 162 ila 181. maddelerinde düzenlenmiştir....