Ekonomik yönden zenginleşme ve fakirleşmenin, satış suretiyle taşınmazdaki ortaklığın giderildiği anda gerçekleştiğinin kabulü gerekir. Daha açık deyişle, sebepsiz zenginleşme; satışın yapılıp bedelinin ödendiği tarihte gerçekleşir. İyileştirmeden doğan sebepsiz zenginleşme nedeniyle hükmedilecek miktar, iyileştirmenin satış tarihinde taşınmazın değerinde meydana getirdiği artış oranında olmalıdır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME SEBEBİYLE ALACAK -KARAR- Dava, sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacak isteğine ilişkindir. Davanın açıklanan bu nitelendirmesine göre, 2797 Sayılı Yargıtay Yasasının 14.maddesi uyarınca temyiz incelemesi Yüksek 3.Hukuk Dairesine ait bulunduğundan dosyanın ilgisi yönünden anılan Daire Başkanlığına gönderilmesine, 18.04.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Sebepsiz zenginleşme, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun genel hükümlerine ilişkin birinci kısmın birinci bölümünde “borç ilişkilerinin kaynakları arasında” ve üçüncü ayırımında 77 ilâ 82. maddeler arasında düzenlenmiştir. Türk Borçlar Kanunu’nun 77. maddesinin 1. fıkrasına göre, haklı bir sebep olmaksızın başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen kimse, onu geri vermek zorundadır. Hemen belirtilmelidir ki, sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. Türk Borçlar Kanunu’nun konuya ilişkin 77 ve ardından gelen maddelerindeki düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir....
Zira, davacı gerek dava dilekçesinde gerekse yargılamanın hiçbir aşamasında TTK 732 maddesine dayanmamış olup açıkca "davalıya verdiği borç nedeniyle davalının keşide ettiği çekleri zamanaşımına uğramış olduğundan temel ilişki nedeniyle alacağın tahsilini talep etmiştir. Mahkeme de davayı, temel ilişkiye dayalı alacak davası olarak nitelendirmiştir. Gerekçeli kararda sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince davanın kabulüne karar verildiğinin açıklanması, mahkemenin salt TKK 732 maddesi hükmüne göre hüküm tesis ettiği anlamına gelmemektedir. Tüm dosya içeriğine göre, kararda sözü edilen "sebepsiz zenginleşme" davacının verdiği borcu davalıdan tahsil edememesi nedeniyle genel hükümlere göre davalının verilen borç kadar sebepsiz zenginleştiğine ilişkindir. Yerel mahkeme gerekçesinin bu şekilde yorumlanması davacının iradesine uygun olduğu kadar yargılama safahatına da uygundur....
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının yetkisiz mahkemede dava açtığını, yetkili mahkemenin Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemesi olduğunu, açıklanan nedenlerle davanın yetkisizlik nedeniyle usulden reddine karar verilmesini, müvekkil şirket faaliyetlerinin bizzat devlet kararıyla durdurulduğunu, pandemi süreci ve önlemlerin en başta müvekkil şirketi mağdur ettiği, sözleşmenin 2. Maddesi incelendiğinde de müvekkilin fuar tarihini değiştirme hakkının bulunduğunu, bu durumun katılımcıya fesih hakkı vermeyeceğini belirterek davanın esastan reddini talep etmiştir. DELİLLER VE GEREKÇE: Dava, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre alacak istemine ilişkindir. Taraflar arasında imzalanan fuar katılım sözleşmesi kapsamında yapılması planlanan gıda fuarının Covid-19 salgını nedeniyle ertelenmesi nedeniyle davacı tarafından ödenen 20.000,00TL'nin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalıdan tahsil edilip edilemeyeceği noktasında uyuşmazlık olduğu tespit edilmiştir. TBK'nun 136....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2020/426 Esas KARAR NO : 2021/302 DAVA : Alacak (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Sebepsiz İktisab Nedeniyle) DAVA TARİHİ : 09/07/2020 KARAR TARİHİ : 24/03/2021 KARARIN YAZILMA TARİHİ : 07/04/2021 Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Sebepsiz İktisab Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili tarafından sunulan 09/07/2020 tarihli dava dilekçesinde ÖZETLE;Davalı şirketin dava konu olan 28/06/2016 keşide tarihli 21.000 TL bedelli çeki keşide ederek dava dışı .......'a verdiğini, söz konusu çek dava dışı ...... Meşrubat ve Gıda Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti tarafından ciro edildiğini ve davacı bankaya verildiğini ve çekin yasal hamili konumunda olduğunu, çekin süresinde ödenmemesi üzerine çekin ibraz edildiği ve çek hakkında Bakırköy .........
TBK'nın konuya ilişkin 77. vd. maddelerindeki düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme; bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Sebepsiz zenginleşme, haklı bir sebep olmaksızın bir başkasının malvarlığından ya da emeğinden yararlanma olarak tanımlanır....
Dava, sonuç itibariyle bir " sebepsiz zenginleşme" davası olup, bu tür davalar HUMK.nun 10.maddesindeki yetki kuralına dayalı olarak açılamaz. Buna göre, ... bu davanın genel yetki kuralı uyarınca davalı müvekkili şirketin merkez adresinin bağlı bulunduğu Beyoğlu Sulh Hukuk Mahkemesinde görülmesi gerektiğini ... sürerek; yetki itirazında bulunmuştur. Ayrıca, husumet ve zamanaşımı itirazında bulunmuş, esası bakımından da tarafların 1 adet fotoğraf tab makinası satışı için anlaştıklarını ve davacının müvekkili şirkete "Kapora" olarak dava konusu 2.000,00-TL.yi verdiğini belirterek, davanın reddini istemiştir. Mahkemece; "Dosyadaki tüm belgeler incelendiğinde; dava, sebepsiz zenginleşme davasıdır. HUMK.Madde 10 hükmü sözleşmeden ... davalar içindir. Bu nedenle, kanundan ve sebepsiz iktisaptan ... davalar (borçlar) için HUMK.Madde 10 hükmü uygulanamaz....
Kambiyo senetleri hukukuna dayanan sebepsiz zenginleşme davası, Borçlar Hukuku’nun sebepsiz iktisap davasından farklı bir davadır ve TBK’da düzenlenen sebepsiz iktisap davasının bir türü değildir. Sebepsiz zenginleşme talebi hukuki nitelikçe, poliçeden doğan hakkın, bunun korunması ve/veya kullanılması için gereken işlemlerin yapılmaması nedeniyle düştüğü (TTK m. 730) veya zamanaşımına uğradığı (TTK m. 749) hallerde, senet borçlusu nezdinde oluşan sebepsiz zenginleşmeye yönelik olarak, poliçe alacağını elde edemeyen ve bu nedenle malvarlığında hakkaniyete aykırı bir değer kaybı oluşan hâmile, yine poliçe hukuku tarafından tanınmış olan yeni bir haktır. Bu anlamda TTK’nın 732. maddesinde işaret olunan zenginleşme aslında Kanun’un bir hükmüne dayanmakta olup Borçlar Kanununda düzenlenen sebepsiz zenginleşmedeki başkasının zararına sebepsiz zenginleşenin bu zenginleşmesinin haklı bir sebebe dayanmaması şartından ayrılmaktadır....
Mahkemece davanın dayanağının sebepsiz zenginleşme olduğu, bu tür davaların BK'nun 86.maddesi gereğince 1-10 yıllık zamanaşımına dahil olduğu, davacının şeyin geri alma hakkını ve sebepsiz iktisap edenin kim olduğunu öğrendiği günden itibaren 1 yıllık zamanaşımı süresinin dolduğu gerekçesiyle davanın zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir. Davada, BK.nun 61vd maddeleri gereğince fazla ödenen bedelin sebepsiz zenginleşme koşullarına göre davalıdan tahsili talep edilmektedir. BK.nun 66.maddesine göre, sebepsiz zenginleşmeden ... alacak haklarının, iade alacaklısının talep hakkı olduğunu öğrenmesinden itibaren 1 yıl ve herhalde bu hakkın doğduğu tarihten itibaren 10 yıl geçmekle iadeyi isteme hakkı zamanaşımına uğrar. Kurumlarda, dava açılması hususunda emir vermeye yetkili makamın, verdiğini geri istemeye hakkı olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 yıllık zamanaşımı süresi işlemeye başlar....
