Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; mirasbırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik ) dışı terekenin tümüyle bilinmesiyle mümkündür. Tereke mirasbırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu malvarlığı kıymetleri ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar terekenin aktifini oluşturur. Mirasbırakanın borçları, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin 743 sayılı Kanun uygulanacaksa bir aylık 4721 sayılı Kanun uygulanacaksa üç aylık nafakası, terekenin defterinin tutulması, mühürlenmesi, cenaze masrafları gibi giderler de pasifidir....

E)DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, tenkis istemine ilişkindir. İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiş, karar davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir. Tenkis (indirim) davası, miras bırakının saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınırına çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının, dinlenebilmesi için öncelikli koşul; miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik) dışı terekenin tümüyle bilinmesiyle mümkündür. Tereke miras bırakının ölüm tarihinde bırakmış olduğu mal varlığı kıymetleri ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar terekenin aktifini oluşturur....

Ancak, davada tapu iptal tescil isteği yanında tenkis talebi de vardır. Koşulların oluşması halinde yapılan işlemin tenkise tabi olacağı kuşkusuzdur. Hal böyle olunca, tapu iptal tescil isteğinin reddine, tenkis hususunda gerekli araştırma ve incelemenin yapılması, koşullarının varlığının saptanması halinde tenkise karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir...’’ gerekçesiyle bozulmuş, bozma ilamına uyulmak suretiyle yapılan yargılama sonunda tenkis isteğinin kabulüne ilişkin olarak verilen karar Dairece bu kez; “...Somut olaya gelince; mahkemece yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda tenkis hesabı yapılmadığı gibi, özellikle dosya içerisinde bulunan ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2005/1067 esas, 2005/956 karar sayılı veraset ilamına göre davacının miras payı 1/5 olmasına rağmen tenkis hesabında davacının miras payının 1/6 oranında değerlendirme yapılarak sonuca gidilmiştir....

Şöyle ki; bozma ilamında, “ .. mirasbırakanın hukuksal ehliyetten yoksun bulunduğu ya da ehliyetli olmakla birlikte vekâlet görevinin kötüye kullanıldığı kanısına varıldığı takdirde böyle bir davada pay oranında istekte bulunulamayacağından davanın reddedilmesi aksi halde yukarıda değinildiği üzere muvazaa veya tenkis araştırılmasının yapılması..” gerektiğine işaret edilmiş ancak mahkemece, vekâlet görevinin kötüye kullanıldığı ve kayıt maliki olan davalının da iyi niyetli olmadığının kabul edilmesine karşın, tazminata karar verildiği görülmüştür....

Mahkemece, tahsil edilecek toplam tenkis bedelinin, davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmiştir. Teselsül ancak yasadan veya sözleşmeden doğar. Tenkis davası için yasada, teselsüle yer verilmediği gibi bu yolda sözleşme yapılması da mümkün değildir. O halde mahkemece, tenkis bedelinin davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmesi isabetsizdir. Diğer taraftan, 1086 sayılı H.U.M.K.nun 388/son ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 297/2. fıkrası uyarınca, hükmün sonuç kısmında, taraflara yüklenen borç ve tanınan haklar açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde tek tek gösterilmelidir. Mahkemece, hükmün sonuç kısmında, davalılardan herbirine yüklenen borç açıkça gösterilmediğinden, bozma sebebine göre sair hususların incelenmesi de mümkün bulunmamaktadır....

Mahkemece, 158 parsel sayılı taşınmaz yönünden açılan davanın reddine, ehliyetsizlik ve muvazaa nedenine dayalı iptal-tescil talebinin reddine, 621 parsel sayılı taşınmaz yönünden temlik nedeniyle davacıların saklı payları ihlal edildiğinden, tenkis talebinin kabulü ile 7.239.900,53 TL tenkis bedelinin tercih tarihinden işleyecek faiziyle davacılardan tahsili ile davalıya verilmesine ilişkin olarak verilen karara karşı davacıların istinaf başvuruları ... Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesi tarafından kısmen kabul edilerek, kararın esasının doğru olduğu ancak tenkis bedeli için faiz başlangıç tarihinin hatalı olduğu gerekçesiyle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak, yeniden hüküm kurulmuş, 7.239.900,53 TL tenkis bedelinin faiz başlangıç tarihi hükmün kesinleştiği tarih olarak belirlenmiştir. Karar, davacılar tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi ...'un raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü....

Kulaksız tarafından hazırlanan 25.6.2010 tarihli müşterek raporda, 113 ada 34 parselin halen muris uhdesinde olması nedeniyle murisin temlik dışı terekesi olarak değerlendirilmesi gerekirken, tenkise konu kazandırma olarak değerlendirilmiş, ayrıca davalı tarafa muris tarafından temlik edilmemesine rağmen 112 ada 5 sayılı parsel temlike konu kazandırma olarak değerlendirilmiş ve bu şekilde yapılan hesaplama sonucu sabit tenkis oranı belirlenmiştir. Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmalarının yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu davalardandır. Davanın dinlenebilmesi için öncelikli koşul;miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlararası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik) dışı terekenin tümü ile bilinmesiyle mümkündür....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde vasiyetnamenin iptali ve tenkis istenilmiştir. Mahkemece davanın tenkis yönünden kabulü cihetine gidilmiş, hüküm taraflarca temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Dava dosyasında bulunması gereken "... 14/06/2002 günlü vasiyetnamenin açılıp okunduğuna ilişkin dava dosyasına veya onaylı örneğinin dosyasına konulması ve ondan sonra temyiz incelemesi yapılmak üzere gönderilmesi için dosyanın mahkemesine GERİ ÇEVRİLMESİNE, 19/12/2011 gününde oybirliğiyle karar verildi....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Dava; vasiyetnamenin iptali veya tenkisi istemine ilişkin olup, mahkemece vasiyetnamenin iptali talebinin reddine, tenkis isteminin kabulüne karar verilmiştir. Temyiz edilen uyuşmazlık mahkemenin tenkis hükmüne ilişkindir. Davanın niteliğine göre, inceleme görevi Yargıtay 1.Hukuk Dairesinindir. 11.04.2015 tarihinde yürürlüğe giren 6644 sayılı Yasanın 2.maddesi ile değiştirilen 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 60.maddesi uyarınca temyiz incelemesini yapacak daire belirtilmek üzere dosyanın Hukuk İşbölümü İnceleme Kuruluna gönderilmesine, 24.06.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi. ......

TMK’nın 557’nci maddesinde vasiyetnamenin iptali sebepleri sınırlı olarak sayılmış olup, bunlar; 1- Ehliyetsizlik, 2- Vasiyetnamenin yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, 3- Tasarrufun içeriğinin bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka veya ahlâka aykırı olması, 4- Tasarrufun kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış olması hâlleridir. TMK’nın 557’nci maddesinde sayılan sebeplerin bulunması hâlinde vasiyetnamenin iptali gerekir. Bu sebepler dışında kalan durumlara dayanılarak ölüme bağlı tasarrufun iptali istenilemez ise de, koşullarının varlığı durumunda tenkis talebine konu edilebilir (TMK. m. 560-562). Tenkis kavramı ise, indirme, azaltma veya eksiltme anlamına gelmektedir....