"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki sözleşmenin feshi ve tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacılar vekili, arsa sahibi olan davacılar ile davalı arasında 27.03.2003 ve 02.12.2005 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri olduğunu, sözleşme tarihinden itibaren 10 ay içerisinde ruhsat alınıp, 1 yıl içinde inşaatın bitirilmesi gerektiği halde davalının edimini ifa etmediğini ileri sürerek sözleşmenin geriye etkili olarak feshini ve inşaat ömrünü tamamlamış olan yapıların yıkım bedelinin tahsilini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davanın reddini istemiştir....
Hatta arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda arsa sahibinin sadece el atmanın önlenmesi, şerhin terkini ya da tapu iptâl tescil talebinde bulunması halinde açıkça sözleşmenin feshinin talep edildiği belirtilmese dahi bu taleplerin sözleşmenin feshi istemini de içerdiği ve bu halde sözleşmenin feshi koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği araştırılıp tartışılarak el atmanın önlenmesi, şerhin terkini ya da ve tesciline karar verilmesi gerektiği kabul edilmektedir (Yargıtay 15 H.D.’nın 21.12.2006 gün 2005/7594 Esas 2006/7533 Karar, 14.04.2008 gün 2007/1276 Esas 2008/2431 Karar, 06.11.2018 gün 2018/4396 Esas 2018/4298 Karar sayılı ilamları)....
Bu itibarla, anılan davalılar vekilinin temyiz isteminin feragat nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir. 2-a) Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklı sözleşmenin feshi ve tapu iptali ile tescili istemlerine ilişkidir. TMK’nın 692. maddesi gereğince, paylı taşınmaz malın özgülendiği amacın değiştirilmesi, korumanın veya olağan şekilde kullanmanın gerekli kıldığı ölçüyü aşan yapı işlerine girişilmesi olağanüstü tasarruflardan sayıldığından, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin feshi ile tapu iptali ve tescili istemlerinde tüm paydaşların taraf olarak yer alması zorunlu olup, bunun yanında tapu iptali ve tescile karar verilmesi halinde tapu sicilinde hak sahibi olarak görülen ilgili kişilerin de hukuku etkileneceğinden bu kişilerin de yargılamada taraf olarak bulunması gereklidir....
Davacı arsa sahipleri vekili, taraflar arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin 7. maddesi gereği sözleşmenin imzasından itibaren 6 ay içinde projelerin onaylanarak inşaat ruhsatı alınmasının zorunlu olmasına rağmen, yüklenici tarafından bu süre içinde herhangi bir proje onaylatmadığı gibi, inşaat ruhsatı da alınmadığını, müvekkillerinin yükleniciye keşide ettiği ihtarnamelerle sözleşmeyi feshettiklerini bildirdiklerini, davalının ise feshi kabul etmemekle birlikte, gecikmeyi kabul ederek bir kısım nedenler ileri sürdüğünü, davalının ilgili kurumlara eksik belgelerle başvurarak kendi kusuruyla geciktiğini, basiretli iş adamı gibi davranarak inşaat yapılacak bölgenin şartlarını bilmesi gerektiğini ileri sürerek, taraflar arasıda düzenlenen...... tarih ve... yevmiye numaralı düzenleme şeklinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine, taşınmazın tapu kayıtları üzerine konulan şerhin terkinine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
-K A R A R- Davacı vekili, davacılar ile davalı şirket arasında ....09.2008 tarihli gayrimenkul satış vaadi ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, sözleşmeye göre, inşaatın ruhsat tarihinden itibaren ... ay içinde bitirileceğinin belirtilmiş olmasına rağmen sözleşme tarihinden ... seneye yakın zaman geçtiğini, hala inşaata başlanmadığını, arsa maliki... ait binanın yıkıldığını ve sözleşme gereği ödenmesi gereken 500,00 TL aylık kiranın 2010 yılı Nisan- Mayıs- Haziran ve Temmuz aylarına ait kısmın ödenmediğini ileri sürerek, sözleşmenin geriye etkili feshini, binanın yıkılmasından dolayı şimdilik ....000,00 TL tazminat ile ödenmeyen ....000,00 TL kiranın tahsilini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, sözleşme gereği henüz sürelerin işlemediğini, ruhsatın alınmadığını savunarak, davanın reddini talep etmiştir....
- KARAR - Davacı vekili, davalı ... ile davacı arasında imzalanan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince, davalı yüklenici tarafın, inşaatı fiilen bitirdiği halde davacı arsa sahibine vermesi gereken dört adet daireyi teslim etmediğini ileri sürerek, sözleşmenin feshi ile diğer davalı üzerinde bulunan tapu kaydının iptali ile davacı adına tescilini talep ve dava etmiştir. Davalılar vekili, davalı ...'ın sözleşmede taraf olmadığını, davacının taşınmazı tapuda devretmediğini, inşaat tamamlandığı için fesih istenemeyeceğini savunarak, davanın reddini istemiştir....
Bir başka anlatımla, arsa payı devri karşılığı inşaat sözleşmelerinin feshi, tek taraflı irade beyanı ile olmamakta, taraf iradeleri fesihte birleşmediği sürece ancak mahkeme kararı ile mümkün olmaktadır. Sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da tarafların sözleşmenin yükümlerinden kurtulmaları, başka bir anlatımla, sözleşme ilişkisinin tasfiyesi gerekir. Geriye etkili fesihte alacaklı BK'nın 108/I maddesine dayanarak yükleniciye veya onun halefi durumundaki kişilere verdiği tapuları geri isteyebilir. Geriye etkili feshin en önemli sonucu da tarafların .../... S.3 sözleşmenin yapıldığı tarihteki mal varlığına getirilmeleridir. Bunun anlamı tarafların hiç sözleşme yapılmamış gibi sözleşmenin yapıldığı tarihteki mal varlığına dönmeleridir. Kısaca söylemek gerekirse, geriye etkili fesihte yükleniciye inşaatın fesih tarihindeki fiziki durumuna uygun bağımsız bölüm verilmez....
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, bünyesinde gayrimenkul satış vaadi ve eser sözleşmesini barındıran bir sözleşmedir. Bu sözleşmede arsa sahibi, sözleşmeye uygun koşullarda arsasını yükleniciye teslim etmek; yüklenici kendisine karşı edimini yerine getirdiğinde ise yükleniciye bırakılan bağımsız bölümlerin tapusunu ona devretmek ile yükümlüdür. Sözleşmenin diğer tarafı olan yüklenicinin edim borcu ise sözleşmede kararlaştırılan koşullarda binayı yapıp arsa sahibine teslim etmektir. Aynı zamanda arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ani edimli bir sözleşmedir. Ani edimli sözleşmenin kural olarak geriye etkili feshi ve tasfiyesi mümkündür. Geriye etkili fesihte sözleşmenin tarafları verdiklerini sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri isteyebilirler....
- K A R A R - Davacı vekili, müvekkilinin 279 ada 27 parsel yönünden 24.07.1986 tarihinde arsa malikleri ..., ... ile, 30.04.1986 tarihinde arsa malikleri ... ... ve ...ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladığını, 279 ada 26 parsel yönünden 27.03.1986 tarihinde arsa maliki ve bir kısım davalılar murisi ...ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladığını, 279 ada 28 parsel yönünden 08.04.1986 tarihinde arsa maliki ve bir kısım davalılar murisi ... ve... ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladığını, 279 ada 29 parsel yönünden 08.05.1986 tarihinde arsa maliki ve davalı ... ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladığını, 279 ada 4 parsel yönünden ise 08.08.1986 tarihinde arsa maliki ve bir kısım davalılar murisi ... ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladığını, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerine konu parsellerin daha sonra tevhit edilerek 279 ada 47 parsel numarasını aldığını, sözleşmelerin, karşılıklı olarak ya da mahkeme kararı ile...
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, bünyesinde gayrimenkul satış vaadi ve eser sözleşmesini barındıran bir sözleşmedir. Bu sözleşmede arsa sahibi, sözleşmeye uygun koşullarda arsasını yükleniciye teslim etmek; yüklenici kendisine karşı edimini yerine getirdiğinde ise yükleniciye bırakılan bağımsız bölümlerin tapusunu ona devretmek ile yükümlüdür. Sözleşmenin diğer tarafı olan yüklenicinin edim borcu ise sözleşmede kararlaştırılan koşullarda binayı yapıp arsa sahibine teslim etmektir. Aynı zamanda arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ani edimli bir sözleşmedir. Ani edimli sözleşmenin kural olarak geriye etkili feshi ve tasfiyesi mümkündür. Geriye etkili fesihte sözleşmenin tarafları verdiklerini sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri isteyebilirler....
