Bu durumda mahkemece davacı vekilinden ileriye mi yoksa geriye mi etkili fesih istediği hususunda açıklama alınmalı ve dosyadaki mevcut raporda inşaat seviyesi hususunda bir açıklama olmadığı da nazara alınarak mahallinde inşaat mühendisi bilirkişi marifetiyle yapılan inşaatın seviyesi, eksik iş bedeli ve ayıplı işler bedeli de tespit ettirilmeli, davacı vekilinin geriye etkili fesih talep ettiğini bildirmesi durumunda kural olarak, eksik ve ayıplı işler bedelini isteyemeceğinden geriye etkili feshin şartlarının oluşması durumunda, sadece sözleşmenin geriye etkili feshine karar verilip diğer taleplerin reddi gerekeceği, davacı vekilinin ileriye etkili fesih talep etmesi durumunda ise ileriye etkili fesih ile taraflar arasındaki ilişkinin de tasfiyesi gerekeceğinden, fesih ile birlikte eksik ve ayıplı iş bedeli ile kira tazminatına hükmedilmesi, sözleşmede davalı yükleniciye isabet ettiği halde davacı üzerine tapulanan 7 numaralı bağımsız bölümün yüklenici adına tesciline...
İleriye etkili fesihte yapıdaki eksik ve kusurlar inşaatın seviye tespitinde değerlendilerek yükleniciye bu oranda daha az tapu devri yapılacağından tasfiyede sorun yaratmaz Diğer anlatımla, ileriye etkili fesihte yüklenici, inşaatı getirebildiği seviyeye göre tapu payı almaya hak kazanmakta, arsa sahibi de geriye etkili feshin aksine, ifaya ekli cezayı ve ifanın gecikmesine bağlı gecikme ( kira ) tazminatını ( Dava tarihi itibariyle yürürlükte olan 818 sayılı BK. 96. md.) yükleniciden isteyebilmektedir. İleriye etkili fesihte cezai şart istenebilir. Ancak, seçimlik cezanın durumu buna müsait değildir. İleriye etkili fesih bir bakıma sözleşmenin ifası demek olduğundan alacaklının akdin icrasını (akdin ifasını) istemek dışında cezanın tediyesini talebe yetkisi yoktur. Zira, tasfiye ....01.1984 tarihli İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca hakim tarafından yapılmaktadır....
Noterliğinin 12709 yevmiye nolu 16/11/2012 tarihli kat karşılığı inşaat sözleşmesinin ileriye etkili feshini ve gecikme tazminatı ile cezai şart istemli dava açmakla; her ne kadar inşaatın bitim seviyesinin alınan bilirkişi raporuna göre %29,80 olmakla sözleşmenin ileriye etkili feshi için inşaat seviyesinin %90 ve üzeri orana ulaşmış olması gerekse de davacı arsa sahibi tarafından bitim seviyesi %29,80 olmasına rağmen sözleşmenin ileriye etkili feshini istemekle geriye etkili fesih talep edebilecek olan davacı arsa sahibinin kendi iradesiyle sözleşmenin ileri etkili feshini istedİği durumlarda imalatın gerçekleşme seviyesine bakılmaksızın akdin ileriye etkili feshine, sözleşmenin tasfiyesine ve teslimi gereken ileriye etkili feshin talep edildiği tarihe kadar koşulları varsa gecikme tazminatının ve cezai şartının istenebilecektir....
Davacı arsa sahipleri geriye etkili fesih talep edebilecekken, ileriye etkili fesih talep ettiklerine göre, koşulların oluşması halinde gecikme tazminatının da istenebileceği dikkate alındığında; mahkemece yapılan işin seviyesinin belirlenerek ileri etkili feshe yönelik hüküm kurulması gerekirken hatalı değerlendirme ile davacının gecikme tazminatı istemesi nedeni ile davacıların seçimlik hakkını aktin ifası yönünde kullandığı ve yükleniciye, yeniden inşaatı tamamlanması için süre vermeden sözleşmenin feshi istenemeyeceği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi hatalı olmuştur. O halde mahkemece yapılacak iş; Yargıtay (Kapatılan) 15....
inşaatın imalat seviyesine göre sözleşmenin geriye etkili feshini talep edebilecek olan davacı arsa sahiplerinin sözleşmenin ileriye etkili feshini talep ettiği durumlarda, imalat seviyesine bakılmadan akdin ileriye etkili feshini, sözleşmenin tasfiyesini ve teslimi gereken tarihten ileriye etkili feshin talep edildiği tarihe kadar koşulları gerçekleşmişse gecikme tazminatı ile kendisine ait bağımsız bölümlerin tespitini talep edebileceğinin tabi bulunmasına göre usul ve kanuna uygun olup davalı yüklenici vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. " (Yargıtay 6. H.D. 26/04/2023 tarih ve 2022/1627 E.-2023/1528 K.)...
Davacılar vekili 19.02.2008 günlü oturumda inşaatın getirildiği seviye itibariyle ileriye etkili fesih isteminde bulunduklarını açıklamış, mahkemece de sözleşmenin ileriye etkili olarak feshine karar verilmiştir. Bu husus temyiz konusu yapılmadığından sözleşmenin ileriye etkili olarak feshi kesinleşmiştir. Sözleşmenin ileriye etkili olarak feshi durumunda arsa sahiplerinin feshin kesinleştiği tarihe kadar gecikme tazminatı isteme hakları bulunmaktadır. Davacılar vekili de dava dilekçesinde tesbitini istendiği gecikme tazminatı miktarı yönünden ıslah dilekçesinde tahsil isteminde bulunduğuna göre, gecikme tazminatı hesaplattırılarak davadaki istek de değerlendirilmek suretiyle taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekirken, gecikme tazminatı isteminin reddine karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir....
Diğer anlatımla, yükleniciye ne miktar bağımsız bölüm verileceği ve bunların yerleri ve arsa payı oranları belirlenmeli, infazı kabil şekilde, mevcut inşaatta tarafların mevcut hakları açıklanarak yani, tasfiye de dikkate alınarak akdin ileriye etkili feshine karar verilmelidir. Böylece arsa sahiplerinin eksik işler bedeliyle ilgili talepleri, yüklenicinin alacağı tapu kayıtlarından indirim yapılmış olacağından karşılanmış olacaktır. Eserde eksik ve kusurlu işler varsa bunların inşaatın fiziki oranı belirlerken gözetilmesi gerekir. Çünkü yüklenici ancak yaptığı imalat kadarının bedelini (arsa yapının devrini) talep edebilir. İleriye etkili fesihte yapıdaki eksik ve kusurlar inşaatın seviye tespitinde değerlendilerek yükleniciye bu oranda daha az tapu devri yapılacağından tasfiyede sorun yaratmaz....
Diğer anlatımla, yükleniciye ne miktar bağımsız bölüm verileceği ve bunların yerleri ve arsa payı oranları belirlenmeli, infazı kabil şekilde, mevcut inşaatta tarafların mevcut hakları açıklanarak yani, tasfiye de dikkate alınarak akdin ileriye etkili feshine karar verilmelidir. Böylece arsa sahiplerinin eksik işler bedeliyle ilgili talepleri, yüklenicinin alacağı tapu kayıtlarından indirim yapılmış olacağından karşılanmış olacaktır. Eserde eksik ve kusurlu işler varsa bunların fiziki oranı belirlerken gözetilmesi gerekir. Çünkü yüklenici ancak yaptığı imalat kadarının bedelini (arsa yapının devrini) talep edebilir. İleriye etkili fesihte yapıdaki eksik ve kusurlar inşaatın seviye tespitinde değerlendilerek yükleniciye bu oranda daha az tapu devri yapılacağından tasfiyede sorun yaratmaz....
Bu durumda mahkemece inşaatın gerçekleştirme seviyesi %77,50 olmasına rağmen arsa sahibince kat karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin ileriye etkili feshini talep ederek dava açtığı bina inşaatının seviyesi itibariyle 25.01.1984 gün 1983/3 Esas ve 1984/1 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu kararında belirtilen oranda yapılmamış olması sebebiyle akdin ileriye etkili feshinin koşulları oluşmamış ise de, Dairemizin 07.04.2004 tarih 2003/4795 Esas ve 2004/1968 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere, geriye etkili fesih talep edebilecek olan davacı arsa sahibinin kendi iradesiyle sözleşmenin ileriye etkili feshini talep ettiği durumlarda, imalâtın gerçekleşme seviyesine bakılmaksızın akdin ileriye etkili feshine, sözleşmenin tasfiyesine ve teslimi gereken tarihten ileriye etkili feshin talep edildiği tarihe kadar koşulları gerçekleşmişse gecikme tazminatına ve kendisine ait bağımsız bölümlerin tesbiti isteyebileceğinden arsa sahibine bırakılacak...
Hukuk Dairesi 22.04.2015 tarih, 2014/3973 Esas ve 2015/2836 Karar sayılı ilamında; davacılar vekili ve asli müdahil vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile inşaatın belirlenen seviyesine rağmen davacı tarafça sözleşmenin ileriye etkili feshi istenmiş olup mahkemece davacının talebi dışına çıkılarak sözleşmenin geriye etkili feshine karar verilmesinin taleple bağlılık ilkesine aykırı olduğu anlaşıldığından mahkemece sözleşmenin ileriye etkili feshi ile eksik ve ayıplı işler bedelinin karşılığı olan arsa payı belirlenerek, şayet daha önce yükleniciye arsa payları devredilmişse, bu bedelin karşılığı olan arsa payının iptali ile arsa sahibi adına tesciline, bu paylar devredilmemişse, arsa sahibi üzerinde bırakılmasına ve sözleşmenin tasfiyesine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle hükmün davacılar vekili ve asli müdahil yararına bozulmasına, davacılar vekili ve asli müdahil vekilinin müspet ve menfi zarar istemlerine yönelik temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar...
