İlk derece mahkemesince; "…Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil davası ile ipotek ve hacizlerin kaldırılması talebine ilişkindir. Balıkesir 1. Noterliği'nin 25/05/2018 tarih 01606 yevmiye sayılı "Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin" davacı ile davalı T5 San.ve Tic. Ltd....

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; "1- T6 ve T5'e karşı ikame edilen davanın pasif husumet yokluğundan USULDEN REDDİNE, 2- T7 Limited Şirketine karşı ikame edilen davanın kabulü ile davacı arsa sahipleri ve davalı ticaret şirketi arasında akdedilen 06/04/2016 tarih "Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi" başlıklı adi yazılı gayrimenkul satış vaadi ve kat karşılığı inşaat sözleşmesinin GERİYE ETKİLİ FESHİNE," karar verilmiştir....

- K A R A R - Davacı vekili, davacı arsa sahibi ile davalı yüklenici ... arasında ....01.1998 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, davacının sözleşme uyarınca üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirip taşınmazı teslim etmesine ve tapuda ilgili pay devrini yapmasına rağmen yüklenicinin edimini yerine getirmeyerek binanın bodrum, zemin ve ... normal katının kabasını ruhsatsız şekilde inşa ettiklen sonra inşaatı terk ettiğini, 1999 yılı depremi sonrasında ise binanın ... Belediyesi'nce tamamen yıkıldığını ileri sürerek, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshi ile yüklenici tarafından diğer davalılara devredilen hisselere ilişkin tapu kayıtlarının iptali ile davacı adına tescilini talep ve dava etmiştir. Davalılar ..., ..., ..., ..., ... ve ... davanın reddini istemişlerdir. Diğer davalılar, davaya cevap vermemişlerdir....

Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. ...- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. ...- Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ve cezai şart istemine ilişkindir. Taraflar arasındaki ....09.2006 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine taşınmazın tüm paydaşlarının katılmadığı hususu uyuşmazlık dışıdır. TMK'nın 692. maddesi gereğince olağanüstü tasarruf niteliğinde olduğundan taşınmazın tüm paydaşları ile yapılmayan sözleşmenin ifa olanağı bulunmayıp, geçersizdir. Sözleşmenin feshi talebi aynı zamanda niteliği itibariyle geçersizliğin tespitini de içermektedir. Buna göre, mahkemece, sözleşmenin geçersizliğinin tespitine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçe ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır....

Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Asıl dava, arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi uyarınca ifaya izin ile tapu iptâli ve tescil, birleşen karşı dava ise kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi istemine ilişkindir. Mahkemece asıl davanın reddine, birleşen karşı davanın kabulüne dair verilen karar davacı-k.davalı yüklenici vekilince temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara ve mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına göre davacı birleşen karşı davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir. 2-Davacı ve birleşen dosya davacısı yüklenici, mahkemenin ifaya izin verilmesine ilişkin ilk kararından sonra inşaata devam ederek %99 seviyesinde tamamladığını ileri sürerek ileriye etkili fesih ve tasfiye isteminde bulunmuş, davalı yanca bu konuda açıkça bir beyanda bulunulmamıştır....

İddianın sürdürülüş şekline göre ilk davada arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshedilmiş (dönülmüş) olsa bile, karara bağlanan muvaza sebebine dayalı tapu iptal ve tescil davasında arsa sahibi ispat keyfiyetini yerine getiremediğinde tapu iptal ve tescil davasının redle sonuçlanması mümkündür. Geriye etkili fesih ve dönme sonucu muvaza sebebine dayalı davada tapunun da dayanılmayan sebebe bağlı olarak arsa sahibine dönmesi sonucunu getirmez. Muvaza konusunun ispat edilmesi şarttır. Açıkladığım sebeplerle, muvazaa sebebine dayalı tapu iptali ve tescil davasına ilişkin davalıların temyiz sebepleri ve işin esasının incelemesi görüşünde olduğumdan, aksi yöndeki çoğunluk bozma görüşüne karşıyım....

Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin yapılması, uyarlanması ve feshi taşınmaz üzerinde korumanın veya olağan şekilde kullanmanın gerekli kıldığı ölçüyü aşan yapı işleri veya paylı malın tamamı üzerinde tasarruf işlemleri niteliğindedir. Oybirliği ile de aksinin kararlaştırıldığı ileri sürülüp ispatlanmamıştır. Açılan dava sonucunda verilecek uyarlama ile tapu iptâli ve tescil ile sözleşmenin 6. maddesinin iptâli kararının davada taraf olmayan arsa sahibi...’in hukuki durumunu etkileyeceği ortadadır....

Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine dayalı yüklenicinin tazminat istemine ilişkindir. Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmelerinin feshi halinde taraflar sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre verdiklerini geri isteyebilirler. Yüklenici tarafından arsa sahibinin arsasına yapılan inşaatta kullanılan malzemelerin ve gerçekleştirilen imalâtın fesih iradelerinin birleştiği ya da bu şekilde bir irade birleşmesi yoksa fesih hakkındaki mahkeme kararının kesinleştiği tarih itibariyle mahalli piyasa rayiçlerine göre bedelini isteyebilir. Somut olayda arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi mahkeme kararı ile feshedilmiş olup yapılan masraflar arsa sahibinin yararına ise yüklenici bu bedeli isteyebilir. Taraflar arasındaki sözleşmenin 6. ve 18. maddesinde belirtilen yüklenici firmanın işi yarım bırakması halinde yüklenici firmanın kooperatiften hiç bir hak ve alacak talebinde bulunamayacağının ilişkin hüküm geçersizdir....

Arsa sahiplerinin yükleniciye kat karşılığı sözleşme gereğince yapmış oldukları arsa payı temlikleri, ona finans kolaylığı sağlamak amacıyla yapıldığından, yüklendiği edimini ifa ettiği oranda arsa sahiplerine karşı alacak hakkı ve o oranda da kendisine temlik olunan paylar üzerinde mülkiyet hakkı doğar. Sözleşmenin geriye etkili fesih halinde bu tapu payları 818 sayılı BK'nın 108/.... maddesi uyarınca talep halinde arsa sahibine geri döner. Yüklenici edimini yerine getirmediği takdirde arsa sahibine sözleşmenin feshi ve tapunun iptalini isteyebilme hakkı doğar. Hemen belirtmek gerekir ki, yüklenicinin hakkını temellük eden üçüncü kişi, onun halefi olacağından selefinin haiz olduğu hakkı arsa sahibine karşı ileri sürebilir. Öte yandan, arsa sahibi de, yüklenici sözleşmeden doğan edimini yerine getirmediği takdirde sözleşmenin feshi ile üçüncü kişi üzerine oluşan tapunun iptalini isteyebilir....

Burada feshin geriye ve ileriye etkili olmasının sonuçları üzerinde durulmasında yarar vardır. Bilindiği üzere fesih, sözleşme ilişkisini sona erdirmeye yönelik, bozucu yenilik doğuran bir haktır. Feshin geriye etkili olması durumunda, sözleşme hiç yapılmamış (yok) farzedilerek hüküm doğuracağından taraflar karşılıklı olarak birbirlerine verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerince geri alabilir. Örneğin; avans niteliğinde bir miktar arsa payı devredilmiş ise arsa sahibince, yasaya uygun bir kısım imalât gerçekleşmiş ise yüklenici tarafça bunun bedeli de yüklenici tarafça istenebilir. Oysa ileriye etkili fesihte sonuç farklıdır. Burada arsa sahibi, yüklenicinin gerçekleştirdiği inşaat oranında arsa payını devretmekle yükümlü olmakla beraber yüklenicinin kusuru nedeniyle uğradığı zararların ödenmesini de ister. Ancak, gerek Dairemiz, gerekse Hukuk Genel Kurulu Kararlarında, akdin ileriye etkili feshedilebilmesi için inşaat seviyesi %90 ve üzeri orana ulaşmış olmalıdır....